اثر سانجو خوزه
ترجمه رضا نکیسا
نسخه اصلی این تحقیق در همایش خودکار سازی کتابخانه ها ی موسسات آموزشی و پژوهشی (کالیبر) ۲۰۰۷ ثبت شده است
چکیده
امروزه استفاده از بسته های کتابخانه دیجیتال متن باز عمومیت یافته است، بنا براین بسته های نرم افزاری کتابخانه دیجیتال متن باز برای ایجادیک کتابخانه در شرایط اقتصادی ضعیف از اهمیت بیشتری برخوردار است. این مقاله سعی می کند حوزه استفاده از بسته نرم افزاری کتابخانه دیجیتال متن باز در سازمانهای مختلف از طریق یک پژوهش پیوسته نشان دهد . این مسئله یکی از راههای کم هزینه می باشد که باعث پیدایش یافته های تحقیق شده است.
۱.مقدمه :
کتابخانه های دیجیتال قادرند سازمان ، مخزن ، مدیریت ، دسترسی ، اشتراک و نگهداری مجموعه های اسناد دیجیتال را ایجاد کنند. امروزه کتابخانه های دیجیتالی برای جوامع مختلف در حوزه های متفاوت از جمله : آموزش ، علوم فرهنگ ، توسعه ، بهداشت ، حکومتداری و غیره ساخته شده اند. اهداف طبیعی فرهنگ شبیه یک موزه مجازی است. این ممکن است ( کتابخانه دیجیتال) باعث تجمیع مجموعه تولیدات منطقه ای از اطلاعات یا ساخت یک مخزن دانش در یک سازمان شود . این مسئله ( کتابخانه دیجیتال ) ممکن است در یک سازمان نسبت سازمان دیگر متفاوت باشد . کتابخانه دیجیتال احتمالا” به انتشار اطلاعات ، نگهداری ، اشاعه موزه های دیجیتالی فرهنگ بومی کمک کند.
۲. بسته های نرم افزاری کتابخانه رقومی
برای تاسیس و مدیریت یک کتابخانه دیجیتال نیاز به یک نرم افزار کتابخانه رقومی است . امروزه بسیاری از نرم افزار کتابخانه دیجیتال تجاری در دسترس می باشند و اما این نرم افزارها برای کتابخانه متوسط بسیار گران می باشند . این بسته های نرم افزاری اختصاصی نیاز به هزینه های نصب بالا ، و همچنین هزینه نگهداری و هزینه های بروز رسانی بالایی دارنند . برای رفع این وضعیت استفاده از نرم افزارهای منبع باز برای این مقاصد ( کتابخانه دیجیتال) توصیه می شود. با دسترسی اخیر به چندین بسته نرم افزاری کتابخانه دیجیتال منبع باز ، ایجاد و به اشتراک گذاشتن اطلاعات از طریق مجموعه ای کتابخانه رقومی در حال تبدیل شدن به یک طرح جذاب و عملی برای متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی در سرار جهان است. نرم افزار کد منبع باز جهت ایجاد کتابخانه دیجیتالی در شرایط اقتصادی ضعیف ارجهیت دارد. این مقاله تلاشی برای شناخت پذیرش بسته های نرم افزار ی منبع باز کتابخانه دیجیتال در سازمانهای مختلف از طریق یک نظر سنجی پیوسته است.
۳- روش شناسی
برای این تحقیق از جستجو در اینترنت برای دسترسی به کتابخانه های مختلف دیجیتال و بسته های نرم افزار کتابخانه دیجیتال بازیابی با موضوعات تعدد گرا ، نهاد گرا و مأموریت گرا پروژه کتابخانه دیجیتال و انواع زیادی از بسته های نرم افزاری برای مدیریت شیء دیجیتال استفاده شد. در حدود بیست بسته نرم افزار کتابخانه دیجیتال منبع باز شناسایی شدند . بدلیل محدودیت زمانی مطالعه جامع از تمام آنها امکان پذیر نیست ، چهار تا از بسته های نرم افزاری کتابخانه رقومی برای مطالعه انتخاب شد که عبارتند از : دی اسپیس ، ایی پرینت ، فدورا و گرین استون .
بررسی با استفاده از پرسشنامه پیوسته ( آنلاین) برای درک وسعت پذیرش بسته های نرم افزاری منبع باز کتابخانه دیجیتال در نهادهای مختلف جهان بویژه هند انجام شد.
پاسخ دهندگان عبارتنداز:کتابخانه بودلین (Bodleian) حقوقاز دانشگاه آکسفورد، کتابخانه انگلیس، دانشگاهایلینویزدر اوربانا – چامپین Urbana – Champaign، دانشگاه ایالتی اورگان ،دانشگاه بریستول، دانشگاه تگزاس، دی آر تی سی DRTC ،ان سی اس ای NCSI، و غیره
۴. فرضیه های تحقیق :
مطالعه با این فرضیه که هر چهار بسته نرم افزاری کتابخانه دیجیتال منبع باز : دیاسپیس، ایی پرینت ، فدورا و گرین استون هیچ تفاوت قابل توجهی با هم دیگر ندارنند .
۵. تجزیه و تحلیل نظر سنجی آنلاین
در مجموع ۷۹ پاسخنامه در این نظرسنجی دریافت شد. اما سی و پنج تن از پاسخ دهندگان، آنهاییکه که از بسته های کتابخانه نرم افزار های دیجیتال کاملا آگاه نبودند حذف شدند. پاسخ های باقی مانده عبارت بودند از: افرادی که در مقام یا مسئولیت های مختلف مانند : کتابدار ، کتابدار سیستم اطلاع رسان ، کتابدار رابط، دانشیار، استادیار، مربی، دانشمند، مدیر فنی، مدیر سیستم، سیستم های کتابخانه توسعه دهنده، دستیار ایی پرینت، مدیریت مخزن سازمانی، متخصص تاریخی / فرهنگی ، مدیر برنامه ها ، پروژه ها و غیره
۵-۱- توزیع بسته های نرم افزاری
برخی از موسسات بیش از یک بسته نرم افزار برای نیازهای آرشیو خود استفاده می کردند . بنابراین تعداد کل نصب نرم افزار بیش از تعداد کل پاسخ دهندگان است.
شکل ۱
توزیع بسته های نرم افزاری با توجه به نظر سنجی آنلاین
از مجموع ۵۰ نرم افزار نصب گنجانده شده در این نظر سنجی، دیاسپیس با ۲۰ نصب به نظرمحبوب ترین ( نرم افزار ) در میان بسته های نرم افزار کتابخانه ی دیجیتال است . ای پرینت با ۱۸ نصب در مقام دوم است . بعد از آن گرین استون با ۷ نصب و فدورا با دو نصب می باشند . بسته های نرم افزاری در حال سقوط در دسته ‘دیگر’ در تجزیه و تحلیل بیشتر اجتناب شود، به عنوان آن در حوزه مطالعه نمی آمدند. از بسته های نرم افزاریی که در حال از بین رفتن بودند در تجزیه و تحلیل اجتناب شد،و در حوزه مطالعه نمی آمدند.
۵.۲ توزیع بسته های نرم افزاری بر اساس کشور
|
کشور |
دی اسپیس |
ایی پرینت |
فدورا |
گرین استون |
جمع |
|
هند |
۱۳ |
۷ |
– |
۴ |
۲۴ |
|
امریکا |
۴ |
۲ |
۱ |
۲ |
۹ |
|
انگلستان |
۱ |
۵ |
– |
– |
۶ |
|
المان |
۱ |
۱ |
۱ |
– |
۳ |
|
ارژانتین |
– |
– |
– |
۱ |
۱ |
|
دانمارک |
– |
۱ |
– |
– |
۱ |
|
فرانسه |
– |
۱ |
– |
– |
۱ |
|
هلند |
۱ |
– |
– |
– |
۱ |
|
اسپانیا |
– |
۱ |
– |
– |
۱ |
|
جمع |
۲۰ |
۱۸ |
۲ |
۷ |
۴۷ |
جدول ا
توزیع کشوری بسته های نرم افزاری با توجه به نظر سنجی آنلاین
از جدول ۱، بدیهی است که در کشور هند از دی اسپیس نرم افزار کتابخانه دیجیتال بطور گسترده استفاده شده است.
۵.۳ در دسترس بودن کتابخانه های دیجیتالدر وب جهانی WWW))
اگر چه بسیاری از موسسات کتابخانه های دیجیتال دارند، همه آنها را در شبکه جهانی وب در دسترس نیستند. در میان ۴۷ کتابخانه های دیجیتالی موجود در این نظرسنجی، تنها ۲۷ از طریق اینترنت در دسترس هستند. دسترسی بقیه کتابخانه های دیجیتال تنها به اعضای سازمانها محدود می شود . برای به دسترسی باز به این مخازن دانش باید به صورت آنلاین باشند .
۵.۴ توزیع موسسات به شیوه طبقه بندی
در میان تعداد کل پاسخ دهندگان به این نظرسنجی( چهل و چهار موسسه)، سی ویک موسسات آموزشی که متشکل از دانشگاه ها و کالج ها بودند. ده پاسخ دهنده از موسسات تحقیقاتی بودند. بنابراین موسسات آموزشی و پژوهشی اکثریت پاسخ دهندگان تشکیل می دهند. دو نفر از پاسخ دهندگان عضو کنسرسیوم و یکی از آنها موسسه فرهنگی مستقر در آرژانتین بود.توزیع موسسات به شیوه طبقه بندی در پاسخ به این نظرسنجی آنلاین در شکل ۲ نشان داده شده است.
شکل ۲
توزیع بسته های نرم افزاری به شیوه طبقه بندی در پاسخ به این نظر سنجی پیوسته
۵.۵ توزیع بسته های نرم افزاری به شیوه طبقه بندی
از میان ۴۴ کتابخانه های دیجیتالی شناسایی شده در این نظر سنجی، سی و یک نرم افزار در مؤسسات آموزشی مانند دانشگاه ها و کالج ها استفاده می شد. موسسات تحقیقاتی در مقام دوم با ده کتابخانه های دیجیتالی قرار دارد. موسسات آموزشی به نظر می رسد ترجیح می دهند از دیاسپیس
و ایی پرینت استفاده کنند ،این مسئله ممکن است بخاطر معماری خاص جامعه آکادمیک آن باشد . هر دوی این نرم افزارها بطور خاص برای تهیه خروجی های علمی سازمان طراحی شده اند.تنها یک سازمان فرهنگی در پاسخ به این تحقیق از نرم افزار گرین استون استفاده می کرد . توزیع به شیوه طبقه بندی بسته های نرم افزاری از بسته های نرم افزاری در جدول ۲ توضیح داده شده است .
|
نوع موسسه |
دی اسپیس |
ایی پرینت |
فدورا |
گرین استون |
جمع |
|
موسسات آموزشی |
۱۳ |
۱۱ |
۲ |
۵ |
۳۱ |
|
موسسات تحقیقاتی |
۶ |
۳ |
– |
۱ |
۱۰ |
|
کنسرسیوم |
– |
۲ |
– |
– |
۲ |
|
سازمانهای فرهنگی |
– |
– |
۱ |
۱ |
|
|
۱۹ |
۱۶ |
۲ |
۷ |
۴۴ |
جدول ۲
رده عاقلانه توزیع بسته های نرم افزاری با توجه به نظر سنجی آنلاین
۵.۶ برخی از یافته های پژوهش
هر چند به بیش از ۵۰۰ پرسشنامه به آدرس ایمیلها فرستاده شد، تنها یک دهم پاسخ مورد نظر در یافت شد. سی و پنج پاسخ دهندگان فقط به خاطر اینکه آنها دانش کافی در مورد بسته های نرم افزار های کتابخانه دیجیتال نداشتند از مطالعه حذف شدند . می توان گفت که تمام این پاسخ دهندگان تنها در هند هستند. از آنها در خصوص جزئیات بسته های نرم افزاری اتوماسیون مورد استفاده در کتابخانه خود سوال شده است . بدیهی است که بسیاری از کتابداران واجد شرایط در این پژوهش تفاوت بین نرم افزار اتوماسیون و نرم افزار کتابخانه دیجیتال را نمی دانستند . آنها کتابخانه خود را چنانچه به صورت خودکار اداره شود به عنوان “کتابخانه های دیجیتالی” می نامند . حتی یکی از پاسخ دهندگان (رئیس گروه کتابداری و اطلاع رسانی وزارت علوم در دانشگاه در هند) خواستار حذف نرم افزار کوها در این نظرسنجی است. کوها نرم افزار متن باز اتوماسیون کتابخانه است.
بنابراین در این بررسی بر نیاز به ساخت کتابخانه تخصصی (برای معلمان) و آگاهی از مفاهیم و فن آوری های مختلف در علوم و رشته های مرتبط با کتابداری و اطلاع رسانی است. کتابخانه های حرفه ای باید حداقل در دسترسی به منابع و اطلاعات مدرن و در نظم و انظباط روزآمد باشند .
۶.نتیجه
دیاسپیس محبوب ترین نرم افزار متن باز در میان کتابخانه دیجیتالی در دسترس است. ایی پرینت نیز به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. موسسات آموزشی در استفاده از بسته ها نرم افزاری متن باز برتری دارد. اگرچه بسیاری از موسسات به پیاده سازی کتابخانه های دیجیتالی پرداخته اند ، تنها حدود نیمی از آنها ( کتابخانه دیجیتال) به طور پیوسته ( آنلاین ) در دسترس بودند. دسترسی باز به دانش تنها از طریق مخازن پیوسته ممکن است . هند بهره خوبی از جنبش ( نرم افزاری )منبع باز برده است.
پیوست : پرسشنامه مورد استفاده در بررسی آنلاین
۱. نام:
۲. سمت :
۳. سازمان :
۴. پست الکترونیکی :
۵. لطفا نام نرم افزار کتابخانه / مخزن دیجیتال مورد استفاده در موسسه شما نام ببرید؟
دی اسپیس O گرین استون O استون فدورا O ایی پرینت O سایر O
۶. لطفا آدرس (الکترونیکی ) کتابخانه یا مخزن دیجیتال ارائه دهید ؟ (اگر آن تار در وب WWW در دسترس است )
درباره نویسنده
سانجو خوزه کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی بخش علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه کرالا ، تیروانتپورم (Thiruvananthapuram ) می باشد . این تحقیق در سال ۲۰۰۶ انجام شد وی در حال حاضر به عنوان مدیریت اطلاعات و کارآموز در مرکز ملی برای اطلاعات علوم ، موسسه علوم، بنگلور هند شاغل می باشد .
پژوهش جالبی بود، ولی حیف که خیلی قدیمی بود. کاش نرم افزارهای بیشتری رو مقایسه میکرد
سلام به دوستان مقاله قدیمی نبود تا چاپ شد سه سالی طول کشید نشریات تخصصی کتابداری فقط مقالات برخی افراد را چاپ می کنند