پنج افسانه درباره عصر اطلاعات

این مطلب به صورت مشترک توسط هنگامه سلیمی و محترم صادقی ترجمه شده است.

مبهم بودن ماهیت عصر باصطلاح اطلاعات به یک مجموعه درک غلط منجر شده است. این مسأله مشکل همه است اما تقصیر هیچکس نیست. در تلاش برای فهم فضای مجازی مسائل را اغلب اشتباه متوجه می شویم و این تصورات غلط بسرعت منتشر شده و فرصتی برای به چالش کشیده شدن نمی یابند. روی هم رفته پنج ضرب المثل گونه غیرمنطقی بشرح ذیل در نتیجه این تصورات غلط ایجاد شده است.

• کتاب مرده است

این یک تصور غلط است. هر ساله تعداد کتابهای چاپی بیشتری نسبت به سال گذشته منتشر می شوند. در سال ۲۰۱۱ یک میلیون کتاب جدید در دنیا منتشر خواهد شد. تنها در روز اول اکتبر ۲۰۰۹  (روز پنج شنبه فوق العاده[۱])  در بریتانیا ۸۰۰ عنوان اثر جدید متشر شد. آخرین آمار مربوط به آمریکا فقط تا سال ۲۰۰۹ را پوشش می دهد و بین کتابهای جدید و ویرایش های جدید کتابهای قدیمی تمییز قائل نشده است. اما در مجموع انتشار ۲۸۸۳۵۵ کتاب، نشان از یک بازار سالم دارد و احتمالا در سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ رشد بسیار بیشتری خواهد داشت. تازه این آمار که توسط بوکر تهیه شده است کتابهای منتشر شده با روشهای غیرسنتی را شامل نمی شوند -۷۶۴۴۴۸ کتاب بصورت خودناشری توسط نویسندگانشان و توسط شرکتهای کوچک آنلاین که بصورت چاپ در صورت تقاضا[۲] کار می کنند منتشر شده است. در کشورهای در حال توسعه مثل چین و برزیل صنعت چاپ و نشر کتاب بسرعت در حال رشد است. پس تعداد کتابها نه تنها کاهش نیافته که افزایش هم یافته است و به یقین کتاب نمرده است.

•  ما وارد عصر اطلاعات شده ایم

این اعلان معمولا جدی گرفته می شود طوری که گوئی اطلاعات در دیگر عصرها وجود نداشته است. اما هر عصری به نوبه خودش و بر اساس رسانه های موجود در آن زمان، عصر اطلاعات است. هیچکس انکار نمی کند که امروزه روشهای ارتباطی بسرعت در حال تغییرند، شاید بسرعت عصر گوتنبرگ. اما گمراه کننده است که بگوییم این تغییرات بی سابقه اند.

• امروزه همه اطلاعات به صورت آنلاین در دسترس هستند

عجیب و غریب بودن این ادعا برای هر شخصی که سروکارش با آرشیوها بوده آشکار است. فقط کسر کوچکی از مواد آرشیوی خوانده شده اند و تعداد بسیار کمتری دیجیتالی شده اند. بیشتر تصمیمات قضائی و قوانین هم در سطح ایالتی و هم در سطح دولتی در وب ظاهر نشده اند. حجم بزرگی از قوانین و گزارشهای منتشر شده توسط سازمانهای دولتی در دسترس مردمی که مخاطب آنها هستند قرار نمی گیرند. گوگل تخمین می زند که ۱۲۹۸۶۴۸۸۰ کتاب مختلف در جهان وجود دارد و ادعا می کند که ۱۵ میلیون از آنها یا ۱۲ درصدشان را دیجیتالی کرده است. چطور می شود این خلأ را پر کرد در حالی که یک میلیون اثر جدید هر ساله منتشر شده و به آمار کتابهای دنیا اضافه می شود؟ و چگونه اطلاعات در فرمتهای غیرچاپی به یکباره آنلاین خواهد شد؟ نیمی از فیلم هایی که قبل از سال ۱۹۴۰ ساخته شده اند ناپدید شده است. چه درصدی از مواد دیداری شنیداری فعلی -حتی آنهایی که به سرعت در وب ظاهر می شوند- باقی خواهند ماند؟ علیرغم تلاش برای نگهداری یا ذخیره میلیون ها پیام رد و بدل شده در وبلاگها، ایمیلها و ابزارهای الکترونیکی قابل حمل، بیشتر جریان روزانه اطلاعات ناپدید شده و از بین می رود. متن های دیجیتالی به مراتب بیشتر از مواد چاپی از بین می روند. برستر کهل، مبدع آرشیو اینترنت، در سال ۱۹۹۷ محاسبه کرده است که میانگین عمر یک آدرس اینترنتی ۴۴ روز است. نه تنها بیشتر اطلاعات، آنلاین نیست بلکه بیشتر اطلاعاتی هم که بصورت آنلاین بوده احتمالا ناپدید شده است.

• کتابخانه ها منسوخ شده اند

در همه جای کشور کتابداران گزارش می دهند که هرگز این تعداد مراجعه کننده نداشته اند. سالن های مطالعه در دانشگاه هاروارد پر از جمعیت هستند. ۸۵ شعبه کتابخانه عمومی نیویورک مملو از مراجعه کنندگان هستند. کتابخانه ها مانند گذشته کتابها، فیلم ها و دیگر منابع را تهیه و گردآوری می کنند اما امروزه کارکردهای جدیدی نیز یافته اند. نظیر دسترسی به اطلاعات برای کسب و کارهای کوچک، کمک به دانش آموزان در انجام دادن تکالیفشان و فعالیتهای بعد از مدرسه برای کودکان و اطلاعات استخدام برای جویندگان کار (امروزه که آگهی های شغلی در روزنامه های چاپی دیگر وجود ندارند این خدمات آنلاین کتابخانه ها برای بیکاران حیاتی است). کتابداران به نیازهای کاربرانشان با بسیاری از روشهای جدید پاسخ می دهند. از جمله با راهنمایی آنها به منابع دیجیتالی قابل اعتماد و مرتبط در فضای مغشوش مجازی. کتابخانه ها هرگز انباری از کتابها نبوده اند. در حالیکه تهیه کتابها وظیفه ای است که کتابخانه ها ادامه خواهند داد، در آینده آنها بعنوان مراکز عصبی ارتباط برقرار کردن با اطلاعات دیجیتالی در سطح محلی و همینطور در محوطه دانشگاهها عمل خواهند نمود.

• آینده دیجیتالی است

درست اما گمراه کننده است. در ۱۰، ۲۰ یا ۵۰ سال آینده محیط اطلاعاتی از منابع دیجیتالی انباشته می شود. اما رواج ارتباطات الکترونیکی به این معنی نیست که منابع چاپی دیگر اهمیت ندارند. پژوهش در رشته نسبتا جدید تاریخچه ی کتاب نشان داده است که حداقل در کوتاه مدت، روشهای جدید ارتباطی جایگزین روشهای قدیمی نمی شوند. در واقع چاپ بعد از گوتنبرگ گسترش یافت و سه قرن بعد از آن در حال رونق و پیشرفت بود. رادیو، روزنامه را نابود نکرد؛ تلوزیون، رادیو را نکشت؛ و اینترنت باعث انقراض تلوزیون نشد. با ورود هر کدام از این رسانه ها، محیط اطلاعاتی غنی تر و پیچیده تر شد و این است آنچه که ما در این فاز انتقال به حکمفرمائی اکولوژی دیجیتالی در حال تجربه اش هستیم.

این اثر ترجمه ای است از:

Darnton, R. (2011). 5 Myths About the ‘Information Age’, The Chronicle Review. Available at