از دیدگاه این نوشتار که دیدی بازاریابانه و مشتری مدارانه به کتابخانه دارد، به مؤلفه های «کتابخانه گرایی»، «کتابخانه شناسی»، «کتابخانه یابی»، «کتابخانه سازی»، «کتابخانه گردی»، «کتابخانه سنجی»، «کتابخانه داری»، «کتابخانه گرمی» که به نوعی پاشنه آشیل مدیران و کتابداران کتابخانهها هستند، توجه ویژه شده تا مدیران و کتابداران کتابخانه ها در مرحله «کتابخانه گردانی» موفق باشند. همچنین، در این نوشتار، با اقتباس از متون مدیریت بازاریابی[۱] به کتابخانه به منزله یک بازار که هدف آن جلب رضایت خاطر مشتری است، نگریسته شده، که آن چه در ادامه می آید سوپر مارکت کتابخانه های موفق امروزی هستند:
کتابخانه گرایی: مدیران و کتابداران موفق کسانی هستند که بتوانند خود را همگام با شرایط روز نگه دارند. این همگامی زمانی اتفاق می افتد که مدیران و کتابداران، گرایش به کتابخانه داشته باشند.
کتابخانه شناسی: شناخت کتابخانه، تلاشی است در راستای مجموعه سازی، سازمان دهی، و اشاعه اطلاعات مربوط به همه اجزای تشکیل دهنده کتابخانه مانند مشتریان بالقوه و بالفعل، کتابداران بالقوه و بالفعل، کارگزاران، محصولات و خدمات موجود.
کتابخانه یابی: کتابخانه یابی یعنی جست و جو برای یافتن مناسب ترین کتابخانه که بتواند به صورت مفید تر و مؤثر تر به مشتریان خدمات ارائه کند.
کتابخانه سازی: کتابخانه سازی یعنی نفوذ در کتابخانه ها و معرفی و شناساندن محصولات و خدمات آن ها به مشتریان.
کتابخانه گردی: کتابخانه گردی وظیفه ای است که مدیران و کتابداران را وادار می سازد تا بیش از دیگران با تحولات و تغییرات کتابخانه ها آشنا شوند.
کتابخانه سنجی: کتابخانه سنجی یعنی تحلیل موقعیت و وضعیت کتابخانه توسط مدیران و کتابداران با توجه به آن چه بودیم و داشتیم، آن چه هستیم و داریم، و آن چه باید داشته باشیم.
کتابخانه داری: حفظ مشتری، وظیفه ای بسیار حساس و حیاتی است که ترفندها و ابزار خاصی می طلبد. مهم ترین ابزار کتابخانه داری برای مدیران و کتابداران، ارتباط دائم با مشتریان، ارائه خدمات مناسب، و آگاهی و استفاده از فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی نوین است. کتابخانه داری یعنی حفظ مشتریان کنونی و تشویق و ترغیب آنان به مراجعه بیش تر و تداوم این مراجعه از طریق ایجاد رضایت در آنان.
کتابخانه گرمی: برای کتابخانه داری لازم است کتابخانه گرمی از دست داده نشود. کتابخانه گرمی یعنی تبلیغات و تشویق های به موقع جهت آگاه ساختن، متقاعد ساختن و ترغیب مشتریان برای ارتباط بیش تر با کتابخانه و دریافت محصول و خدمت از آن. مهم ترین ابزارهای کتابخانه گرمی، استفاده از خلاقیت ها، ابتکارها و نوآوری هاست.
کتابخانه گردانی: همه فعالیت های مدیران و کتابداران را می توان در کتابخانه گردانی خلاصه کرد. کتابخانه گردانی یعنی مدیریت کتابخانه که شامل برنامه ریزی، اجرا و کنترل امور گوناگون کتابخانه و ارکان مختلف آن است. کتابخانه گردانی شامل تنظیم و تعیین راهبردها و برنامه ها، سازمان دهی و اجرای همه امور مربوط به شناساندن و معرفی محصولات کتابخانه به مشتریان، نظارت بر فعالیت ها برای دستیابی به اهداف سازمان و ایجاد رضایت برای مشتریان است.
[۱]. روستا، احمد؛ ونوس، داور؛ ابراهیمی، عبدالحمید (۱۳۸۸). مدیریت بازاریابی. تهران: سمت، ص ۱۰-۱۴.
