نامه‌ی یک کتابدار ایرانی به مارتین اسکورسیزی!

 جناب آقای اسکروسیزی

این روزها که آخرین ساخته شما بر روی پرده تنها سینمای سه بعدی پایتخت ایران است، مایلم به عنوان یک کتابدار مراتب سپاسگزاری خود را به اطلاعتان برسانم و به حسن سلیقه شما در انتخاب و ارائه صحنه های سه بعدی از فضای کتاب و کتابخانه تبریک گویم.

شاید هنگام تماشای تصاویر ابتدای فیلم که به سرعت و پی در پی در مقابل دیدگان  ظاهر می شوند تا به معرفی ایستگاه قطار بپردازند، به گمان کسی خطور نکند که لبخند مرد ریش سفید از رسیدن کتاب های جدید قرار است یادآور فضایی باشد که به تعبیر ایزابل، دختر نوجوان داستان، تنها مکان شگفت انگیز جهان است. جایی که “ناکجا آباد” و “شهر اوز” و “جزیره گنج” همگی یک جا جمع شده اند.

نوجوانان داستان شما تعجب می کنند اگر کسی کتاب دوست نداشته باشد. بهترین خاطره های آنها مربوط به زمانی است که با والدینشان کتاب خوانده اند. آنها حتی قبل از آنکه فیلمی ببینند، داستانش را در کتاب خوانده اند. مسئله ها و دغدغه های آنها در فضایی مملو از کتاب مطرح می شود، گذشته هایشان در بین قفسه ها شرح داده می شود و در لابه لای کتاب ها است که تصمیم به ماجراجویی می گیرند و در نهایت برای نجات از مخمصه ها به اندوخته هایشان از کتاب ها و فیلم ها رجوع می کنند.

چرخ دنده های آدم آهنی داستان شما قرار نیست که او را  راه ببرند، برقصانند یا به جایش آواز بخوانند. آدم آهنی داستان شما قرار است بنویسد و پیغامی را از گذشتگان به ارمغان آورد تا روشنای آینده گردد. آیا به راستی کار آدم آهنی شما از جنس رسالت کتابخانه ها نیست؟

آقای لبییس، مرد ریش سفید میان قفسه ها، درست در اوج ناامیدی ظاهر می شود و با هدیه دادن کتاب حال خوب را به ارمغان می آورد و یادآور می شود که باید کتاب های خوب را به دست اهلش رساند. از نظر نوجوانان فیلم او کسی است که یک هدف واقعی را دنبال می کند و اوست که راهگشای جستجو و تحقیق در کتابخانه فرهنگستان فیلم می شود تا به رمزگشایی راز سر به مهر داستان کمکی بزرگ کرده باشد.

در فیلم شما کتابخانه به کتاب محدود نیست. کتابخانه در داستان شما جایی است که می توان درباره یک هنرمند تصاویر مربوط به استودیویی که در آن کار می کرد، آگهی نخستین نمایشش، ساعت کریستالی عجیب و فوق العاده اش و حتی یکی از دوربین های قدیمی دست سازش را یافت. مجموعه سازان کتابخانه در تصاویر شما علی رغم تصور اینکه بسیاری از فیلم های “جورج ملیس” از میان رفته اند و تنها یکی از آنها باقی مانده است، با جستجو در مغازه ها، مجموعه های خصوصی، انبارها و سرداب ها  قادرند نگاتیوهای قدیمی، جعبه های فیلم های چاپ شده و صندوق هایی پر از فیلم های پوسیده را پیدا کنند، نجات دهند و در نهایت تعداد قابل توجهی از آنان را برای آیندگان حفظ کنند.

وقتی شما چنین تصویری از کتابخانه ارائه می کنید، دیگر نه کلیشه تردیدهای نخستین گفتگو با کتابدار و نه صدای هیش ممتد در پی قهقه های بلند در سالن کتابخانه، آزردگی خاطر به دنبال نمی آورد.

و در نهایت آقای اسکورسزی به گمان من، شما از کتابخانه رویایی در سر دارید. رویای شما در سکانسی که هوگو و ایزابل در فرهنگستان فیلم به خواندن کتاب مشغولند و  با خواندن تاریخ هر فیلم و تماشای تصاویر آن، صحنه های مرتبط در مقابل چشمانشان به نمایش در می آیند، به تصویر کشیده شده است. گویی شما می خواهید روزی بیاید که وقتی به جستجو درباره موضوعی می پردازید، تمام مرتبط های آن نیز به همان آسانی در دسترس باشد. به نظرم اگر فرض بر این است که در دستگاه جهان، دقیقا هر قطعه برای انجام کاری ساخته شده باشد و هیچ قطعه ای اضافی نباشد، بنابراین کتابداران باید به این دلیل اینجا باشند که رویای مصور داستان شما را تحقق بخشند.

از همه این ها که بگذریم، باید بگویم که آقای اسکورسزی محصول شما از نخستین تجربه های تماشای فیلم سه بعدی در ایران است و از نظر من این اتفاق شاید به اندازه تماشای نخستین فیلم صامت و یا حتی نخستین فیلم های گویا تاثیرگذار باشد. به همین دلیل بسیار خوشحالم در کشوری که گله مندی از سرانه کم مطالعه سخن هر روز است، نخستین تجربه تماشای سه بعدی با دیدن صحنه های شگفت انگیزی که شما از کتاب و کتابخانه به نمایش گذاشته اید، آغاز می شود و شما بهتر از من می دانید که هیچ گاه اولین ها از ذهن پاک نخواهد شد. به سبب این اتفاق مبارک متشکرم جناب آقای مارتین اسکورسزی.