معرفی استاندارد ابرداده ای دابلین کور (DC) و استاندارد ابرداده ای توصیف شی ای (MODS)

 ابرداده

    واژه ابرداده یا metadata از ریشه لاتین meta به معنای ماهیت و data به معنی داده گرفته شده است. ساده‌ترین تعریفی که در متون از ابرداده ارائه شده “اطلاعاتی درباره منابع اطلاعاتی” است و اصطلاحآ به اطلاعات توصیفی سازماندار برای کمک به شناسایی، توصیف، مکان یابی و مدیریت منابع موجود در شبکه وب اطلاق میشود. پایه گذاران وب ابرداده را اطلاعات ماشین فهم درباره منابع وب توصیف میکنند.  گیلیلاند- سوتلند در” مقدمه ای بر ابرداده” در تعریف ابرداده چنین بیان میکند:هر آنچه یک فرد میتواند درباره هر شی  اطلاعاتی در هر سطحی از انباشتگی بگوید. دراینجا شی اطلاعاتی چیزی است که میتواند مورد بررسی قرار گیرد و به وسیله یک شخص یا سیسیتم به عنوان یک موجودیت مجزا کنترل شود. به طور کلی ساختار همه اشیای اطلاعاتی بدون توجه به شکل فیزیکی یا غیر فیزیکی میتواند از طریق ابرداده نشان داده شود.(شفیعی علویجه، ۱۳۸۸؛ محمدی،۱۳۸۵)

   کتابداران اطلاعات فهرستگونه ای را که برای شناسایی، توصیف، مکانیابی منابع الکترونیکی شبکه به کار گرفته میشود را ابرداده دانسته اند. اصطلاح ابرداده نخست به عنوان نام شرکتی امریکایی برای ایجاد و توسعه محصولات مبتنی بر ابرالگوها و توصیف مجموعه داده ها در سال ۱۹۶۹ به کار رفت. اما ابتدا با چنین هدف گسترده‌ای مورد استفاده قرار نگرفت. کاربرد مکرّر این اصطلاح بیشتر به دهه ۱۹۹۰ و شکل گیری شبکه جهان گستر وب در سال ۱۹۹۳ بازمیگردد. (ابرداده،۲۰۰۷)

دلایل گسترش ابرداده:

تنوع منابع و محصولات اطلاعاتی شبکه اینترنت و ضعف و ناکارآمدی موتورهای کاوش در جستجوی اطلاعات دقیق و مرتبط و همچنین نیاز به انسجام علمی منابع اینترنت باعث شد تا اندیشه شکل‌گیری ابزاری برای رفع این معضل به طور جدی مطرح شود. یکی دیگر از دلایل مهم شکلگیری ابرداده نیاز مبرم کاربران  به الگوها وقالبهای استانداردی برای جستجو و بازیابی سریع و دقیق منابع اینترنت میباشد. در واقع اساس گرایش کنونی به مسئله ابرداده در قابلیت این نظام در رها ساختن کاربران از نگرانی مربوط به یافتن منابع و یاری رساندن به آنها برای یافتن اطلاعات مورد نیاز میباشد.

کاربردهای ابرداده:

۱ -تسهیل جستجو و بازیابی منابع اطلاعاتی شبکه اینترنت
۲-نظم بخشیدن به منابع اطلاعاتی موجود در اینترنت
۳-توصیف پایگاههای اطلاعاتی، تصاویر دیجیتالی،فایلهای صوتی و سایر منابع غیر متنی شبکه
۴-تحلیل محتوا و نمایه سازی و سازماندهی انواع منابع اطلاعاتی شبکه
۵-تطبیق، اشتراک و یکپارچه سازی منابع اطلاعاتی ناهمگن شبکه اینترنت

۶-فراهم آوردن زمینه استفاده مجدد از انواع اطلاعات توزیع شده در محیط شبکه از طریق مستند سازی محتوای اطلاعات

۷-ایجاد امکان برای دسترسی کاربران شبکه به اطلاعات دقیق و مرتبط
۸-مدیریت برحجم گستردهای از اطلاعات شبکه اینترنت(محمدی،۱۳۸۵)

۹- ابرداده میتواند به تشخیص درباره اعتبار داده کمک کند. ابرداده امکان بررسی مالکیت و اعتبار را برای یک شی رقومی مثل یک مدرک یا تصویر الکترونیکی فراهم میکند. اهمیت این مساله برای بسیاری از سازمانهایی که بیشتر دارای رکوردهای الکترونیکی هستند در حال افزایش است.

۱۰- ابرداده، کلیدی برای میانکنش پذیری است. ابرداده به عنوان عامل انتقال اطلاعات و داده ها بین سیستمها عمل می کند و به عنوان ترکیبی کلیدی در میانکنش پذیری محسوب میشود.تجارت الکترونیک یک نمونه از میانکنش پذیری میباشد که در آن چندین سیستم مختلف ممکن است به مبادله داده نیاز

داشته باشند.( شفیعی علویجه، ۱۳۸۸)

 

عناصر و اجزای تشکیل دهنده ابرداده
    اجزاء و عناصر تشکیل دهنده ابرداده به سه دسته کلی تقسیم میشوند که عبارتاند از:

الف) عناصری که اساساً مربوط به محتوای منبع یا سایت میباشند: مثل عنوان، زبان، موضوع، توصیف، ارتباط، پوشش.
ب) عناصری که با مالکیت منبع در ارتباط میباشند: نظیر مؤلف یا پدید آورنده، همکار، حقوق
ج) عناصری که در اصل به ظاهر فیزیکی منبع مربوط هستند، مثل تاریخ، شکل یا قالب، مشخص کننده یا شناسه گر

نمونه یک رکورد ابردادهای
    یک رکورد ابردادهای شامل عناصر از پیش تعریف شدهای است که نمایانگر صفات و ویژگیهای یک منبع اطلاعاتی هستند و به نوبه خود ممکن است یک یا چند ارزش داشته باشد. برخی از این عناصر در ارتباط با محتوای منبع، بعضی در ارتباط با مالکیت معنوی اثر و برخی دیگر با ظاهر فیزیکی منبع در ارتباط هستند. نمونه زیر مثالی از یک رکورد ابردادهای برای یک منبع بر روی شبکه جهانی وب میباشد.

 

HEAD>
<TITLE> The Library of Congress</TITLE>
<META HTTP-EQUIV=”Content-Type” CONTENT=”text/html; charset=iso-۸۸۵۹-۱”>
<BASE HREF=”http://www.loc.gov/homepage/”>
<META NAME= “description” CONTENT=”Home page of the Library of Congress, Washington, D.C. The Library of Congress is the nation;s oldest federal cultural institution, and it serves as the research arm of Congress. It is also the largest library in the world, with more than ۱۲۰ million items on approximately ۵۳۰ miles of bookshelves. The collections include more than ۱۸ million books, ۲.۵ million recordings, ۱۲ million photographs, ۴.۵ million maps, and ۵۴ million manuscripts.”>
<META NAME= “keywords” CONTENT= “library of congress, home page , catalog, copyright office, american memory, global gateway, exhibitions, america;s library, thomas, national digital preservation program, wise guide, the library today, researchers, librarians, teachers, blind, today in history”>
<META HTTP-EQUIV=”expires” CONTENT=”Wed, ۲۶ Feb ۱۹۹۷ ۰۸:۲۱:۵۷ GMT”>
<SCRIPT TYPE=”text/javascript

 

(محمدی،۱۳۸۵)

 

انواع طرحهای ابردادهای

با توجه به افزایش روزافزون منابع الکترونیکی در اینترنت و چالشهای جدی برای سازماندهی این منابع، مفهوم ابرداده اهمیت واقعی خود را بیشتر نشان داده و تلاشهای زیادی در این رابطه صورت گرفته است.
بیشتر این تلاشها در جهت تدوین یک استاندارد بین المللی برای توصیف منابع اینترنتی و عناصر لازم برای این منظور و شناسایی مسائل مرتبط با ابرداده معطوف بوده است. لذا با توجه به ضرورت ، دلایل و انگیزههای مختلف شکلگیری انواع قالبهای ابرداده أی برای طیف وسیعی از منابع اطلاعاتی الکترونیکی موجود در اینترنت ، استفاده از استاندارد و الگویی که بتواند از انسجام و جامعیت بیشتری برخوردار بوده و سهولت تولید رکوردهای ابردادهای را تضمین کند از اهمیت خاصی برخوردار است. (محمدی،۱۳۸۵)به همین جهت تا کنون طرحها و استانداردهای ابردادهای متعددی طراحی و تدوین شده است که در این مقاله معرفی دو نوع از آنها پرداخته میشود:

استاندارد ابرداده ای دابلین کور(DC)

     قالب داده‌ای دابلین‌کور به منزله یک استاندارد جامع که توسط او سی ال سی تدوین یافته است از اعتبار و جامعیت زیادی برخوردار است. طرح دابلین کور نام خود را از کار‌گاهی به همین نام که در سال ۱۹۹۵ توسط (اوسی‌ال‌سی) در شهر دابلین اوهایو در ایالات متحده برگزار شد ، گرفته است. قالب ابر‌داده أی دابلین کور اگر‌چه در سال ۱۹۹۵ توسعه یافته است ، اما به واسطه مشارکت گروههای مختلف در طراحی و توسعه آن و همچنین به خاطر جامعیت ، سهولت کاربرد و کارآیی آن یکی از الگو‌هایی است که در سطح بین‌المللی از مقبولیت و کاربرد پذیری قابل توجهی بر‌خوردار است. از سوی دیگر انجام طرحهای تحقیقاتی مختلف مبنی بر این الگو که در کشور‌های مختلف جهان صورت گرفته است، قابلیتها و کاربرد‌های عملی و عینی این قالب را در بستر‌ها و محیطهای مختلف به اثبات رسانده است. به همین خاطر استاندارد دابلین کور مورد پذیرش بسیاری از کتابخانه‌ها و مراکز فهرستنویسی قرار گرفته و مبنای کار سازماندهی منابع اینترنتی واقع شده است.

( علیپور حافظی،۱۳۹۰،ص۱۷۵؛ شفیعی علویجه،۱۳۸۸؛ محمدی،۱۳۸۵).

تاریخچه تحول و شکل گیری استاندارد ابرداده ای دابلین کور

کارگاه اول:

      این کارگاه توسط مرکز کتابخانه رایانه ای پیوسته (OCLC) و مرکز ملی کاربردهای ابررایانه ای (NCSA) برگزار شد . ۵۲ پژوهشگر و متخصص کتابداری، علوم کامپیوتر، کد گذاری متن و حوزه های مرتبط برای توسعه رکوردهای توصیف منبع( ابرداده) برای اشیای الکترونیکی شبکه گرد هم آمدند. از مهمترین اهداف این کارگاه رسیدن به توافق درباره یک مجمموعه هسته از عناصر ابرداده ای برای توصیف منابع شبکه ای بود. نتیجه مباحث کارگاه اول مجموعه ای شامل ۱۳ عنصر بود که مجموعه ابرداده ای هسته دابلین نامیده میشد و عبارت بودند از: موضوع- عنوان-نویسنده- ناشر- سایرافراد- تاریخ- نوع شی- شکل- شناسگر- رابطه- منبع- زبان و پوشش.

    هدف کارگاه ابرداده ای  دابلین توسعه مجموعه ساده ای از عناصر ابرداده ای بود که این عناصر به گونه ای تعریف شده بودند که امکان طراحی در سیستم های کنترل شده و پیچیده را نیز داشتند.

    در این کارگاه ۶ اصل نیز که باید برای توسعه مجموعه عناصر در نظر داشت نیز مشخص گردید که عبارتند از: ویژگی های ذاتی- گسترش پذیری- استقلال نحوی- اختیاری بودن عناصر- قابلیت تکرار عناصر و قابلیت اصلاح آنها. با توجه به این اصول امکان ساده بودن عناصر و درک معنای عناصر توسط کاربر و انعطاف پذیری مجموعه عناصربرای توصیف منابع در زمینه های موضوعی مختلف افزایش یافت.

کارگاه دوم :

   این کارگاه در آوریل سال ۱۹۹۶ توسط OCLC  و اداره شبکه سازی کتابداری و اطلاع رسانی انگلستان در دانشگاه وارویک انگلستان تشکیل شد. تمرکز این کارگاه بر شناسایی راهبردهای اجرایی بود که منجر به رسیدن به دو هدف اصلی میشد:

الف – افزایش میانکنش پذیری معنایی از طریق قواعد و زبانها

 

ب- تعریف مکانیسم هایی برای پشتیبانی از توصیف غنی تر وارتباط با مدل های توصیفی دیگر

بر‌آیند این کار‌گاه پیشنهاد ساختار نمونه‌أی برای عناصر دابلین‌کور و رهنمود‌ها و چهارچوبی برای تولید ابر‌داده بود که به چهارچوب وارویک معروف شد .

 کارگاه سوم:

     در سپتامبر سال ۱۹۹۶ ائئلاف اطلاعات شبکه‌أی و او‌سی‌ال‌سی سومین کارگاه ابرداده‌أی دابلین‌کور را بر‌گزار کردند. دستاورد عمده این کار‌گاه توسعه و گسترش ۱۳ عنصر ابرداده‌ای به ۱۵ عنصر و بازنگری و تجدید نظر در مورد عناصر برای توصیف منابع غیر متنی شبکه بود. ( علیپور حافظی،۱۳۹۰،ص۱۷۶؛ شفیعی علویجه،۱۳۸۸؛ محمدی،۱۳۸۵).

کارگاه چهارم:

       در مارس ۱۹۹۷ چهارمین کارگاه  دابلین کور در کانبرای استرالیا برگزار شد. در این کارگاه توصیفگرهایی برای عناصر دابلین کور تدوین شد و نیز به توصیف نحوی این الگو در قالب زبان نشانه گذاری فرامتن پرداخته شد.  توصیفگرها برای کاربردهای پیشرفته عناصر دابلین کور استفاده میشوند. توصیفگر فرانما (scheme) و نوع از این توصیفگرها به شمار می آیند. توصیف گر نوع، معنای فیلد را مشخص میکند، برای مثال  شخص و تنالگان توصیفگر نوع هستند زیرا معنای فیلد پدیدآور را مشخص میکنند. توصیفگر فرانما معنای داده پیوسته در فیلد را توضیح میدهد. برای مثال LCSH  یک فرانما است چرا که به تفسیر محتوای فیلد موضوع کمک میکند. در این کارگاه به موضوع توسعه ساختار استاندارد دابلین کور نیز پرداخته شد که به ان بحث حداقل گرا/ ساختارگرا می گویند.

کارگاه پنجم:

   در اکتبر سال ۱۹۹۷ کارگاه پنجم در شهر هلسینکی فنلاند با همکاری OCLC و کتابخانه ملی فنلاند برگزار شد. اغلب عناصر دابلین کور به صورت گسترده ای پذیرفته شدند اما در مورد چند عنصر بحث و تبادل نظرهای زیادی صورت گرفت که در نهایت تعاریف  آنها بود که  مورد بررسی قرار گرفت. این عناصر شامل : تاریخ- پوشش و رابطه بودند.

    عنصر تاریخ از ابتدای طرح دابلین کور مورد اختلاف بود. تاریخهای زیادی در چرخه عمر یک منبع وجود دارد که ممکن است اهمیت داشته باشند. اما اولویت دادن به یکی از آنها بیشتر بر اساس کاربردهای ابرداده ای است . نتیجه بحثهای مختلف این بود: کاربرد تاریخ مرتبط با ایجاد و یا دسترس پذیری منبع.

    عنصر پوشش نیز مانند عنصر تاریخ مورد بحث و اختلاف بود. با تکامل وب نیاز به دستورالعملی برای استفاده از این عنصر بیشتر احساس شد. در محیط های الکترونیکی که احتمال وجود شکلهای مختلف و مرتبط منابع زیاد است. پیچیدگی روابط بین این منابع از اهمیت بسیاری برخوردار است به علاوه فراهم آوردن ابرداده های یکدست برای منابعی که از دیگر منابع به دست آمده است و ممکن است ابرداده های مربوط به خود را نیز داشته باشد، مهم است. با بحث و تبادل نظر در این مورد اصلی به نام اصل ۱:۱ ایجاد شد که بر اساس آن هر منبع باید توصیف ابرداده ای

مجزایی داشته باشد و هر توصیف ابرداده ای باید شامل عناصری مرتبط با یک منبع واحد باشد، وجود ارتباط بین این توصیفگرها نیز الزامی است.

عنصر رابطه  ابزاری منطقی برای چنین ارتباطی فراهم میکند. ایجاد ارتباط بین منبع مبدا و منبع مقصد اهمیت زیادی دارد به همین دلیل نوع رابطه ها که در ایجاد ارتباط بین منابع مختلف میتوانند استفاده شوند نیز مشخص گردید.

کارگاه ششم:

   درسال ۱۹۹۸ در واشنگتن آمریکا این کارگاه برگزار شد. مباحث مطرح شده در این کارگاه عبارت از چارچوب توصیف منبع(Resource Description Framework-RDF)، استاندارد Z39/50 و دابلین کو، بحث و تبادل نظر درمورد عنصر تاریخ و عناصر فرعی دابلین کور مانند توضیحگر و نوع منبع بود. عمده ترین مباحث شامل:

۱-    رسمیت بخشیدن به تولید ابرداده دابلین کور

۲-    استاندارد سازی. این که کدام مدرک به وسیله چه کسی استاندارد میشود.

۳-    کدگذاری با استفاده از زبان نشانه گذاری فرامتن

۴-    مکانیسم توصیف. این که یک مدل داده ای بنیادی میتواند مکانیسمهای یکپارچه ای برای اصلاح عناصر دابلین کور فراهم کند.

۵-    نقش چارچوب توصیف منبع در توصیف ابرداده دابلین کور.

۶-    ارتباط با دیگر مدل های ابرداده ای

۷-

کارگاه هفتم:

    هفتمین کارگاه در سال ۱۹۹۷ در  المان برگزار شد. هدف از برگزاری این کارگاه گسترش گروههای کاری مختلف دابلین کور برای اشتراک تجارب اجرایی و افزایش میانکنش پذیری بین نظام های مختلف ابرداده ای بود .

کارگاه هشتم:

     کتابخانه ملی کانادا و OCLC با همکاری IFLA UDT Core Programme   این کارگاه را  در سال ۲۰۰۰ در شهر اوتاوای کانادا برگزار کردند. در این کارگاه بیانیه دابلین کور به تصویب رسید. طبق این بیانیه رسالت دابلین کور کمک به بهبود کشف منبع در شبکه وب از طریق فعالیت های زیراست:

الف- توسعه استانداردهای ابرداده ای برای کشف منبع به صورت بین رشته ای

ب- تعریف چارچوب هایی برای میانکنش پذیری مجموعه های ابرداده

ج- تسهیل توسعه مجموعه عناصر ابرداده ای خاص حوزه ها یا رشته ها برای کاربرد در چارچوبهای کشف منبع بین رشته ای و میانکنش پذیری ابرداده ای(شفیعی علویجه،۱۳۸۸).

عناصر دابلین کور

(شرکت پارس آذرخش،۱۳۸۷،ص۴۱-۴۰؛ ساختار عناصر ابرداده دابلین کور،۲۰۱۱؛ علیپور حافظی،۱۳۹۰،ص۱۷۷-۱۷۶؛ شفیعی علویجه،۱۳۸۸؛ محمدی،۱۳۸۵).

     دو نوع رایج دابلین کور شامل: دابلین کور ساده و دابلین کور توصیفی است.(راهنمای دابلین کور،۲۰۱۲) در سطح ساده دابلین کور ۱۵ عنصری که در بالا معرفی شد به کار میرود  اما در دابلین کور توصیفی ۷ عنصر  دیگر مطرح میشود.

 

(استاندارد هسته دابلین،۲۰۱۱؛ شرکت پارس آذرخش،۱۳۸۷،ص۴۳-۴۲).

اهداف دابلین کور(DC)

۱-  سادگی در ایجاد و نگهداری : هدف دابلین کور آن است که عناصر خود را تاحد امکان ساده و محدود حفظ کند تا یک غیر متخصص نیز بتواند به سادگی و ارزان- قیمت پشینه های ساده توصیفی، که در عین سادگی موجب بازیابی موثر منابع اطلاعاتی موجود در شبکه وب میشود، را ایجاد کند.

۲-  قابل فهم بودن برای همه( از لحاظ معناشناختی): کشف اطلاعات شبکه اینترنت به لحاظ تفاوت های موجود در روشهای توصیفی و اصطلاح شناختی حوزه های دانش بشری دشوار گردیده است. دابلین کور به کاوشگران غیرمتخصص کمک میکند تا مجموعه عناصری عمومی و قابل فهم از لحاظ معنا شناختی، برای بازیابی منابع اطلاعاتی خود بیابند.

۳-  دامنه بین المللی: مجموعه عناصر دابلین کور ابتدا به زبان انگلیسی گسترش یافت اما هم اکنون نسخه های دیگری به زبان های دیگر از جمله فنلاندی- فرانسوی- آلمانی- اسپانیایی و… تهیه شده است.

۴-  گسترش پذیری: تولید کنندگان دابلین کور در هنگام ایجاد توازن میان سادگی عناصر و امکان بازیابی دقیق منابع از طریق این عناصربه اهمیت فراهم نمودن مکانیزمی برای توسعه مجموعه عناصر دابلین کوربه منظور پاسخگویی به نیازهای بیشتر برای کشف منابع پی بردند. انتظارمیرود دیگر متخصصان فراداده، مجموعه فراداده هایی علاوه بر هسته دابلین مختص نیازهای جوامع خود ایجاد و مدیریت کنند.(شرکت پارس آذرخش،۱۳۸۷،ص ۳۹-۳۸)

    عناصر دابلین کور در حقیقت ۴ وظیفه اصلی یافتن، شناسایی، انتخاب و دستیابی به منبع را بر عهده دارند. حال کارکرد هریک از عناصر را بر اساس چهار وظیفه اصلی ذکر میکنیم:

۱-  عناصر مورد استفاده برای یافتن منابع: عنوان، پدید آور، سایرهمکاران، موضوع و عناصر دیگر برای محدود کردن جستجو مانند زبان، پوشش و قالب منابع.

۲-    عناصر مورد استفاده در شناسایی منابع:تاریخ، نوع، قالب و شناسگر.

۳-    عناصر مورد استفاده در انتخاب منابع: توصیف و پوشش.

۴-    عناصر مورد استفاده برای فراهم اوری یا دستیابی به منابع: شناسگر.

 

مزایا:

۱-    سادگی

۲-  قابلیت تبدیل عناصر داده ای آن. گاهی اوقات استفاده از یک عنصر داده ای به خودی خود کافی نیست. ممکن است نیاز باشد تا به گونه ای داده حاوی آن به نوع دیگری از زمینه تغییر یابد. برای مثال عنصر داده ای تاریخ میتواند جهت تمایز بین تاریخ پدید امدن منبع و تاریخ اصلاح، به عناصر داده ای دیگر  مثل DC.  Date Modiried  DC.date. created تبدیل شود.

۳-    قابل فهم بودن

۴-  قابلیت گسترش عناصر داده ای. توسعه دهندگان استانداردهای ابرداده ای پیش بینی کرده اند که کاربران ممکن است درخواستهای خاصی داشته باشند که با عناصر موجود پوشش داده نمی شوند. ایکس . ام. ال انعطاف پذیری قابل توجهی را در سازگاری عناصر داده ای و ایجاد امکان گسترش عناصر آن دارد. مزیت استفاده از عناصر داده ای موجود این است که امکان تعامل میان سیستمهای اطلاعاتی که عناصر داده ای رایج رامورد استفاده قرار میدهند،وجود دارد.

۵-    وجود ۱۵ عنصر در آن نسبت به چند صد فیلد در مارک

   محدودیت ابرداده دابلین کور نیز عدم استفاده از کنترل کلیدواژه ای است. یعنی دو نفر ممکن است توصیفگرهای مختلفی را برای منابع مختلف به کار برند که با توصیفگرهای انتخابی فرد دیگر متفاوت باشد و همین امر میتواند مشکلی را در مبادله اطلاعات بین سیستمهای اطلاعاتی مختلف ایجاد کند. (علیپور حافظی،۱۳۹۰،ص۱۸۰-۱۷۸)

     سادگی دابلین کورهم نقطه قوت آن و هم نقطه ضعف آن به شمار می آید .در حالی که فهرستهای کتابخانه های سنتی، طولانی و پیچیده اند و به آموزش حرفه ای برای استفاده مفید نیاز دارند، دابلین کور را میتوان به سادگی توصیف کرد. در حقیقت هدف اولیه ایجاد این قالب قابلیت استفاده از آن برای افراد آموزش ندیده است. به نحوی که بتوانند آثار الکترونیکی خود را توصیف کنند. برخی هنوز به این نگاه پایبند هستند و سعی در حفظ آن دارند به نحوی که این قوانین ساده برای همه قابل استفاده باشند.برخی دیگر مزایای قوانین سخت تر فهرست نویسی را ترجیح میدهند و زحمت و هزینه اضافی  را متقبل میشوند. آنها معتقدند که ساختار اضافی باعث دقت بیشتر میشود.(آرمز،۱۳۸۰، ص۱۵۷-۱۵۶).

یک نمونه از استاندارد ابرداده ای دابلین کور

 John Locke Bibliography

URL:

http://www.libraries.psu.edu/iasweb/locke/home.htm

Metadata in File Header:

<HTML>
<HEAD>

<TITLE>John Locke Bibliography Home Page</TITLE>

<META NAME = “DC.title”
CONTENT = “John Locke Bibliography: A List of Recent Publications”>

<META NAME = “DC.creator”
TYPE = “Name.Personal”
CONTENT = “Attig, John C. (John Charles), 1946- .”>

<META NAME = “DC.subject”
SCHEME = “LCSH”
CONTENT = “Locke, John, 1632-1704–Bibliography.”>

<META NAME = “DC.subject”
SCHEME = “LCC”
CONTENT = “Z8513.45”>

<META NAME = “DC.description”
CONTENT = “A listing of recent publications by and about the English philosopher John Locke.”>

<META NAME = “DC.publisher”
CONTENT = “John C. Attig”>

<META NAME = “DC.date”
CONTENT = “1995- “>

<META NAME = “DC.type”
CONTENT = “Text.”>

<META NAME = “DC.type”
CONTENT = “Bibliography.”>

<META NAME = “DC.format”
CONTENT = “HTML”>

<META NAME = “DC.identifier”
CONTENT = “http://www.libraries.psu.edu/iasweb/locke/home.htm”>

<META NAME = “DC.language”
SCHEME = “Z39.53”
CONTENT = “eng”>

<META NAME = “DC.language”
CONTENT = “Index and annotations in English; includes material in a variety of other languages.”>

<LINK REL = SCHEMA.dc
HREF = “http://purl.org/metadata/dublin_core_elements”>

</HEAD>
<BODY>
. . .

 

) دابلین کور و قواعد فهرستنویسی،۲۰۱۱)

استاندارد ابرداده ای مدز

Metadata Object Description Schema))

  از زمانی که کتابخانه ها علاقه به دیجیتال کردن مجموعه خود پیدا کردند. تکنولوژی طوری عمل کرد که هم منابع را بتوان به فرم دیجیتال تبدیل کرد و هم بتوان پروژه های دیجیتال سازی کتابخانه ها را پاسخگو بود. همانطور که حجم منابع دیجیتال شده افزایش یافت، نیاز به استاندارد کردن ابرداده ها برای توصیف و مدیریت آنها احساس میشد.

  مشکل ایجاد یک چارچوب استاندارد برای کتابخانه های دیجیتال در ابتدا با ایجاد استاندارد متز(Metadata Encoding & Transmission Standard-METS) که استاندارد ابرداده ای رمزگذاری و انتقال بود، برطرف شد. این استاندارد عملکردی شبیه مارک دارد اما محتوای لازم که باید به همراه ساختار رکورد برای توصیف بیاید را نداشت. بدون جزء محتوا، پتانسیل و عملکرد متز برای تغییر دادن و سهیم کردن ابرداده ها میتوانست تنها نیمی از آنها را قابل درک کند.

  در توصیف ابرداده ها محتوای ذهنی(Intellectual Content) مدارک برای یافتن  وقضاوت و استفاده از آنها لازم است. در سالهای اخیر یکی از راههای استاندارد کردن ابرداده ها استفاده از ابرداده دابلین کور(DC) است. این استاندارد شامل ۱۵ جزء برای توصیف منابع دیجیتالی میباشد. از زمان ایجاد این استاندارد به طور فزاینده ای گسترش یافت و مورد استفاده قرار گرفت.

  متاسفانه نگرش دوگانه گستردگی معانی( استفاده از فیلدهای ساده و توصیفگرها برای پالایش و اصلاح) باعث کاهش ارزش استاندارد دابلین کور شد. ۱۵ جزء استاندارد دابلین کور به خودی خود بسیار طولانی و گسترده بودند. برای مثال در بخش پدیدآور میتوان افراد و سازمانهای بسیاری را که در پدید آمدن اثر نقش داشتند را جای داد.(نویسنده- ویراستار- گردآورنده و…). جمع شدن همه این بخشها در یک فیلد اغلب برای توصیف کتابشناختی نامناسب است.  ازطرف دیگر توصیف اجزا برای تشخیص، به عنوان مثال از نویسنده تا ویراستار در فیلد پدیدآور باعث کاهش عملکرد رکورد دابلین کور میشود.

البته استانداردهای دیگری نیز مثل ONIX- CDWA- IMS  ایجاد شدند که مزایا و معایب خود را داشتند.

   مدز یک استاندارد ابرداده ای است که توسط شبکه کتابخانه ملی و اداره استاندارد مارک ایجاد شده است. هدف این استاندارد اساسا  منطبق کردن هدف دوگانه سازگاری(interoperability) و دقت(precision) است که ناکارآمدی استانداردهای دیگر را برطرف کند. این استاندارد سعی دارد تا با ایجاد اجزای گسترده نسبت به دابلین کور، توصیف کتابشناختی برای اکثریت فیلدها به راحتی انجام گیرد تا فرآیند دسترسی به منابع هم آسان گردد. (گارتنر،۲۰۰۳)

   قالب مارک یک رکورد بی اندازه پیچیده برای رمزگذاری اطلاعات کتابشناختی است. این قالب در عالم کتابداری مشهور است و بوسیله نظامهای کتابداری در ایالات متحده، کانادا، و سایر کشورها خصوصا در کشورهای انگلیسی زبان حمایت می شود. در محیط شبکه ای در شرایطی که ابرداده توصیفی می تواند بر روی نظامها ارسال شود و می تواند درون یا همراه با انواع دیگر ابرداده باشد، استفاده از رکوردهای مارک با این هدف، ایده آل به نظر خواهد رسید. با این وجود، گنجاندن رکوردهای مارک درون ابرداده، استفاده از ساختار داده ای XML  را ضروری ساخته است، درحالیکه مارک یک رکورد XML نیست. کتابخانه کنگره روشی را برای تبدیل رکورد مارک به XML ایجاد کرده است، اما آن با اقبال زیادی روبرو نشد و احتمالا به این دلیل که رکورد مارک بزرگتر و جزئی تر از اکثر نظامهای مورد نیاز است،  و استفاده اش از تگ های عددی و کدهای فیلد فرعی موجب شده درک آن را بدون آموزش قابل توجهی مشکل سازد. چیزی که مورد نیاز بود نسخه ای خوشایندتر و باکیفیت تر از مارک بود تا بتواند عناصرکلیدی داده ای  از رکورد مارک را قبول نماید و آنها را به یک قالب آسان و قابل درک XML ارسال نماید. بنابراین استاندارد توصیف ابرداده ای شی گرا (مودس) متولد شد. ( اسدی،۱۳۸۵)

   مدز قرینه مارک ۲۱ درمحیط دیجیتال است. مدز شمای ابرداده توصیفی منابع الکترونیکی مبتنی بر XML  در محیط دیجیتال است که ویژگیهای زیر را دارد:

الف- از مزایای محیط XML بهره میگیرد.

ب- از قابلیت های خاصی در فهرستنویسی منابع الکترونیکی برخوردار است.

ج- کمتر به جزئیات پرداخته است.

د- مطابقت بالا با مارک ۲۱

  مدز برای استفاده از محیط XML کارکترهای مورد استفاده در مدز در قالب یونی کد، کدگذاری میشوند. مدز علاوه بر اینکه با داده های مارک ۲۱ سازگار است، قابلیت دریافت داده ها از رکوردهای دابلین کور و اونیکس را نیز دارد.( انواع استاندارد ابرداده،۱۳۸۹؛ علیپورحافظی،۱۳۹۰،ص ۱۸۶).

مدز از تگ های قابل درک بشری بجای تگ های سه رقمی و کدهای فیلدفرعی مارک (یعنی “عنوان” بجای “۲۴۵”) استفاده می کند. آن بیشتر عناصر داده ای فیلد ثابت، به استثنای کدهای قالب فیزیکی (از۰۰۷) و بیشتر کدهای نوع (از ۰۰۸) را نادیده می گیرد. همچنین آن برخی قابلیت ها و نوآوری ها را معرفی می کند. مودس یک ساختار نام گذاری شده “نام” را تعیین می کند که فیلدها و فیلدهای فرعی برای اسامی شخصی، سازمانی و برای کنفرانسها را ارائه می نماید. این ساختار می تواند در هر جایی که نامها ظاهر خواهند شد، یا به شکل سرشناسه، شناسه های افزوده یا موضوعات استفاده شوند.( اسدی،۱۳۸۵). دانشی که برای استاندارد مارک مورد نیاز است برای کاربری که از مدز استفاده میکند، لازم نمیباشد. این استاندارد بسیار آسانتر از مارک میباشد.( گارتنر،۲۰۰۳).

عناصر مدز

   مدز از ۱۹ عنصر اصلی و چند عنصر فرعی برای توصیف اقلام اطلاعاتی استفاده میکند. عناصر اصلی مدز در چهار بخش اثر(work)، نمود(expression)، تجلی(manifestation) و مورد(item) به شرح زیر است:

 

 

 

 

 

 

اثرشامل:

عنوان

یکی از نقاط اصلی دستریس به منابع دیجیتالی است که منبع با آن نام شناخته میشود و در نتایج جستجو نمایش داده می‌شود و به کابران در بازیابی کمک می‌کند. بنابراین حداقل یک عنصر در مورد عنوان یا اطلاعات عنوانی مورد نیاز است. اطلاعات عنوانی اضافی (مانند عنوان برابر، عنوان دیگر و…) نیز در صورت نیاز باید اضافه شوند. عنوان می‌تواند برای هر نوع از ویژگی‌های اثر تکرار شود و اگر چندین عنوان برا یاثر ثبت شده باشد این عنصر در مورد هر کدام از آن‌ها تکرار می‌شود.

نام

این عنصر برای ثبت افراد یا سازمان‌های مسئول محتوای فکری اثر یا برای ثبت مواردی مانند تصویرگر یا چاپ‌گر که گاهی در خلق اثر موثر هستند به کار می‌رود. این عنصر بیان می‌کند که آیا نام، فردی است یا گروهی، یا اگر اثر دربرگیرنده مجموعه‌ای از شرح‌حال‌های یک همایش است، نام همایش را ثبت می‌کند. نام ‌ها ممکن است به اجزایی مانند نام‌های فامیل یا نام‌های داده شده نیز تقسیم شوند. حداقل یک عنصر به عنوان نام که آفریننده اثر را توصیف می‌کند باید وجود داشته باشد، که این عنصر دربرگیرنده عناصر نامی بسیار ضروری است.
 

ژانر (نوع)

این عنصر نسبت به نوع منبع خاص‌تر است و اصطلاح‌های جزیی را که برگرفته از هر منبع تایید شده‌ای باشد، برای توصیف آن ارایه می‌دهد. این عنصر برای طبقه‌بندی محتوای اثر دیجیتالی به کار می‌رود.

موضوع

برای توصیف محتوای فکری اثر استفاده می‌شود و برای ایجاد آن از سر عنوان کنترل شده استفاده می‌شود. تمام واژگان موضوعی باید به صورت عناصر فرعی موضوعی مجزا تجزیه شوند و دربرگیرنده نشانه‌های نقطه گذاری نباشند. این عنصر برچسبی پیچیده است که عناصر فرعی را به هم پیوند می‌دهد.

مخاطبین

برگرفته از فهرست کنترل شده مارک است. از این عنصر زمانی استفاده می‌شود که مخاطبان خاصی برای اثر در نظر گرفته شده باشد.

رده‌بندی

به شماره‌‌های رده‌بندی یک اثر که از طرح‌های تایید شده مانند سر عنوان موضوعی کتابخانه کنگره یا رده‌بندی دهدهی دیویی استخراج شده، پرداخته می‌شود.

نمود شامل:

نوع منبع

از عناصر سطح بالایی است که مواد را به صورتی کلی طبقه بندی می‌کند و به عنوان یک عامل طبقه بندی از آن استفاده می‌شود. این عنصر دارای عناصر فرعی نیست؛ اما تکرار پذیر است. درواقع این عنصر نوع اثر ثبت شده مانند متن، نقشه نگاری و… را بیان می‌کند.

زبان

به طور کلی به ارایه زبان اثر ثبت شده می‌پردازد. حداقل وجود یک عنصر زبانی، به عنوان یک ویژگی اولیه لازم است. این عنصر دربرگیرنده مواد متنی و مواد دیداری و شنیداری همراه با اجزای کلامی است. از عناصر زبانی هر زمانی که نیاز به بیان محتوای اثر باشد استفاده می‌شود.

چکیده

توصیفی از محتوای فکری اثر یا پیوندی به توصیف کلی اثر است. این عنصر باید دارای خلاصه‌ای مختصر از اثر دیجیتالی باشد. در صورت امکان در ایجاد آن باید از کلیدواژه‌های خاصی برای استفاده شود که به جستجو و بازیابی کمک کند.

فهرست مندرجات

فرتی است که محتوای اثر را به صورت طبقه‌بندی شده نمایش می‌دهد. این عنصر ممکن است در زمانی که قابل اجرا باشد، استفاده شود و یا زمانی استفاده شود که یک اثر پیچیده  است و یا محتوای آن قابل ارائه در عنصر دیگر مانند عنوان یا چکیده نیست.

تجلی شامل:

اطلاعات رکورد

عنصر پیچیده‌ای است که اطلاعاتی در مورد ایجاد هر کدام از رکوردهای این استاندارد شامل؛ تاریخ ایجاد، شماره‌های کنترل و… را ارائه می‌دهد.

منشاء (اطلاعات منبع)

عنصر پیچیده‌ای است که تمام عناصر مربوط به انتشار و اطلاعات مربوط به اثر را در بر می‌گیرد و مکان ایجاد یا انتشار منبع، ناشر یا مبدع، تمام تاریخ‌های مربوط به اثر و اطلاعات مربوط به انتشار اثر را شامل می‌شود. اطلاعات وارد شده در این عنصر به شکل اصلی و نخستین اثر بر می‌گردد و نه شکل دیجیتال آن.

توصیف ظاهری

توصیف بنیادی از ویژگی‌های ظاهری اثر ارایه می‌دهد. بسیاری از این ویژگی‌ها فقط به منابع الکترونیکی مربوط می‌شوند؛ از جمله نوع رسانه اینترنتی که شکل داده توصیفی را بیان می‌کند. (مانند اچ. تی. ام. ال)، چگونگی بازسازی که نشان دهنده کیفیت است، کدام اثر اسکن شده است و سپش ناحیه دیجیتال که نشان می‌دهد آیا اثر به صورت دیجیتالی به وجود آمده یا بازسازی از اثر اصلی دیگری است.

یادداشت

حاوی هر یادداشتی در رابطه با اثر است. استفاده از این عنصر همیشه لازم نیست و فقط در مواردی از آن استفاده می‌شود که ضرروت داشته باشد. هر یادداشتی در عنصری مجزا وارد می‌شود. از این عنصر برای ثبت طیف گسترده‌ای از اطلاعات و ماهیت کلی اثر که نمی‌توانند در عنصر خاص دیگری ثبت شوند، استفاده می‌کند.

شناساگر

شماره یا کد منحصر به فردی است که بر اساس استاندارد تایید شده‌ای مانند شماره استاندارد بین‌المللی کتاب (آی. اس. بی. ان.) تعیین شده است.

اقلام مرتبط

دیگر منابع مربوط به یک شیء توصیفی را مشخص می‌کند و نوع خاصی از ارتباط را به‌منظور تعیین نوع رابطه و فهرست کنترل شده‌یِ انواع شماره‌های این استاندارد را شامل می‌شود.

بخش

به توصیف و ارایه مشخصات فیزیکی و ظاهری بخشی از منبع در شکل و قالب جزییات می‌پردازد.

مورد شامل:

 محل

مکان فیزیکی اثر، شامل مخزن آن یا شماره مخزن را بیان می‌کند.

 وضعیت دسترسی

اطلاعاتی درباره چگونگی دسترسی به اثر محدود شده شامل اطلاعات حق مولف را ارائه می‌دهد.

ادامه

اطلاعات اضافی را ارایه می‌کند که ممکن است به وسیله مُدز پوشش داده نشده باشد.

 (شرکت پارس آذرخش،۱۳۸۷، ص ۱۶۵-۱۶۴؛طرح ابرداده ای توصیف شی ای،۲۰۰۹؛ استاندارد مدز،۲۰۱۱؛طرح فراداده ای توصیف شی ای (MODS)،۲۰۰۹؛علیپور حافظی،۱۳۹۰، ص ۱۸۹-۱۸۷).

 

 نمونه یک رکورد مدز

	<titleInfo>
		<title>FranUlmer.com — Home Page</title>
	</titleInfo>
	<titleInfo type=”alternative”><title>Fran Ulmer, Democratic candidate for Governor, Alaska, 2002</title>
	</titleInfo>
	<name type=”personal”>
		<namePart>Ulmer, Fran</namePart>
	</name>
	<genre>Web site</genre>
	<originInfo>
		<dateCaptured point=”start” encoding=”iso8601″>۲۰۰۲۰۷۰۲ </dateCaptured>
		<dateCaptured point=”end” encoding=”iso8601″> ۲۰۰۲۱۲۰۳</dateCaptured>
	</originInfo>
	<language>
			<languageTerm authority=”iso639-2b”>eng</languageTerm>
	</language>
	<physicalDescription>
		<internetMediaType>text/html</internetMediaType>
		<internetMediaType>image/jpg</internetMediaType>
	</physicalDescription>
	<abstract>Web site promoting the candidacy of Fran Ulmer,Democratic candidate for Governor, Alaska, 2002. Includes candidate biography, issue position statements, campaign contact information,and privacy policy and campaign news press releases. Site features enable visitors to sign up for campaign email list, volunteer, make campaign contributions and follow links to other internet locations.    </abstract>
	<subject>
		<topic>Elections</topic>
		<geographic>Alaska</geographic>
	</subject>
	<subject>
		<topic>Governors</topic>
		<geographic>Alaska</geographic>
		<topic>Election</topic>
	</subject>
	<subject>
		<topic>Democratic Party (AK)</topic>
	</subject>
	<relatedItem type=”host”>
		<titleInfo>
			<title>Election 2002 Web Archive</title>
		</titleInfo>
		<location>
			<url>http://www.loc.gov/minerva/collect/elec2002/</url>
		</location>
	</relatedItem>
	<location>
		<url displayLabel=”Active site (if available)”>http://www.franulmer.com/</url>
	</location>
	<location>
		<url displayLabel=”Archived site”>http://wayback-cgi1.alexa.com/e2002/*/http://www.franulmer.com/</url>
	</location>
</mods>
</modsCollection>

( طرح ابرداده توصیف شی ای( مدز) ،۲۰۰۹)

مشخصه های مدز:

۱-    استفاده از برچسبهای کاربرپسند. سادگی مدز و برچسبهایی با اسامی ساده و معنی دارامکان استفاده از آن را برای همه فراهم میکند.

۲-    گروه بندی مجدد عناصر.برخی از عناصری که در فیلدهای مختلفی در مارک ۲۱ قرار داشتند، در مدز به نوع دیگری ارائه میشوند. برای مثال فیلدهای ۴۴۰،۴۹۰،۵۳۴،۷۱۱،۷۰۰ (زمانی که شامل فیلد فرعی باشند) و… در مارک ۲۱ در برگیرنده اطلاعاتی درباره منبع دیگر مرتبط با منبع در دست توصیف اند.آنها با برچسب منبع مرتبط در کنار هم قرار گرفته اند.

۳-    اختصاص تعداد اندکی از کدهای مختص مدز. برای عناصراطلاعاتی مانند شکل منبع اطلاعاتی مثل چاپی که از فهرست مشترک جهانی مانند محل نشر مثل NY برای نیویورک و غیره تبعیت نمیکنند، فهرستهایی از کدهای منحصر به فرد در نظر گرفته شده است.

۴-    اختصاص کدهای خاصی برای منابع الکترونیکی. از آنجا که برخی از عناصر توصیفی منابع الکترونیکی معادل مناسبی در مارک ندارند، در مدز تمامی این عناصر لحاظ شده اند،به جهت آنکه مدز مختص محیط الکترونیکی ایجاد شده است.

۵-    پیوندها. مدز از مزایای محیط XML در ایجاد پیوند مانند خصایص XLINK و ID بهره مند است. ایکس لینک امکان برقراری پیوند با منابع دبگر را همانند فیلد ۵۲۰ درمارک فراهم میکند و آی.دی. امکان برقراری پیونده در داخل سند را فراهم میکند.(علیپور حافظی،۱۳۹۰،ص ۱۹۱-۱۸۹؛ طرح ابرداده توصیف شی ای( مدز) ،۲۰۰۹).

قابلیت اجرا:

۱-    به عنوان یک فرمت قابل شناسایی توسط اس.آر.یو.

۲-    به عنوان طرح الحاقی و گسترده تری برای متز.

۳-    برای ارائه ابرداده جهت گردآوری اطلاعات در مدل برداشت اطلاعات.

۴-    برای توصیف منبع در نحو ایکس.ام.ال.

۵-    برای ارائه رکورد مارک ساده تر به زبان ایکس.ام.ال.

۶-    برای ابرداده هایی به زبان ایکس.ام . ال که ممکن است با منبع الکترونیکی ارائه شده باشند.

مزایا:

–         مجموعه عناصر مدز غنی تر و قوی تراز دابلبن کور است.

–         مجموعه عناصر آن بیشتر با داده های کتابخانه ای سازگار است تا اونیکس.

–         طرح مدز بسیار کاربرپسند تر از طرح کامل مارک ایکس.ام.ال. است.

–         مجموعه عناصر مدز بسیار ساده تر از فرمت مارک کامل است.

 (شرکت پارس آذرخش،۱۳۸۷، ص ۱۶۷؛ طرح ابرداده توصیف شی ای( مدز) ،۲۰۰۹)

محدودیتها:

    مدز شامل زیرمجموعه ای از داده های فرمت مارک ۲۱ برای اطلاعات کتابشناختی است. از این رو اطلاعات کتابشناختی مارک۲۱ به راحتی قابل تبدیل به مدز هستند ولی به جهت ایجاد تغییرات در قالب فیلدها، برگرداندن اطلاعات کتابشناختی از مدز به مار ۲۱ با ریزش کاذب اطلاعات به ویژه در برخی از فیلدهای ضروری همراه است. برای اینکه اطلاعات برخی از فیلدها به طوردقیق در محل فیلد اصلی خود در مارک۲۱ قرار نمی گیرند. البته اگرچه اطلاعات دراین حالت به طورکلی از بین نخواهد رفت ولی جایگاه قرارگرفتن آن متفاوت خواهد بود، به علت اینکه عنصر معادل در مدز برای تمام فیلدهای مارک وجود ندارد و برعکس.( علیپور حافظی،۱۳۹۰،ص ۱۹۲؛ طرح ابرداده توصیف شی ای( مدز) ،۲۰۰۹)

    پروژه های متعددی از مدز به عنوان طرح ابرداده ای توصیفی استفاده کرده اند که عبارتند از: کتابخانه  دانشگاه شیکاگو که ابرداده توصیفی خود را در سال ۲۰۰۳ از مارک به مدز تغییر داد، پروژه منابع دیداری – شنیداری دیجیتال کتابخانه کنگره که از مدز به عنوان طرح ابرداده توصیفی و از متس به عنوان استاندارد کدگذاری و انتقال ابرداده استفاده کرد،کتابخانه بنکرافت دانشگاه کالیفرنیا و کتابخانه ملی استرالیا.(گونتر،۲۰۰۴، ص ۹۴-۹۳).

منابع:

۱- آرمز، ویلیام وای(۱۳۸۰). کتابخانه های دیجیتالی. ترجمه زهره حیاتی و هاجر ستوده. تهران: کتابدار.

۲- ابرداده(۲۰۰۷). ] پیوسته [، قابل دسترس در

http://portal.nlai.ir/daka/Wiki%20Pages/[Accessed 20 Mar 2012].

۳- استاندارد هسته دابلین(۲۰۱۱).] پیوسته[.قابل دسترس در

 http://icnc.ir/index.aspx?pid=641[Accessed 20 Mar 2012].

۴- استاندارد مدز(۲۰۱۱).]پیوسته[. قابل دسترس در

http://icnc.ir/index.aspx?pid=654[Accessed 20 Mar 2012].

 

۵-  اسدی، مریم(۱۳۸۵). >درک ابرداده و استانداردهای آن<. نما، دوره ششم، شماره۲(آذر).]پیوسته[. قابل دسترس در

http://ejournal.irandoc.ac.ir/browse.php?mod=gethtml&mag_id=29&slc_lang=fa&sid=1

 

۶- انواع استاندارد ابرداده(۱۳۸۹). ] پیوسته [، قابل دسترس در

http://ketabdari.com/Contents/Simple/122[Accessed 20 Mar 2012].

۷- شرکت پارس آذرخش(۱۳۸۷). مجموعه مقالات نخستین همایش تخصصی کتابخانه دیجیتال. تهران: سبزان.

۸- شفیعی علویجه، سیما(۱۳۸۸). «نگاهی بر ابرداده و مفاهیم آن، با تأکید بر سیر تحول و انواع طرح‌های ابرداده‌ای». ماهنامه ارتباط علمی، دوره ۱۲، شماره ۲(مرداد). ] پیوسته [، قابل دسترس در:

^{http://ejournal.irandoc.ac.ir[Accessed 20 Mar 2012].}

۹- طرح فراداده ای توصیف شی ای (MODS)(2009). ] پیوسته [، قابل دسترس در

http://www.parslib.com/web/guest/336[Accessed 20 Mar 2012].

۱۰- علیپور حافظی ، مهدی(۱۳۹۰). کتابخانه های دیجیتال:مبادله اطلاعات. تهران: سمت، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.

۱۱-محمدی، حسین(۱۳۸۵).«ابرداده مفاهیم و کاربردها». ماهنامه ارتباط علمی،دوره دوم،شماره۳. ] پیوسته [،قابل دسترس در

ejournal.irandoc.ac.ir/xml_out.php?a_id=561 [Accessed 20 Mar 2012].

۱۲- Dublin Core and the Cataloging Rules (2011) [On line]. Available

http://www.libraries.psu.edu/tas/jca/dublin/[Accessed 20 Mar 2012].

۱۳- Dublin Core Metadata Element Set, Version 1.1(2011).     [On line]. Available http://dublincore.org/documents/dces/[Accessed 20 Mar 2012].

۱۴- Dublin Core Metadata Element Set, Version 1.1(2011).     [On line]. Available http://dublincore.org/documents/dces/[Accessed 20 Mar 2012].

۱۵- Gartner, Richard (2003). < Mods: Metadata object Description Schema>.TSW, vol3, No6 (October). [On line].Available http://www.jisc.ac.uk/uploaded_documents/tsw_03-06.pdf [Accessed 20 Mar 2010].

۱۶- Guenther, Rebecca. (2004). <Using the Metadata Object Description Schema (MODS) for resource description: guidelines and application>. Library Hi Tech, Vol22, No1, pp.89-98.

۱۷- Metadata Object Description Schemas (MODS). (2009).    [On line]. Available http://www.loc.gov/standards/mods/v3/mods-userguide.html[Accessed 20 Mar 2012].