در هفته منتهی به ۲۳/خرداد/۱۳۹۳ برای این حقیر دو اتفاق میمون و مبارک و مرتبط با کتابخانه ملی ایران حادث شد ، نخست دریافت نامه ای الکترونیک از طرف دوست عزیز و سردبیر محترم مجله الکترونیکی عطف سید جلال حیدری نژاد که الحق با انتشار عطف در این دوران بی عطفی کاری حیدرانه میکند و موضوع نامه هم پرسشهایی است که درباره کتابخانه ملی ایران مطرح کرده است .
دومین اتفاق ، به جلسه ای از طرف انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران که با حضور رئیس محترم کتابخانه ملی ایران و معاونین محترم ایشان حول محور وظایف و برنامه های پیش روی کتابخانه ملی ایران در دوره دولت تدبیر و امید بحث می شد دعوت شدم .
تصمیم گرفتم هم نامه عطف را جواب دهم و هم در جلسه شرکت کنم ، چرا که مگر برای یک کتابدار در حوزه حرفه ای مهمتر از کتابخانه ملی کشورش معشوق قابل توجه دیگری می تواند مطرح باشد ؟!
با این مقدمه اکنون به پرسش جلال حیدری نژاد پاسخ می دهم :
۱) کتابخانه ملی یک کشور باید و می تواند قرائت خانه داشته باشد ولی بهیچوجه نمی تواند فقط بعنوان قرائت خانه یا خانه مشق مورد بهره برداری قرار گیرد .
۲) کتابخانه ملی باید پاتوق دوستداران میراث مضبوط و مکتوب کشور باشد و مکانی و امکانی برای این حضور تلقی گردد ، ولی هرگز نباید به پاتوقی غیر فرهنگی تبدیل شود .
۳) پژوهشگرانی که در مراکز و کتابخانه تخصصی موضوع مورد پژوهش خود منابع مورد نظرشان را نتوانند پیدا کنند و در صورت اطلاع از موجود بودن منبع خود در کتابخانه ملی بدون شک باید از مراجعه کنندگان کتابخانه ملی باشند اما الزامی ندارند برای هر پژوهشی به کتابخانه ملی مراجعه کنند .
۴) بدون شک در مقام مقایسه خدمات کتابخانه ملی ایران در درجه اول باید در خدمت اندیشه ورزان و پژوهشگران از جمله اساتید ، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و همچنین نویسندگان و پدید آورندگان (که در ایران بیشتر به عنوان اهل قلم شناخته می شوند) باشد و این مهم با اختصاص کارت ویژه در زمان ثبت نام و عضویت قابل تشخیص و انجام است ، باشد .
۵) با توجه به بند چهار این یادداشت اضافه می کنم ارائه خدمات به این گروه باید حتی از منزل ، به کتابخانه و از کتابخانه تا منزل فراهم باشد . احترام به منزلت و ارزش وقت این عزیزان بخشی از هدف کتابخانه ای است که برای ملت دایر کرده ایم .
۶) توجه داشته باشیم ، کسی که به کتابخانه ملی ایران مراجعه می کند ، در پی گره گشایی از مسئله ، مشکل و معضلی است که در جامعه ایران یا جهان با آن روبروست یا در جستجوی گمگشته ای است که از لا به لای آثار باید آن را بیابد .
۷) تصورم این است که به اعضای کتابخانه ملی ایران بیشتر کمّی توجه کرده ایم و خواسته ایم آمارها را افزایش دهیم ، در صورتیکه این سازمان از نوع مجموعه هایی است که باید به کیفیت توجه بیشتری داشته باشد تا کمیّت مراجعه کنندگان .
۸) بدون شک صندلی ها و فضاها از همه مهمتر مجموعه کتابخانه ملی ایران و همه خدماتش در خدمت ارتقاء پژوهش و آموزش در سطح ایران و جهان است . این مهم فقط در پرتو ارائه خدمات کتابداری و اطلاع رسانی در عالی ترین سطح به معلمین و آموزگان جامعه در همه سطوح ملی و بین المللی افتخار آفرین است .
۹) به امید روزی که بجای افزایش آمار کمّی تعداد مراجعه کنندگان به کیفیت خدماتی که به محققین و نویسندگان ارائه شده است و مراتب و تقدیر و تشکرشان در آثارشان منعکس می شود ، افتخار کنیم این حق کتابخانه ملی و اعضای آن است .
۱۰) در پایان پیشنهاد می نمایم ، شهرداری ها در تمام شهرهای کشور افزایش فضاهایی که با نام “خانه مشق” نامیده می شوند را که می تواند در همه پارک ها و فضاهای فرهنگی دایر شوند را در دستور کار خود قرار دهند تا نه تنها کتابخانه ملی ایران بلکه هیچکدام از انواع کتابخانه های کشور تبدیل به تنها قرائت خانه نشوند .
کتابخانه ملی حال حاضر کتابخانه ای است عمومی شکل که چون هیچ کتابخانه دیگری به پای آن نمی رسد، مجبور است جور همه را بکشد. اگر قرار باشد خانه هایی ایجاد کنند که جای کتابخانه ملی را بگیرد، خانه مشق، خانه خواندن، خانه گپ و گفت، خانه دوست یابی و … همه باید ایجاد شوند.
اگر روی همین “کیفیت مخاطبین” که شما اشاره کردید تمرکز شود خیلی از مشکلات حل می شود