پیشرفت تمدن بشری را می توان مرهون نگارش نامید. هزاران سال است که خط اختراع شده و جوامع بشری از مزایای آن بهره مند بوده اند. لیکن آنچه روند رشد دانش را در چند سده اخیر تسریع نموده، به طور عمده حاصل تلاش اندیشمندان و فرهیختگان در عرصه های علم و تجربه و نیز ارائه نتایج و دستاوردهای مربوط در قالب یک چارچوب قابل استفاده جویندگان علم می باشد. به منظور یکسان سازی نحوه نگارش دستاوردهای مطالعات، به تدریج چارچوبی فراهم آمد که مقاله نامیده شد. (اسدی لاری،۱۳۸۷ ، ص ۲ )
تالیف مقاله انگیزه های متعددی دارد. مدتی است به انگیزه های نگارش مقاله در رشته خودمان، کتابداری و اطلاع رسانی فکر می کنم. در حالی که مقاله ای[۱] با همین عنوان در رشته پزشکی می خواندم که نویسنده آن مقاله به دلایلی برای نگارش در رشته پزشکی اشاره کرده بود که عبارت بودند از:
۱- یادگیری بیشتر و به اشتراک گذاری دانش با خوانندگان. ۲- پیشرفت دادن تخصص خود و ارائه اطلاعات جدید که برای خوانندگان درست و مهم و ارزشمندند. ۳- بررسی سوالات و موضوعات مربوط به رشته و سلامت عموم. ۴- روشن کردن موضوعات پیچیده با برش آنها به موضوعات اصلی. ۵- به وجود آوردن شواهدی برای مسائلی که مریض ها با آن مواجه اند. ۶- نشان دادن تضادها. ۷- برای توسعه منافع عموم.
با خود می اندیشیدم که آیا در حال حاضر ما کتابداران نیز برای دلایلی مشابه با همین موارد می نویسیم. آیا برای یادگیری بیشتر و به اشتراک گذاری دانش با خوانندگان می نویسیم؟ آیا برای پیشرفت دادن تخصص خود و ارائه اطلاعات جدید که برای خوانندگان درست و مهم و ارزشمندند می نویسیم؟ آیا برای بررسی سوالات و موضوعات مربوط به رشته و سلامت فکر عموم می نویسیم؟ آیا برای روشن کردن موضوعات پیچیده با برش آنها به موضوعات اصلی می نویسیم؟ آیا برای به وجود آوردن شواهدی برای مسائلی که خوانندگان با آن مواجه اند و یا نشان دادن تضادها و یا اینکه برای توسعه آگاهی عموم می نویسیم؟
یکی دیگر از عوامل انگیزشی برای نگارش مقاله، موضوع شهرت علمی می باشد. کمی نگران شدم که نکند برخی از ما فقط برای همین موضوع شهرت علمی و یا برای ترفیع موقعیت کنونی خود می نویسیم. مثلا برای قبولی در مقطع دکتری و یا برای ترفیع شغل خود. آیا مقاله های امروز ما که مدت ها طول می کشد تا در یک مجله علمی پذیرش شود و سپس به مرحله چاپ برسد واقعا با نیاز کنونی جامعه و کتابخانه های ما تطابق دارد و در جهت حل مسئله ای در جامعه کنونی ما است. آیا اگر فردی غیرکتابدار مقاله های ما را مطالعه کند نیازی از او برطرف می شود و یا اینکه مقاله های ما سطح علمی سایر کتابداران را بالا می برد.
و اگر چنانچه دلیل نگارش ما فقط موضوع شهرت علمی و یا ترفیع موقعیت کنونی می باشد لازم است دلایلی را که باعث شده به این سمت کشانیده شویم برطرف کنیم تا مقاله های ما مسیر درست خود را پیدا کنند. بازخوردهای دریافتی، بهترین الگو برای حصول اطمینان از طی مسیر درست و نیز رفع ایرادها می باشد. تداوم روند درست منجر به بهبود مسیر و بعضا نیل به حرکت ما در مرزهای دانش می شود که امیدوارم ما کتابداران در این راستا در جهت درست حرکت کنیم.
منابع:
اسدی لاری، علی (۱۳۸۷). چرا می نویسیم؟ چگونه بنویسیم؟. پیام رجا، ۲۵ (۹)، ۲-۴.
[۱] Geyman, John P. (2013). Why do we write?. Family Medicine, ۴۵(۱), ۴۰-۴۱.
