کنکور حذف شد، بحرانی در راه است؟ در راه نیست؟

خلاصه پس از سال‌ها کش و قوس، براساس مصوبه کارگروه ماده (۴) قانون پذیرش دانشجو، پذیرش دانشجو در تعدادی از کد رشته محل‌های تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام نور و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، بدونبرگزاری آزمون و براساس سوابق تحصیلی تعریف شده در قانون پذیرش دانشجو مصوب سال ۱۳۸۶ مجلس شورای اسلامی صورت می پذیرد. پذیرش برای این کد رشته محل‌ها در سال جاری و از نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۲-۹۱ شروع خواهد شد، که شرایط، ضوابط، نام و عنوان کد رشته محل‌‌های مذکور در دفترچه ثبت نام آن‌ها از طریق سایت سازمان سنجش آموزش کشور و مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی در اختیار داوطلبان قرار می گیرد، منتشر گردید. [i] هم‌چنین در اطلاعیه سازمان سنجش آمده است که پذیرش بدون آزمون دوبار در سال صورت گرفته و شامل آزمون‌های تحصیلات تکمیلی نمی باشد.

 با نگاهی بدین سایت‌ها در می یابیم که دانشگاه پیام نور اقدام به حذف کنکور کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی در ۵۳ واحد خود، موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی در ۳ واحد خود و دانشگاه آزاد اسلامی نیز اقدام به حذف در ۱۳ واحد خود نموده اند.[ii]

با مشاهده فهرست های مذکور، چنین به نظر می رسد که کنکور کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی در اکثر شهرهای کوچک و حتی متوسط حذف گردیده است و این حذف کنکور منحصر به رشته ی کتابداری و چند رشته ی دیگر نمی شود بلکه سایر رشته های پرمتقاضی و پرطرفدار نظیر :

مهندسی کامپیوتر، معماری، مکانیک، برق، عمران، حقوق، روان شناسی، حسابداری، مدیریت و رشته های شاخه هنر را نیز در بر می گیرد.

یادم هست که تا همین ده سال پیش، رقم شرکت کنندگان در کنکور سراسری به بیش از ۱۵۰۰۰۰۰ نفر نیز رسیده بود. در حالی که امسال این تعداد به چیزی حدود ۷۰۰۰۰۰ نفر کاهش یافته است. از طرفی ایجاد و راه اندازی انواع مختلف دانشگاه‌ها و انواع مختلف پذیرش نیز باعث روند رو به رشد صندلی های خالی دانشگاهها در مقاطع کاردانی و کارشناسی شده است. به همین علت مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی[iii] حدود ۲ ماه است که اطلاعیه تکمیل ظرفیت دوره کاردانی به کارشناسی را در سایت خود دارد در صورتی که قبلا یا اصلا آگهی تکمیل ظرفیتی وجود نداشت و یا اگر وجود داشت در مدت کوتاهی(نهایتا یک هفته) از سایت برداشته می شد.

یا این‌که موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی به بحران عدم جذب دانشجو خورده اند و بخاطر این بحران شدید ، سازمان سنجش تصویب کرد هر شخصی که در کنکور سراسری شرکت کرده است(فارغ از این که مجاز شده و یا نشده باشد) بنا به میل خود می تواند در مقطع کاردانی این موسسات ادامه تحصیل دهد. در حال تعداد متقاضیان در مقاطع کاردانی و کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) رو به کاهش و بالعکس این روند در تحصیلات تکمیلی رو به افزایش است. آینده ی فردای افزایش بی رویه ظرفیت پذیرش دانشجو در تحصیلات تکمیلی را می توان امروز در مقاطع کاردانی و کارشناسی دید.

اما چیزی که می خواهم در این مجال بدان بپردازم این است که با توجه به آن چه عرض شد ، کنکور در بسیاری از رشته های کم طرفدار و کم متقاضی در دانشگاه آزاد اسلامی ، دانشگاه پیام نور و موسسات آموزش عالی حذف شد. هنگامی که کنکور برای این رشته و رشته هایی از این دست وجود داشت، متقاضی بنا به رتبه ی خود فرصت صد انتخاب رشته محل داشت و از این میان یک رشته ای قبول میشد و خواه  ناخواه و گاه علی رغم میل باطنی خود در آن به ادامه تحصیل می پرداخت. اما زمانی را تصور کنید که قرار باشد خود شخص در مقطع کاردانی و کارشناسی بنا به میل و معدل خود رشته ای را برای تحصیل خود برگزیند. به نظر شما افراد چقدر راغب به انتخاب رشته ی کتابداری یا اطلاع رسانی( علم اطلاعات و دانش شناسی) خواهند بود؟

 و اگر پاسخ منفی است، مسلما بحرانی در مقطع کاردانی و کارشناسی گریبانگیر این رشته و رشته هایی از این دست و همچنین دانشگاهها و موسساتی که چنین رشته هایی را ارایه می کنند، خواهد شد. آیا تغییر نام رشته “کتابداری و اطلاع رسانی” به “علم اطلاعات و دانش شناسی” ، رشته ی ما را به سلامت از این طوفان عبور خواهد داد؟ با توجه به تب تحصیل در تحصیلات تکمیلی و ادامه ی تحصیل دانشجویان کارشناسی فعلی در مقاطع بالاتر از یک طرف و عدم جذب ورودی دانشجویان کارشناسی جدید، به مشکل بر نخواهیم خورد؟ رشته هایی مشابه رشته ما که فاقد کشش لازم برای ثبت نام داوطلبانه متقاضیان باشند، به چه سرنوشتی دچار خواهند شد؟ شاید هم اصلا بحرانی به حساب نیاید و یک روند درست و طبیعی باشد. حداقل مزیتش هم این است که اشخاص بنا به سلایق و علایق خود در رشته ای مشغول به تحصیل می شوند و فقط روند پذیرش دانشجو تغییر کرده است. در این صورت افرادی که بنا به علاقه ی خود رشته ی علم اطلات و دانش شناسی را انتخاب نمایند چقدر است؟ آیا این امر دوباره جذب بازار کار و خروجی دانشگاهها را متعادل خواهد کرد؟

اگر اقبال به تحصیل در مقطع کارشناسی این رشته بدین حد کم است، پس آینده ی شغلی این همه متقاضی تحصیل در مقاطع تکمیلی و بخصوص دکتری به کجا خواهد کشید؟ آیا غیر از این است که اولین هدف دانشجویان دکتری، هیات علمی شدن است؟ و با این روند ریزشی که در ثبت نام مقطع کارشناسی بدان مبتلا شده ایم،  خیل عظیم دانشجویان دکتری در کجا می خواهند مشغول به تدریس شوند؟ آیا این بحران تا چند سال دیگر گریبانگیر مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری ما نخواهد شد؟

 پیش بینی ابتدایی این است که بسیاری از این رشته محل ها، حتی در صورت حذف کنکور، توسط داوطلبان انتخاب نمی شوند و یا به حد نصاب تشکیل یک کلاس نمی رسند. بسیاری از رشته ها و شاید واحدهای دانشگاههای پیام نور، آزاد اسلامی و غیرانتفاعی در هم تجمیع و ادغام شده و یا حذف می شوند.

پیش بینی اولیه ای که به زمان زیادی برای اثبات آن نیاز نیست و پس از پایان مهلت ثبت نام داوطلبان می توان بدان پاسخ شفافی داد.

آیا به نظر شما این امر یک سیر طبیعی است که گریزی از آن نیست و اصلا بحرانی هم به حساب نمی آید؟ و اگر به نظر شما بحران است، راههای برون رفت از آن چیست؟