این مطلب نوشته دیوید لی کینگ و ترجمه فهیمه باقرنژاد جاوید است.
امروزه کاربران رایانه بخشی از زمان روزانه را صرف ارتباط از طریق شبکه‌های اجتماعی می‌کنند. به دوستان جدید می‌پیوندند، ویدئوهای داغ را ملاحظه می‌کنند، درباره موضوعات روز بحث کرده و یا درباره طرح‌های کاری خود به تبادل نظر می‌پردازند.
تمامی این کارها را می‌توان در فیسبوک صورت داد. این روزها، تقریباً تمامی کاربران رایانه حسابی در این شبکه اجتماعی دارند. حتی دوستان کاری و آشنایان خود را می‌توانید در این شبکه بیابید. جالب اینکه، بر اساس تحقیقی که توسط موسسه ی ادیسون در سال ۲۰۱۰ در امریکا صورت گرفت، بیش از ۴۱ درصد از مردم این کشور دارای یک حساب شخصی در شبکه اجتماعی فیسبوک هستند (ر.ک منبع ۴). با توجه به نتایج حاصل از ویکی‌پدیا بیش از نیمی از کاربران این شبکه، هر روز به حساب کاربری خود سر می‌زنند. به نظرتان کل جمعیت فیسبوک چند نفر است؟ چیزی بیش از ۶۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان در این شبکه عضو هستند (ر.ک شبکه خبری MSNBC – منبع ۵). جالب اینکه اغلب این افراد هر روزه مشغول تعامل با بیش از ۱۳۰ نفر از دوستان و آشنایان خود هستند.
کافی است تنها چند دقیقه را صرف تامل پیرامون این اعداد و ارقام نماییم. چه رسانه‌ای است که نخواهد به طور مستقیم و بی‌واسطه با بیش از نیمی از اجتماع در ارتباط تنگاتنگ و دو سویه نباشد؟ از یاد نبرید که، تمامی افراد حاضر در این شبکه، به طور پیچیده‌ای با یکدیگر یا دوستان یکدیگر در ارتباط و تماس هستند.
پس بهتر است که با صرف اندک زمانی، یک حساب کاربری برای کتابخانه خود در این شبکه مجازی برپا کنیم. در این مقاله نحوه ی برپایی یک حساب فیسبوک و نحوه ی تعامل با سایر اعضا را خواهید آموخت.
برپایی حساب کاربری
اگر شما یکی از آن ۵۹ درصدی هستید که هنوزحساب کاربری در فیسبوک ایجاد نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنم نخست یک حساب کاربری شخصی برای خود ایجاد نمایید. سپس می‌توانید برای کتابخانه محلی خود نیز یک حساب برپا کنید.
حتی می‌توانید تمامی اطلاعات شخصی خود را در آن وارد نکنید و تنها آن بخشی که تمایل دارید را درج نمایید. بهتر است از درج اطلاعات غلط خودداری کنید، چرا که در صورت تشخیص، حساب شما حذف خواهد شد. پس ابتدا یک حساب شخصی، با اطلاعات حقیقی برای خودتان ایجاد کنید. کار ساده‌ای است، هیچ حراسی به دل راه ندهید – تنها کافی است به نشانی www.facebook.com/pages/ مراجعه کرده و دکمه‌ی «ایجاد صفحه جدید» را بفشارید. اجی مجی لاترجی! حالا شما یک صفحه اختصاصی در فیسبوک دارید!
در حقیقت، به این سادگی‌ها هم نیست که عشق آسان نمود اول، ولی افتاد مشکل‌ها! لازم است که در این مرحله برخی از اطلاعات شخصی خود را وارد نمایید. مثلاً نام و نوع سازمان خود را مشخص نمایید. در این مرحله بهتر است از بین گزینه‌های موجود در منو پایین‌رونده، و از بین مواردی چون “government” یا “nonprofit” یکی را برگزینید؛ که به ترتیب به معنی سازمان «دولتی» و «غیر انتفاعی» هستند. یادتان نرود گزینه‌ی “I’m the official representative of this person, business, band, or product and have permission to create this Page.” را علامت بزنید؛ که به معنی «اینجانب نماینده قانونی این فرد، بنگاه تجاری، نام و نشان تجاری، یا محصول بوده و حق ایجاد صفحه جدید را دارم» است.
بعد از اینکه توانستید ۲۵ نفر را در شبکه اجتماعی خود اضافه نمایید، قادرید تا نشانی کوتاه‌تری برای کتابخانه برگزینید، که این نشانی، یک نشانی متنحصر به فرد برای موسسه مطبوع شما خواهد بود. مثلاً اگر نام کتابخانه شما «کتابخانه صدف» است، می‌توانید نشانی www.facebook.com/sadaflibrary را برای خود برگزینید.
پس از وارد کردن تمام اطلاعات اولیه، مانند نشانی پستی، شماره تماس، ساعات کاری و غیره، لازم است تا موارد ذیل را پیش از هرکاری مد نظر قراردهید:
- یک نفر را مسئول انجام امور اینچنین نمایید؛ مثلاً ایجاد صفحات جدید، درج اخبار و اطلاعات مجموعه و غیره.
- فردی را مسئول پاسخگویی به پرسش‌های مطرح شده کنید.
- شما می‌توانید از بخش «رویدادها» استفاده کنید، پیش از هر کاری، تصمیم بگیرید چه نوع اطلاعاتی را در این بخش قرار می دهید
- بازه زمانی درج اطلاعات جدید و بروزرسانی‌ها چگونه است؟ راستی یادتان نرود نام کاربری و کلمه عبور را بین افراد مسئول به اشتراک بگذارید.
بهتر است برنامه‌ای یک‌ساله را تعریف کنید و با توجه به برنامه موجود سایر اطلاعات را در دسترس کاربران قرار دهید. این اهداف سالیانه می‌تواند شامل تعداد مطالب ارسالی در روز، ماه و یا سال است، همچنین تعداد مخاطبانی که باید جمع شود را نیز می‌توانید پیش بینی نمایید. در مرحله بعد حتی بهتر است که حوزه مخاطبان، محتوای منتشر شده و سطح علمی آن را نیز برنامه ریزی نمایید.
گام بعدی
پس از ایجاد حساب کاربری در فیسبوک بهتر است که نوع و نحوه‌ی تعامل با مخاطبان خود را مشخص نمایید. اینکه چه محتوایی را قرار است برای بالا بردن کارایی از مخاطبان خود منتشر نمایید.
نخست، گروهی برای شبکه اجتماعی خود دست و پا کنید. بهتر است از چند نفر برای مدیریت حساب فیسبوک کتابخانه کمک بگیرید. چرا که حضور در چنین شبکه‌هایی مستلزم بازخوردهای دوسویه از طرف شما و مخاطبانتان نسبت به محتوای منتشره است، پس لازم است تا به طور مرتب به پیام‌ها پاسخ دهید، مطالبی را پیرامون خود و سایر اعضای کتابخانه و خبرهایی از این دست را انتشار دهید. بدین ترتیب در کوتاه مدت، کاری است که با کمک سایر دوستان، انجام دادن بهتر آن ساده می‌گردد.
پس از سر و سامان دادن به گروه، می‌توانید با توجه به اهداف سالیانه، بهترین راهکارها را برای نیل به اهداف سازمانی در پیش بگیرید. شاید نیاز باشد تا تصاویری را با دوربین از محیط کتابخانه تهیه کنید، یا رویدادهای خاص مانند جشن‌های معرفی کتاب یا مسابقات کتابخانی را نیز عکس گرفته و به مخاطبان عرضه کنید. پس لازم است تا یک حساب هم برای تصاویر در سایت فلیکر (Flicker) و یک حساب هم برای ویدئوها در YouTube ایجاد کنید. بدین ترتیب هر زمان که ویدئوی جدیدی را در YouTube اضافه می‌کنید، لینک مربوطه در حساب فیسبوک تان نیز نشان داده می‌شود، و دوستان و همراهان حساب، از آن مطلع می‌شوند.
چنین کاری را می‌توانید با سایر وب‌سایت‌های اشتراک‌گذاری که خروجی فید RSS دارند نیز انجام دهید. مثلاً وبلاگ کتابخانه، حساب توییتر (Twitter)، فتوبلاگ و سایر مواردی از این دست. بخش ساده‌کار ایجاد حساب‌های کاربری و اتصال آنها به هم است، بخش دشوار کار هم تهیه مطالب و محتوا و انتخاب بهترین‌ها با توجه به مخاطبانتان و انتشار آن است.
برای نمونه، شاید نیازی نباشد تمام توییت‌های کتابخانه، در فیسبوک هم نمایش داده شود، یا اینکه کدام دسته‌بندی از مطالب وبلاگ مناسب حال فیسبوک است. بدین ترتیب لازم است تا نوع محتوای انتقالی را نیز در بخش مربوطه مشخص و محدود نمایید.
اگر در کتابخانه تان، رویدادهای خاصی برگزار می کنید، بخش رویدادها در فیسبوک انتخاب خوبی برای هماهنگ سازی و انتشار آن موارد در اینترنت است. اگر تعداد رویدادهایتان کم است، می توانید تمام موارد را منتشر کنید. اگر هم تعداد آن زیاد است، می توانید مهمترین رویدادهایتان را منتشر نمایید.
جالب اینکه می توانید، با انتشار بخشی از مطالب وبلاگ، فتو بلاگ و ویدئو بلاگ، مخاطبان فیسبوک را ترغیب کنید تا از سایر رسانه های شما نیز بازدید نمایند.
از برخی از دوستان توییتری، پیرامون کاربرد حساب فیسبوک کتابخانه نظرسنجی کردم. جیمی هالیر از کتابخانه دولتی کلورادو معتقد است: «از فیسبوک برای اطلاع‌رسانی هر چه بیشتر پیرامون رویدادهای کتابخانه بهره می‌برم.» کار بدین شکل است که رویداد تازه‌ای را در فیسبوکتان قرار می‌دهید، چندتایی از دوستان این رویداد را با سایرین به اشتراک می‌گذارند، اگر حتی ۵ نفر از دوستان چنین کنند و هر یک هم حداقل ۱۳۰ دوست داشته باشند، عملاً اطلاعات شما با ۶۵۰ نفر به اشتراک گاشته می‌شود! که بسیاری از این افراد می‌توانند در صورت تمایل حضورا به کتابخانه شما مراجعه کنند. شما توانسته‌اید به راحتی قراردادن یک رویداد تعداد زیادی از افراد را از موضوع تازه مطلع نماید و تعداد قابل قبولی را نیز به کتابخانه بکشانید!
حتی می‌توانید بر روی مخاطبین خاص تمرکز کنید. در بخشی از صفحه قادرید تا آمار و ارقام روزانه، ماهیانه و اطلاعاتی پیرامون مخاطبانتان را مشاهده کنید. از این اطلاعات با ارزش ساده نگذرید، شما قادرید تا با تحلیل آمار و ارقام مربوطه جامعه هدف خود را شناخته و برای آنها برنامه‌ریزی کنید. برای نمونه، در صفحه آمار مربوط به کتابخانه ما چیزی در حدود ۷۱ درصد از مراجعان زن و بیش از ۴۰ درصد نیز در بازه سنی ۲۵ – ۴۴ سال هستند. بدین ترتیب با تهیه مطالب مناسب برای خانم ها می توانیم نیازهای مخاطبین خود را به خوبی پوشش دهیم.
فیسبوک را دست کم نگیرید، با همین ابزار ساده و پرمخاطب می‌توانید مراجعین به کتابخانه‌تان را به طرز چشمگیری افزایش دهید.
ارتباط با مردم
ویژگی اصلی فیسبوک برقراری ارتباط است – اکثر کاربران برای بیان درونیاتشان با دوستان از این ابزار استفاده ی‌کنند. راشل هارتمن، هماهنگ کننده‌ی خدمات فن‌آوری در کتابخانه عمومی لاکورس در ویسکانسین است، وی معتقد است که حساب فیسبوک مجموعه‌شان توانسته ارتباط خیلی خوبی را با مخاطبین برقرار کند به طوری که حتی از وب سایت کتابخانه نیز پرمراجعه کننده‌تر بوده است.
کادر وضعیت (status) یکی از مهمترین بخش‌های حساب کاربری شماست، از آنجا که می‌توانید افکار، عقاید، اخبار و اطلاعات جدید را با دوستان به اشتراک بگذارید، بخصوص اینکه شما می‌خواهید جدیدترین اطلاعات کتابخانه خود را به مخاطبین خود عرضه نمایید.
توبی گرینوالت، از کتابخانه عمومی اسکوکی، معتقد است که «تعامل روزانه و اطلاع‌رسانی دائمی به مخاطبین بسیار حائز اهمیت است». که لازمه آن مشارکت ژرسنل مجموعه و ارائه مطالب مناسب در حساب فیسبوکتان است.
بهتر آن است که از فیسبوک مانند قاب عکس روی طاقچه بهره نبرید! لازم است که روزانه صفحه فیسبوکتان باز باشد و در کنار حضور آنلاین در آن، به تعاملات مخاطبین پاسخ مناسب دهید. مثلا، اگر کسی پیرامون کتاب خاص یا جلسه نقد و بررسی سوالی داشت، سریعا اطلاعات لازم پیرامون زمان برگزاری یا اعضای برگزار کننده و سایر اطلاعات را در اختیار او قرار دهید. دقیقا مانند یک ارتباط کلامی حقیقی.
کمی خلاقیت به خرج دهید، می‌توانید نکات جذاب پیرامون کتابخانه‌تان را در لابلای اخبار و رویدادها، عکس و فیلم‌ها به سمع و نظر مخاطبین برسانید، فراموش نکنید که مطالب ارسالی کوتاه و جذاب باشد. کاربران امروزه، از متون خشک، رسمی و طولانی بیزارند.
شاید بهتر باشد از کتاب‌های عاشقانه پرطرفدار که در کتابخانه دارید بنویسید. یا از کتابهایی که دست به دست می‌شوند و برای امانت گرفتن آن نیاز به رزرو است، یا اینکه نقل قول‌هایی از نویسندگان معروف را درج کنید و مخاطبان را به کتاب‌های آنها سوق دهید. رمانهایی که کمتر سرزبان‌ها هستند مانند کلاسیک‌های فارسی یا کتاب‌های نوستالژی مانند «حسنی ما یه بره داشت» انتخاب‌های خوبی هستند.
مهمترین نکته‌ای که لازم است مد نظر داشته باشید این است که غذای فکری مخاطبان را با توجه به نیازهای آنها تهیه کنید، اگر ادویه تند دوست دارند – حتی در تابستان – در اختیارشان قرار دهید! مهمترین مسئله ایجاد ارتباط و حفظ آن است، برقراری ارتباطی دو سویه با مخاطب و نظرسنجی‌های متناوب از دیگر شگرد‌های کاری است! بیایید تلاش کنیم که این ارتباط مجازی به ارتباطی حقیقی در دنیای بیرون بدل شود، تمام فن‌هایتان را از آستین بیرون بریزید و مخاطبان را از پای رایانه، به محیط دوست‌داشتنی کتابخانه بکشید!
