این مطلب ترجمه ای است از مقاله ای که نویسنده ی آن آ . پائولا ویلسون [۱] است. آ . پائولا ویلسون در حال حاضر مدیر بخش خدمات بزرگسال کتابخانه ی منطقه ماریکوپا آریزونا است. قبل از آن، او مدیر کتابخانه ی مجازی منطقه کلارک لاس وگاس بود.
پیچیدگی وب سایت های کتابخانه در طی چندین سال اخیر به لحاظ تغییر از توصیف صرف خدمات و مجموعه ها به سمت عرضه عملی آنها به صورت پیوسته بر روی وب افزایش یافته است. وب سایت کتابخانه ها دارای چندین وجه هستند و بوسیله پایگاه های اطلاعاتی قدرتمند حمایت می شوند.
اگر چه هنوز کارهای بسیار زیادی برای انجام وجود دارد، حرفه کتابداری بنا به دلایل متعددی به سرعت در این حوزه پیشرفت کرده است، موسسه و بنیاد زیادی هم اکنون برای بسیاری از خدمات موجود است. برای مثال، اسناد راهنما و استانداردها، هم توسط کتابخانه ها و هم بوسیله سازمان های حرفه ای، تاکنون در بخش خدمات مرجع، مشاوره ی خوانندگان و امانت خلق شده اند.علاوه براین، بازار غیر رقابتی به ما اجازه می دهد که اطلاعات در باره چگونگی ایجاد وب سایت ها، فناوری مورد استفاده، میزان موفقیت یا عدم موفقیت و علت آن را به رایگان به اشتراک گذاریم. کتابداران به شیوه های مختلف نظیر گروه های بحث و گفتگو، کنفرانس و آثار کتابداری در اطلاعات سهیم می شوند. این کار اجازه داده است ازموفقیت و شکست یکدیگر درس هایی بیاموزیم.
کتابخانه ها دارای اهداف مشترک هستند که نوعا شامل مجموعه سازی، ذخیره و اشاعه اطلاعات است. اگرچه روش انتقال اطلاعات در طول سال ها تحول یافته است، این شباهت های اساسی پا بر جا مانده است. اطلاعات بر روی لوح های گلی، استخوان، پاپیروس، کاغذ، میکروفیش، میکروفیلم، لوح های فشرده فقط خواندنی ضبط شده و جدیدا از طریق شبکه جهانی وب در اختیار قرار گرفته است. استانداردهایی برای انتشار کتاب های الکترونیکی تهیه و تکامل یافته اند و نرم افزار ارتباطات هم توسعه یافته اند تا در انجام امور خویش بر روی اینترنت به ما کمک کنند. کارگزاران خودکار سازی کتابخانه فهرست های مبتنی بر وب را تهیه کرده اند تا کتابخانه ها راهی برای سازماندهی بیابند و مجموعه های خود را در طول ۲۴ ساعت در روز در هفته در دسترس کاربران قراردهند. کتابداران با اشتیاق تمام از مزایای وب برای ایجاد دسترسی به مجموعه ها و خدمات پیوسته استفاده کرده اند.
کتابداران به فناوری جدیدخو گرفته و به یافتن راه هایی برای اصلاح خدمات کتابخانه، به منظور دسترس پذیرتر ساختن خدمات کتابخانه ادامه داده اند. اینترنت کتابخانه ها را تهدید کرده است. (اطلاعات دسترس پذیرتر است، همه چیز به صورت پیوسته در اختیار قرار دارد و دیگر به کتابخانه نیازی نیست) و در عین حال فرصت های بیشماری (نظیر دسترسی به کتابخانه از خانه، گفتگو با کتابدار، عرضه اطلاعات مورد درخواست به صورت تمام متن) را هم برای کتابخانه ها فراهم آورده است. در نتیجه مسائل و تمایلات مختلفی ظاهر شده است که توسعه وب سایت کتابخانه ها را تحت تاثیر قرار خواهند داد.
مسائل اداری
حفظ اطلاعات مشتری، امنیت محتوای وب، حق مؤلف، و مدیریت حقوق دیجیتالی، همراه با مشکلات بودجه و نیروی انسانی نگرانی هایی هستند که به درجاتی نیاز به پرداختن هر چه زودتر به آنها در فرایند تهیه وب سایت احساس می شود. علاوه بر این، کتابخانه های زیادی در زمینه تهیه مدل های خاص کارکنان کارآمد فعالیت می کنند. با این وجود، موفقیت آمیزترین شیوه، مدل های توزیعی هستند. وب سایت کتابخانه الزاماتی برای هر بخشی از سازمان کتابخانه دارد. هر فردی که بر روی وب سایت کاری می کند دارای تخصصی معینی است. کارکنان خدمات عمومی خدماتی عرضه می کنند، بخش فناوری سرویس دهنده را اداره کرده و مهارت های پیشرفته برنامه نویسی را در اختیار می گذارند، طراحان وب، مهارت های طراحی و استفاده را تامین می کنند. کارکنان خدمات فنی دانش فهرست نویسی را با خود به ارمغان می آورند، کارکنان مدیریت، مجموعه محتوا را خریداری می نمایند، و بخش روابط عمومی جنبه کاربر مداری را بر همه آنها اضافه می کند. نگهداری دید کاملا روشن و درک مسئولیت هر بخشی برای موفقیت آمیز کردن این مدل انسانی حیاتی است.
فناوری
البته نگرانی های فناورانه الزامات گسترده ای دارد که مشمل بر تهیه وب سایت قابل ارزیابی مبتنی برجدیدترین استانداردهااست که دستیابی به آن از پایانه کتابخانه و نیز برای کاربران راه دور ممکن خواهد بود. وب سایت، متن آن، و نرم افزار بایستی با سرور وب هماهنگ و سازگار باشد. موضوعات دیگر شامل تایید، گزارش های آماری، سازگاری با فروشندگان دیگر و مهم تر از همه فعالیت ۲۴ ساعته آن است.
طراحی مشتری محور
طراحی وب سایت مشتری محور، غالبا موضوع بسیاری از مقالات در متون کتابداری است. این موضوع احتمالا در واکنش به وب سایت های نسل اول بوده است که به قصد انعکاس ساختار سازمانی کتابخانه تهیه شدند. کتابداران به طور روزمره آزمایش های مفید بودن وب سایت ها را به مورد اجرا می گذارند و نتایج آن را در اختیار دیگران در حرفه کتابداری قرار می دهند. این ارزیابی ها به منظور یافتن برچسب هایی است که کتابداران به کار می گیرند و راهی که به واسطه آن مجموعه ها و خدمات را بر روی وب سایت دسته بندی می کنند. آنچه بر روی وب سایتی کار کند، کاملا مشهود است که در روی وب سایت های دیگر هم کار می کند. ابتکارات مشتری پسند دیگر مشتمل بر تهیه دروازه های کتابخانه، صفحه های ورود کاربران ویژه، و سفارشی کردن فهرست است. گزارش هایی نظیر استفاده و کاربران منابع کتابخانه الکترونیکی: مرور و تحلیل پژوهش های اخیر( قابل دسترس در نشانی) [۲ ]، که بیش از ۲۰۰ نشریه تحقیقاتی جدید را تجزیه و تحلیل می کند و برروی کاربر و منابع الکترونیکی تکیه می کنند، در یادگیری رفتار استفاده پیوسته مشتریان و بدین ترتیب در ساختن وب سایت های مشتری مدارتر برای آنها کمک می کنند. گزارش هایی از این است به کتابداران در درک نیاز مشتریان کمک خواهند کرد.
محتوای تمام متن
تعداد افزاینده محتوای تمام متن قابل دسترس از طریق وب سایت کتابخانه ها و فهرست های کتابخانه مبهوت کننده است. با افزایش تعداد پایگاه های اطلاعاتی، کتابداران در می یابند که یافتن پایگاه های اطلاعاتی مناسب به وسیله کاربران جهت پاسخگویی به پرسش های آنها به طور روزافزونی دشوار است. بسیاری از منابع مورد استفاده قرار نمی گیرند. فروشندگان نرم افزارهای یکپارچه بین منابع، قول رابط جستجوی لحظه ای برای پایگاه های اطلاعاتی و فهرست ها را می دهند. علاوه براین، استانداردهای مکان یاب جهانی منابع، [۳] باز قول پیوند کاربران از پایگاهاطلاعاتی استنادهای کتابشناختی به پایگاه های اطلاعاتی مقالات تمام متن را می دهند. محتوای تمام متن زیاد مزیتی برای پژوهشگران است؛ با این وجود، کتابداران نیاز دارند که به مسائل دسترسی و حق مؤلف، مالکیت و کسب اجازه بپردازند.
فروشندگان میانجی
بسیاری از کتابخانه ها که با چنین فروشندگان میانجی به عنوان پایگاه های اطلاعاتی مجتمع، کتاب های الکترونیکی و فراهم آورندگان محتوای غنی برای فهرست ها قرارداد می بندند بایستی حساب های آنها متناسب با آن مدیریت کنند. این کار شامل حل مسائل فنی مشتمل برمشکلات خرابی و دسترسی؛ مدیریت قرار داد با فروشندگان مختلف؛ محدودیت های مجوز در زمینه استفاده کاربران همزمان؛ نگهداری مشخصات فروشنده جاری؛ و آگاهی رسانی به کارکنان و مشتریان در باره ارتقای سطح تولیدات است. افزون بر این، کتابخانه ها باید در باره حداقل ملزومات مرورگر و رابطه های مورد نیاز برای اجرای نظام و جمع آوری آمارهای ماهیانه برای هر محصولی آگاهی داشته باشند.
تجارت الکترونیکی
ورود تجارت الکترونیک به وب سایت کتابخانه ها مانند اعلان رادار است. کتابخانه ها به تدریج وارد فعالیت های تجاری پیوسته می شوند. در بسیاری از مواقع این کارکرد موجود است تا مشتریان بتوانند هزینه جرایم، مواد گم شده، تکثیر، لوازم اداری، و کتاب های مستعمل را بپردازند. تجارت الکترونیک نیازمند سرورهای ایمن، رابطه با بانکها، و اتکاء به استانداردها است تا این که نظام های یکپارچه کتابخانه بتوانند با دستگاه های کارت های برداشت و اعتباری ارتباط برقرار نمایند.
کتابخانه ها به اصلاح ارتقاء و تجدید نظر در وب سایت خود ادامه خواهند داد و به دلیل افزایش میزان تجارت پیوسته، منابع هر چه بیشتری را جهت تامین مجموعه ها و خدمات پیوسته منتقل خواهند کرد. افزایشمیزان تجارتالکترونیک و پیشرفت های فناوری آینده کتابخانه ها را وادار به حل مشکلات مرتبط با تحویل خدمات پیوسته خواهند کرد تا کارکنان و منابع برای برآوردن تقاضای مشتریان در دسترس باشند.
صفحه های وب همراه
نویسنده مقاله منبع پیوسته ای برای تکمیل این اثر بر روی وب سایت [ ۴ ] دارد. این صفحه وب راهنما، نسخه پیوسته ای از تقویم سر دبیر، نمونه هایی از صفحات گسترده مورد استفاده برای گردآوری آمار، اطلاعات روزآمد از شرکت موجود در ضمیمه B ، و اطلاعات بیشتر مربوط به کتابخانه های مجازی در بر دارد.
یادداشتها
[۱] A. Paula Wilson
آ . پائولا ویلسون ، یک ویراستار همکار در ستون ” گفتگوی فناوری” در مجله ی کتابخانه های عمومی است. او مقاله هایی را در مجله ی کتابخانه های آمریکا و هفته نامه” استخدامی تجارت بین المللی” منتشر کرده است. مدرک کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی اش را از دانشگاه رود آیلند است.
[۳] URL: Universal Resource Locate
[۴] http://www.webliography.org/ala.
آ . پائولا ویلسون (۲۰۰۴) . وب سایت کتابخانه: از اینجا به کجا می رویم؟ وب سایت های کتابخانه: ایجاد خدمات و
مجموعه های پیوسته.( ف ۹، ص ۱۱۹-۱۲۲). شیکاگو: انجمن کتابداران آمریکا.
Library Web Sites: where do we go from here? (2004), In A . Paula . Wilson, Library Web Sites: Creating online collections and services. (Chap. 9, pp. 119 -122). Chicago: American Library Association.
بر چسب ها: وب سایت های کتابخانه، کتابخانه ها، خدمات پیوسته، فناوری، طراحی مشتری محور، تجارت الکترونیکی،صفحه های وب همراه.
