کتابهای الکترونیکی و مسائل مربوط به کپی رایت

تعداد روزافزونی از آمریکاییها به مطالعه ی الکترونیک روی می آورند

کتابهای الکترونیک در سال گذشته طرفداران فراوانی پیدا کرده اند، و این احتمالا به ضرر کتابهای چاپی بوده است.

در مطالعه ی صورت گرفته توسط پیو اینترنت و امریکن لایف که در پایان سال ۲۰۱۲ منتشر گردید،مشخص شد که نسبت تمام آمریکاییهای ۱۶ سال وبیشتر که کتاب الکترونیک مطالعه می کنند از ۱۶٪ به ۲۳٪ افزایش یافته ، در حالیکه نسبت افرادی که کتابهای چاپی را می خوانند در طی ۱۲ ماه گذشته از ۷۲٪ به ۶۷٪ کاهش یافته است. این تغییرات با افزایش مالکیت دستگاههای خوانش کتاب الکترونیک همزمان شده است.

طبق گزارش Pew، نسبت افرادی که کامپیوتر تبلت یا کتابخوانهای الکترونیکی مثل کیندل یا نوک دارند از ۱۸٪ دراواخر سال ۲۰۱۱ به ۳۳٪ در پایان سال ۲۰۱۲ رسیده است: «از نوامبر ۲۰۱۲، حدود ۲۵٪ آمرکیاییهای ۱۶ ساله و بیشتر صاحب کامپیوترهای تبلت همچون آیپد یا کیندل فایر هستند، در حالیکه این رقم در اواخر سال ۲۰۱۱ تنها ۱۰٪ بود. و در پایان ۲۰۱۲، ۱۹٪ آمریکاییهای ۱۶ سال و بیشتر ابزارهای کتابخوان الکترونیکی همچون کیندل و نوک داشته اند، که این رقم با رقم ۱۰٪ در مدت مشابه سال گذشته قابل مقایسه است.»

و این ارقام قطعا در طول فصل اهدای کادوی سال ۲۰۱۲ که مشخصه اش پیشرفت و خرید  فراوان کامپیوترهای تبلت و کتابخوانهای الکترونیکی است، افزایش قابل توجهی خواهند داشت.

آیا ناشران باید نگران این مسئله باشند که طرفداران کتابهای الکترونیکی دیگر کتاب نمی خرند؟ ظاهرا نه. بررسیهای Pew نشان می دهد هشتاد و هشت درصد کسانی که از کتابهای الکترونیکی استفاده می کنند، کتابهای چاپی نیز می خوانند. در مقایسه با کسانی که تنها کتاب چاپی می خوانند، مطالعه کنندگان کتابهای الکترونیکی تعداد بیشتری کتاب مطالعه می کنند،زمان  بیشتری را صرف مطالعه می کنند، احتمال اینکه کتابهای جدیدشان را بخرند تا قرض بگیرند بیشتر است و محتمل تر است که بگویند به طور کلی خریدن کتاب را ترجیح می دهند و اغلب جستجویشان برای کتاب را به صورت‌آنلاین انجام می دهند. به طور خاص در مورد کتابهای الکترونیکی، مهمانان برنامه ی رادیویی دایان رم شو در تاریخ ۲۸ آگوست ۲۰۱۲ اعلام کردند در بین افرادی که به صورت الکترونیکی مطالعه می کنند، ۴۱٪ از کسانی که این کتابها را از کتابخانه به امانت می گیرند، جدیدترین کتابهایشان را خریده اند.

بسیاری نمی دانند که کتابخانه ها کتابهای الکترونیکی نیز ارائه می کنند

همانطور که کتابخانه ها و برخی ناشران کتابهای الکترونیکی به تلاش برای برطرف کردن تفاوتها ادامه می دهند (بخش ذیل را ببینید)، عامه مردم ازجمله دوستداران کتابخانه ها همچنان نمی دانند که کتابخانه ها کتابهای الکترونیک نیز دارند.

براساس تحقیق پیو و امریکن لایف که در ژوئن ۲۰۱۲ منتشر شد، تنها حدود  ۱۲٪ از آمریکاییهای ۱۶ ساله و بالاتر که کتاب الکترونیک می خوانند اظهار داشتند که طی سال گذشته از کتابخانه ای کتاب الکترونیک به امانت گرفته اند. اما مردم در مقیاس عمومی تر ۰ نه فقط مطالعه کنندگان کتابهای الکترونیک ۰ عمدتا نمی دانند که می توانند از کتابخانه ها کتاب الکترونیک به امانت بگیرند. در بین آن افراد ۱۶ سال و بیشتر، ۶۲٪ اعلام کردند که نمی دانسته اند امکان به امانت گرفتن کتاب الکترونیک از کتابخانه ها را دارند و حدود ۲۲٪ اظهار داشتند  که می دانستند کتابخانه شان کتاب الکترونیک امانت می دهد و ۱۴٪  گفتند که می دانستند کتابخانه شان کتاب الکترونیک ندارد (در واقع، بیش از سه چهارم کتابخانه های عمومی کشور کتاب الکترونیک امانت می دهند).

دربین گروههای خاصی که در تحقیق پیو مورد بررسی قرار گرفتند:

۱. ۵۸٪ دارندگان کارت کتابخانه نمی دانستند که کتابخانه شان خدمات امانت دهی کتاب الکترونیک ارائه می کند یا خیر

۲. ۵۵٪ کسانی که می گفتند کتابخانه برایشان بسیار حائز اهمیت است، نمی دانستند که کتابخانه شان کتاب الکترونیک امانت می دهد

۳. ۵۳٪ کسانی که کامپیوتر تبلت داشتند، اعلام کردند که نمی دانستند کتابخانه شان کتاب الکترونیک امانت می دهد یا خیر

۴. ۴۸٪ کسانی که کتابخوانهای الکترونیکی داشتند، مثل کیندل یا نوک، گفتند که نمی دانستند آیا کتابخانه شان کتاب الکترونیک امانت می دهد یا خیر

۵. ۴۷٪ کسانی که طی سال گذشته کتاب الکترونیک مطالعه کرده بودند، اعلام کردند که نمی دانستند کتابخانه ها کتاب الکترونیک امانت می دهند یا خیر

«بدیهی است این برای ما فرصتی محسوب می شود تا اولین گامها را در مسیر توسعه ی این امر برداشته و آگاهی عمومی را از تمام خدمات قرن بیست و یکمی که کتابخانه هایمان  برای خوانندگان، متفکران، کارآفرینان، و رویاپردازان ارائه می کنند، افزایش دهیم.» مولی رافائل رئیس انجمن کتابخانه های آمریکا ALA در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۲ اظهار داشت: « البته، آگاهی کافی نیست. وقتی مردم به کتایخانه های عمومی می روند تا کتاب الکترونیک به امانت بگیرند، باید قادر باشند عناوینی از تمام ناشرین را ببینند …. کتابخانه ها نمی توانند چیزی را که در اختیار ندارند به امانت بدهند.»

تلاش ALA و کتابخانه ها برای امانت دهی کتابهای الکترونیکی

اکثریت قریب به اتفاق ناشرین کتابهای الکترونیک بیشتری را در اختیار کتابخانه ها قرار می دهند، اما ALA سال ۲۰۱۲ را در راستای پیشبرد مسئله ی امانت دهی کتاب الکترونیک توسط کتابخانه ها، با برگزاری یک سری جلسه در نیویورک به پایان برد. در تاریخ ۳۰ ژانویه و ۱ فوریه، هیئتی اعزامی از اعضا و کارکنان ALA با مدیران «شش ناشر بزرگ» ( هچت، سایمون و شوستر، مک میلان، گروه پنگوئن، هارپرکالینز، رندوم هاوس) ملاقات کردند. آخرین ماه سال ۲۰۱۲ با جلسه ی اعضای ALA و نمایندگان انجمن نویسندگان آمریکا و انجمن ناشرین آمریکا به پایان رسید. در طول سال نیز در نتیجه ی تلاش جامعه ی کتابخانه ها برای درک بهتر نگرانی های ناشرین، مذاکراتی سطح بالا  برگزار گردید.

بررسی مسئله ی امانت دهی کتاب الکترونیک توسط کتابخانه ها شامل نگاهی گسترده تر به کل اکوسیستم نشر می شود، نه فقط در حوزه ‌ی ناشرین و کتابخانه ها بلکه با دربرگرفتن واسطه ها، نویسندگان و حتی کارمندان کتابخانه. در اولین جلسات  یک نکته ی اصلی برای مذاکره مطرح شد: کتابخانه ها به منظور کار کردن با ناشرین باید چه سطحی از «اصطکاک» (در این متن یعنی هر مانع یا عامل بازدارنده در برابر امانت گرفتن آسان کتاب) را باید تحمل کنند؟

به گفته ی آلن اس. اینوی، مدیر دفتر سیاست گذاری فناوری اطلاعات در شعبه ی واشنگتن ALA «امانت گرفتن کتابهای چاپی عمدتا شامل سطح معمولی از اصطکاک است، کتابخانه باید کتاب را در مجموعه ی خود داشته باشد. کتاب باید در قفسه های کتابخانه موجود باشد. عضو کتابخانه باید برای به امانت گرفتن شخصا مراجعه کرده در صف بایستد و منتظر بماند. پس از اتمام دوره ی امانت، کتاب باید برگردانده شود. در نتیجه ی دیرکرد بازگرداندن کتاب   شخص جریمه می شود. فرد اجازه ندارد در کتابها چیزی بنویسد، صفحات را پاره کند و از این قبیل.»

وی ادامه می دهد: « در مورد کتابهای الکترونیک، به لحاظ نظری این موانع رفع شده است. بنابراین، از نظر برخی ناشرین، به امانت گرفتن کتاب الکترونیک بسیار آسان است. در نتیجه ناشرین ترجیح می دهند شرایط را دشوارتر کنند….یکی از نمونه های فاحش این اصطکاکها اینست که عضو کتابخانه موظف می شود در کتابخانه حضور پیدا کرده و کتاب را دانلود کند.»

افزایش اصطکاکها، اقدامی عملی می طلبد

درواقع، طی سالها در نتیجه ی مسائلی همچون توقف فروش عناوین توسط ناشر به کتابخانه به دلیل استراتژی های تجاری جدید یا افزایش بیش از حد قیمتها برای تعداد زیاد کتب الکترونیکی،  اصطکاک (در مفهوم عام) بین کتابخانه ها و برخی ناشرین ایجاد شده است. در ماه سپتامبر، رئیس ALA مائورین سالیوان  نامه ای سرگشاده به ناشرین آمریکایی نوشت و خواستار اقدامات عملی شد:

بسیار عجیب است در یک بازار آزاد  ببینیم یک مشتری قادر نیست محصول کارخانه ای را بخرد و به وی گفته می شود که «قیمتش مناسب نیست» . تعجب آور اینکه … کتابخانه ها برای خریدن کتابهای الکترونیکی از سه ناشر بزرگ دنیا در چنین وضعیتی قرار دارند. ناشرینی چون سایمون و شوستر، مک میلان و پنگوئن ۱۱۲۰۰۰ کتابخانه ی عمومی و حدود ۱۶۹ میلیون نفر اعضای کتابخانه ها را از دسترسی به کتابهای الکترونیکی خود محروم کرده اند.

کتابخانه دارها می دانند که نشر تنها یک صنعت نیست. اهمیتی ویژه و قابل توجه برای جامعه دارد. کتابخانه ها با پشتیبانی از سوادآموزی و گسترش عشق و علاقه ی مادام العمر به مطالعه و آموزش، این صنعت را تحسین کرده و در واقع فعالانه آن را حمایت می کنند ….. ما با بسیاری از این ناشرین صادقانه صحبت و ملاقات کرده ایم. با بررسی مدلهای تجاری جدید و شیوه های امانت دهی کتابخانه ها به دنبال زمینه های مشترک بوده ایم. اما این مکالمات تنها در صورتی محلی از اعراب می یابند که به عمل منتهی گردند: سایمون و شوستر باید آثارشان را به کتابخانه ها بفروشند. مک میلان باید پایلوت پیشنهادیش را عملی کند. و پنگوئن می بایست پایلوتش را تسریع کرده و از دو کتابخانه ی شهری نیویورک فراتر ببرد.

پیش از پایان سال، پنگوئن  پایلوت خود را به کتابخانه ی عمومی Cuyahoga County (اوهایو) و کتابخانه ی عمومی بخش لس آنجلس بسط داد. هچت نیز یک پایلوت تحت بررسی داشته و مک میلان تایید کرد  که قصد دارد در سال ۲۰۱۳ پایلوتی را عملی کند.

کارگروه کتابخانه ها و محتوای دیجیتالی ALA با سرمایه گذاری روی توجه رو به افزایش رسانه ها به دنبال ابزارهایی برای حمایت از کتابخانه دارها در سراسر کشور بوده تا برای اولین بار در تاریخ، در راستای افزایش آگاهی در باب اینکه کتابخانه ها نمی توانند محتواها را به هر قیمتی از ناشرین بخرند به کتابخانه دارها کمک کند. این کارگروه همچنین گزارشاتی در ارتباط با مدلهای تجارت کتاب الکترونیک و مجموعه ای از نکات برای ارائه ی اطلاعات در مورد مسائل متعدد و اغلب پیچیده در فراهم ساختن منابع دیجیتال   توسط کتابخانه ها برای اعضا و دانشجویان تهیه کرده است. دو ضمیمه ی الکترونیکی  مجله ی کتابخانه های آمریکا (ژانویه/ فوریه ۲۰۱۲ و مه؟ ژوئن ۲۰۱۲) نیز به مسائل و نگرانی های مربوط به محتوای الکترونیک اختصاص داده شده است.

کتابخانه های Douglas County گزارشی ماهانه در باب دسترسی و قیمتهای محتوای دیجیتال  برای کتابخانه ها در مقایسه با آنچه که در اختیار مشتریان بوده تهیه می کنند (خلاصه ی این گزارشات در قسمت Econtent blog وبسیایت کتابخانه های آمریکا قابل دسترس است). اولین مقایسه ی قیمت سال ۲۰۱۳ نشان داد که نیمی از ۲۰ کتاب پرفروش سایت آمازون از طریق توزیع کنندگان کتابهای الکتریکی از جمله  OverDrive یا 3M در اختیار کتابخانه ها قرار نگرفته اند و آنهایی که موجود بودند قیمتشان با قیمتی که به مشتریان داده می شد، برابر نبود. قیمت برخی از آنها بیش از پنج برابر بوده است.

کتابخانه عمومی کانزاس در حهت افزایش آگاهی از این چالش ها و ایحاد محفلی تعاملی برای جمعیت گسترده ی کاربران کتابخانه ها به رسانه های احتماعی روی آورده است.

کتابخانه های آمریکا همچنین به تثبیت موقعیت خود برای سال ۲۰۱۳ که سالی پرکار و پربار خواهد بود دست زده اند . گسترش مذاکرات با ناشرینی غیر از شش ناشر بزرگ، همکاری با سایر گروههای یا نویسندگان منفرد، کار کردن با ناشرینی که بر بازار کتابخانه های مدارس متمرکز هستند و توسعه راههای جدید برای فراهم ساختن محتوای دیجیتال برای خوانندگان.

اما یکی از کارکنان فوربز، دیوید وینیاموری احتمالا حق داشته است. در مقاله ای مورخ ۱۱ دسامبر ۲۰۱۲ با عنوان «جنگ اشتباه بر سر کتابهای الکترونیک: ناشرین در برابر کتابخانه ها» وی نوشت که  با ناپدیدشدن کتابفروشی ها و تعداد کتب در دسترس برای مشتاقات مطالعه «کتابخانه ها نقشی بس حیاتی تر خواهند یافت … برای ناشرین، کتابخانه می تواند نمایشگاه آینده باشد.» وی اینگونه ادامه داده: « نکته ی مهم اینست که قیمت گذاریهای موجود، براساس پارادایم کتابهای چاپی صورت می گیرد… با تغییر مدل برای قیمت گذاری کتابهای الکترونیک، هر دو طرف می توانند به راه حلی روشن و منصفانه برای برون رفت از بن بست موجود دست یابند.»

پنگوئن عناوینی الکترونیکی در اختیار کتابخانه ها قرار می دهد

از ابتدای آوریل ۲۰۱۳، کتابخانه ها می توانند همزمان با نسخه ی چاوی نسخه ی الکترونیک عناوین پنگوئن را داشته باشند، تغییر مسیر از سیاستهای پیشین که در نتیجه ی آنها دانلود نسخه الکترونیک با شش ماه تاخیر ممکن بود. پنگوئن هم مانند هارپرکالینز و سایر ناشرین، همنوز امکان دسترسی نامحدود را فراهم نکرده است. کتابخانه ها تنها مجازند یک نسخه ی الکترونیکی را در آن واحد به امانت دهند.

این تصمیم پنگوئن  با آغاز پایلوتش در سپتامبر ۲۰۱۲  برای ارائه ی کتابهای الکترونیکش به اعضای کتابخانه های عمومی نیویورک و بروکلین گرفته شد.

طی مرحله ی ابتدایی پایلوت، کتابها با این شرط در اختیار کتابخانه ها قرار می گرفتند که شش ماه پس از تاریخ چاپ به امانت داده شوند، هر کتاب تنها در اختیار یکی از اعضا قرار می گرفت و در پایان سال کتابخانه می بایست هر کتاب را دوباره خریداری کند وگرنه دسترسی به آن را از دست می داد. قیمت گذاریها نیز به قیمت های مشتریان نزدیک است، بسیاری از عناوین ۹.۹۹ دلار و ۱۵.۹۹ دلار قیمت دارند.

آنتونی مارکس، رئیس کتابخانه عمومی نیویورک گفت: « از زمان تاسیس این کتابخانه در سال ۱۹۸۵، عمده هدف ما ارائه ی کتب و مطالب آموزشی رایگان به تمامی افراد به ویژه افراد بی بضاعت بوده است. با گسترش محبوبیت کتابهای الکترونیکی کتابخانه های سراسر کشور با کاهش دسترسی به این محتواها رو به رو شده اند. کتابخانه عمومی نیویورک قصد دارد با همکاری با ناشرین و نویسندگان راه حلی عادلانه برای تضمین دسترسی کتابخانه ها و کاربرانش به محتوای الکترونیک  پیدا کند.»

لیندا ای جانسون، رئیس و مدیر ارشد کتابخانه عمومی بروکلین نیز در همین مسیر گام بر می دارد. « ما از همکاری با گروه پنگوئن برای ارائه ی کتب الکترونیک آنها به اعضایمان بسیار خرسندیم. مجموعه محتوای الکترونیکی کتابخانه عمومی بروکلین در حال حاضر حاوی بیش از ۲۸۰۰۰ عنوان است و طی سال مالی گذشته، بودجه ی خرید کتابهای الکترنیکی ما سه برابر شده است.»

در ماه نوامبر، گروه پنگوئن اعلام کرد که با بیکر و تیلور توزیع کننده همکاری خواهد کرد تا سیستم امانت دهی کتابهای الکترونیک را از طریق سیستم کتابخانه ی بخش لس آنجلس و کتابخانه عمومی Cuyahoga County گسترش دهدو پنگوئن همچنین از طریق OneClickdigital اقدام به امانت دهی کتابهای صوتی دیجیتال کرده است.

نتیجه ی فعالیتهای سایمون  شوستر …. اما فقط دو عنوان

سایمون و شوستر که در میان شش ناشر بزرگ کمترین علاقه را به ورود کاتالوگ عناوینش به کتابخانه ها را نشان داده، در اواخر سال ۲۰۱۲ با اعلام ارائه ی دو عنوان به کتابخانه ها خبرساز شد.

فارنهایت ۴۵۱ نوشته ی یکی از حامیان کتابخانه ها یعنی ری بردبری با درخواست نویسنده ی اکنون درگذشته اش در اختیار کتابخانه ها قرار گرفت و عنوان منتخب کتابهای AIR ۲۰۱۳، سالی که خانه را ترک کردیم نوشته ی جین تامپسون نیز از طریق OverDrive در تاریخ ۱ ژانویه ارائه گردید. به گفته ی وندی شینین مدیر بازاریابی و گروه انتشارات بزرگسالان سایمون و شوستر، طی مصاحبه ای مطبوعاتی از مرکز کتابهای آیوا، ارائه ی منتخب AIR «بخش بزرگی» از تصمیم ناشر بود.

رابین مارتین یکی از اعضای کمیته ی AIR (و هماهنگ کننده ی مرکز کتابهای آیوا)  می گوید: «احساس آرامش می کنم. ارائه ی کتاب AIR در فرمتهای مختلف برای موفقیت برنامه ی ما ضروری است. با تغییرات صورت گرفته در صنعت نشر، دیگر نمی توانیم بعنوان گزینه ای برای خوانندگان با نیازهای خاص، بر آثار چاپی بزرگ  تکیه کنیم. کتابهای الکترونیکی جایگزینی هستند که به کاربر اجازه می دهند اندازه ی کتاب را براساس نیازهایشان تنظیم کنند. وقتی فهمیدیم که سایمون و شوستر کتابهای الکترونیکی را به کتابخانه ها نفروخته، کمی دلگیر شدم. از آن روز به بعد ماموریت ما آغاز شد.»

میگوئل باستیلو در ۶ فوریه ۲۰۱۳ در وال استریت ژورنال اینگونه نوشت: « مکان آزمایشی که در پاییز در یکی از دفاتر دولت در قسمت جنوبی سن آنتونیو بازگشایی می شود، مجموعه ای از ۱۰۰۰۰ عنوان  و ۱۵۰ کتابخوان الکترونیکی برای استفاده ی اعضا  خواهد بود، همراه با ۵۰ کتابخوان طراحی شده برای کودکان. این کتابخانه به کاربران اجازه می دهد از راه دور به کتابها دسترسی داشته باشند و شامل ۲۵ لپ تاپ و ۲۵ تبلت همراه با ۵۰ رایانه ی رومیزی برای استفاده در محل خواهد بود.»

البته هستند افرادی که نسبت به این پروژه بدبینند، به ویژه کسانی که معتقدند امکان دسترسی به کتابهای پرطرفدار وجود ندارد.

۲۰۱۲: سالی پر از مسائل پیچیده ی کپی رایت

در ماه ژانویه، حامیان اجتماعات محلی دو لایحه ی کنگره را متوقف ساختند: قانون جلوگیری از تهدیدات آنلاین واقعی نسبت به خلاقیت و دزدی حقوق دارایی های ذهنی سال ۲۰۱۱ ( که باعنوان کوتاه شده ی PIPA شناخته می شود) و قانون توقف دزدیهای آنلاین (SOPA). ALA یکی از محالفین این لوایح بود و دفتر روابط دولتی ALA مجموعه ای را منتشر ساخت تحت عنوان «راهنمای دسترسی سریع به PIPA، SOPA و قانون OPEN«. (OPEN اشاره دارد به قانون حفاظت آنلاین و تحقق تجارت دیجیتال).  در تاریخ ۱۸ ژانویه ۲۰۱۲، روزی که به روز قطعی اینترنت اختصاص داده شده است، چندین وبسایت پرطرفدار مثل گوگل، ویکیپدیا، و فلیکر با قطع دسترسی به محتوایشان در آن روز به PIPA و SOPA اعتراض کردند.

در ماه جولای، اتحادیه کپی رایت کتابخانه ای (LCA) ، که ترکیبی از ALA، انجمن کتابخانه های تحقیقاتی و دانشگاهی  ALA و انجمن کتابخانه های تحقیقاتی است، درخواست انجام وظیفه بعنوان یاور دادگاه در دادگاه عالی ایالات متحده برای حمایت از دادخواست دهنده ای به نام سوپاپ کرتزائنگ از شرکت کرتزائنگ و جان ویلی و پسران دادند. وایلی، ناشر کتابهای درسی و سایر مطالب آموزشی ادعا کرده بود که کرتزائنگ با فروش مجدد نسخه های خارجی ارزانتر کتابهای وایلی که توسط خانواده اش از خارج از کشور تهیه شده بود، در آمریکا حقوق کپی رایت این شرکت را زیرپا گذاشته است.

در ۱۹ مارس ۲۰۱۳، دادگاه عالی ایالات متحده حکم ۶-۳ خود را در حمایت از حقوق مصرف کننده و کتابخانه ها صادر کرده و دستور داد که آمریکایی ها و تجار آمریکایی حق دارند چیزهایی را که از خارج از مرزهای این کشور تهیه کرده اند، فروخته، به امانت داده یا دور بریزند. LCA معتقد بود تصمیمی خلاف این در مورد پرونده ی کرتزائنگ می توانست بر حقوق کتابخانه ها برای امانت دادن کتابها و سایر مفاد تهیه شده از خارج از کشور تاثیر گذار باشد و اکثریت اعضای دادگاه عالی با این نظر موافق بودند. قاضی استیون بریر می گوید: « انجمن کتابخانه های آمریکا به ما گفت که مجموعه های کتابخانه ها حداقل حاوی ۲۰۰ میلیون جلد کتاب است که در خارج از کشور منتشر شده اند. و سوال آنها این بود که کتابخانه ها چگونه باید اجازه ی انتشار این میلیونها کتاب را کسب کنند؟ چگونه می توانند صاحب کپی رایت یک کتاب خارجی را که شاید دهها سال پیش نوشته است بیابند؟ آیا کتابخانه ها باید جلوی انتشار یا توزیع یا نمایش میلیونها کتاب از مجموعه شان را که در خارج از کشور تهیه شده، بگیرند؟»

در ماه سپتامبر، یک قاضی فدرال تایید اولیه ی مصالحه ای ۶۹ میلیون دلاری میان ۴۹ ایالت و سه ناشر آمرکایی برسر  تثبیت قیمت کتابهای الکترونیک را صادر کرد. توافق بین هچت، هارپرکالینز، سایمون و شوستر و ۴۰ ایالت آمریکا (تمام ایالات به استثنای مینه سوتا) توسط دنیس کوت، قاضی بخش در نیویورک نیز تایید شد. دیستریکت آو کلمبیا، یو اس ویرجین آیلندز، نورثن ماریان آیلندز و پورتوریکو نیز به این پیمان پیوستند. ایالتها ادعا کرده بودند که ناشرین به صورت غیرقانونی توافق کرده اند که قیمت کتابهای الکترونیکی را برخلاف قانون آنتی تراست، تعیین کنند.

در ماه اکتبر، یک دادگاه فدرال محلی حکمی صادر کرد مبنی براینکه استفاده ی کتابخانه ی دیجیتال هاتی تراست از آثار دیجیتالی شده، عادلانه و تحت قانون کپی رایت مجاز می باشد. حکم ۱۰ اکتبر ۲۰۱۲ به هاتی تراست که مجموعه ای مشارکتی از بیش از ۱۰ میلیون نسخه محتوای دیجیتالی تحت مدیریت دانشگاه ایندیانا و دانشگاه میشیگان می باشد، اجازه داد تا خدمت رسانی خود به محققین و مردمی که امکان استفاده از آثار چاپی را ندارند ادامه دهد. هاتی تراست همچنین راهنمایی های مفیدی در مورد اینکه چگونه خدمات آتی کتابخانه با قانون کپی رایت همخوانی می یابد، ارائه میکند.

همچنین در ماه اکتبر، انجمن ناشرین آمریکا اعلام داشت که درمورد پرونده ی سال ۲۰۰۵ علیه گوگل به مصالحه رسیده است. نویسندگانی این دعوی را ایجاد کرده بودند که اعتقاد داشتند گوگل با اسکن کردن کتابها و ایجاد موتور جستجوی کتاب گوگل، که ابزاری شبیه به موتور جستجوی اینترنتی اش می باشد، از قانون کپی رایت تخطی نموده است. از آنجا که این مصالحه تنها در مورد پنج ناشر صدق می کند این سوال همچنان باقیست که آیا مسئله در مورد کتابهای یتیم (کنابهایی که امکان یافتن صاحب حق کپی رایتشان امکان پذیر نیست) همچنان به قوت خود باقیست؟

در نهایت، ALA مجموعه ی «کپی رایت کامل برای کتابخانه ها و آموزش دهندگان K-12» را منتشر ساخت، که کتابچه ی راهنمای قانون کپی رایت است که اختصاصا برای معلمین و کتابخانه ها تهیه شده است. در این کتاب به چالشهایی پرداخته می شود که کتابخانه دارهای مدارس و معلمین در ارتباط با مطالب چاپی و آنلاین دارای حق کپی رایت در مدارس و خارج از محیط سنتی آموزشی یا آن رو به رو می شوند.  در این کتاب شرایطی پیچیده مورد بررسی قرار می گیرد که اغلب در کلاسهای درس رخ می دهد، مثلا استفاده از مطالب دارای کپی رایت بعنوان تکلیف مدرسه، عملیات کتابخانه ای، فعالیتهای فوق برنامه و در سطح اینترنت.

«کپی رایت و مسائل مربوط به دسترسی رفع خواهد شد»

و اما پایان کار با نکته ی مثبت، به نقل از بن بیزل، مدیر فناوری اطلاعات کتابخانه عمومی  Craighead County Jonesboro : »من کاملا مطمئنم که بازار نهایتا به مدلی دست خواهد یافت که برای همه خوب است.»

بیزل در جایگاه خوبی قرار دارد: کتابخانه ی او استفاده ی گسترده و موفقی از تکنولوژی برای پیشبرد خدماتش کرده است و در دوران رشد سریع تکنولوژی پا به پای اعضایش پیش رفته است.

بیزل می گوید:« کتابهای الکترونیکی آینده ی مصرف کتاب هستند، بنابراین و از بسیاری جهات، آینده ی کتابخانه ها. همه چیز دیجیتال خواهد شد … وقتی می توانم روی یک کتابخوان الکترونیکی هزاران کتاب داشته باشم، چرخیدن دور و بر کتابهای چاپی منطقی نیست. همه به این شرایط عادت می کنیم.»

وی همچنین معتقد است: « مسائل مربوط به کپی رایت و دسترسی از طریق قانونگذاری و بازار مرتفع خواهد شد. مسائل مالکیت حل می شود. درآینده یک گزینه ی «الان بخر» برای عناوین منتظر ارائه خواهیم داشت یا مدل «پرداخت به ازای هر بار امانت» زمانی که امکان امانت گرفتن همزمان وجود دارد و کل کاتالوگ ناشر در دسترس است، اما کتابخانه ها مبلغ محدودی برای هر نسخه ی امانت گرفته شده خواهند پرداخت.»

وی در آخر نتیجه می گیرد: « در نتیجه ی ماهیت دسترسی بلافاصله ی کتابهای الکترونیکی، ناشرین فرصت بسیار خوبی در اختیار دارند تا از کتابخانه ها بعنوان مامورین فروش خود بهره بگیرند.»

About پيروز ابراهيمي جعفري

View all posts by پيروز ابراهيمي جعفري →

One Comment on “کتابهای الکترونیکی و مسائل مربوط به کپی رایت”

  1. مطلب جالبی بود…به عنوان یکی از استفاده کننده های کتابخوان الکترونیک در ایران همیشه به این موضوع فکر میکردم که چطور یک مولف میتونه مسائل مربوط به حق مولف رو در مورد اثرش پیگیری کنه. تا این که چند ماه قبل یک دستگاه کیندل فایر خریدم و جستجوی بیشتر کتابهای الکترونیک من رو با مسائلی روبرو کرد که تا قبل از اون کاملا” در موردش بی اطلاع بودم.
    اولین چیزی که من باهاش برخورد کردم تعدد سایت های فروش کتابهای الکترونیک بود که البته مهمترین سایتهای فروش متعلق به فروشندگان این دستگاهها بود: سایتهایی مثل سونی و آمازون. تمام این سایتها غیر از کتاب، فروشنده سایر محصولات فرهنگی مثل فیلم و موسیقی هم هستن. این سایتها به صورت معمول در ازای پرداخت مبلغی پول اجازه دانلود کتاب و سایر محصولات را میدن و دقیقا” از همین لحظه است که بصورت عملی کنترل ناشر از روی اثر برداشته میشه. بطور اساسی اغلب دستگاههای خوانشگر الکترونیک از نرم افزار اندروید استفاده میکنن که اجازه ورود و خروج آزادانه اطلاعات دستگاه را به کاربر میدهند(بغیر از محصولات شرکت اپل!). این موضوع تا جایی پیش رفته که در بعضی سایتهای دانلود غیرقانونی نظیر سایتهای تورنت هر ماه کتابهای جدید الکترونیکی در دسته های ۲۰۰ تا ۳۰۰تایی به راحتی برای دانلود گذاشته شن.
    در ضمن من راجع به کتابخونه هایی که کتاب الکترونیک امانت میدن اطلاعی نداشتم. من رو هم میتونید به اون ۴۸درصد اضافه کنید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *