چگونه نقد بنویسیم؟

اگر می‌خواهید مقالۀ مناسبی برای کاری پژوهشی ارائه دهید، این کتاب می‌تواند پیشنهادات سودمندی ارائه دهد.
به گمان نویسنده یک مقاله همچون تولد یک نوزاد لذت‌بخش است. حتی اگر اینگونه کارها برایتان لذت‌بخش نباشد، لااقل وقت شما را از نوشتن کم خواهد کرد. در پژوهش آنچه مطرح است، طرح و متن است؛ اما آنچه لازم است لذت‌بردن از کار است.
نوع کار نویسنده در این کتاب با توجه به استفادۀ سرشاری که از نظریات سوسور و نوام چامسکی و دیگر صاحب نظران دربارۀ زبان‌شناسی برده است، ارزش کتاب را بالا برده است. با توجه به مسائل تاریخ ادبیات، سبک‌شناسی، زبان‌شناسی، لغت‌شناسی، صنایع لفظی، صنایع معنوی، فلسفه، علوم اجتماعی و سیاسی، روان‌شناسی، فیزیولوژی و علوم پزشکی و تجربی، فرهنگ گیاهی، قوانین گرامری و دستوری و به ویژه بالاترین شکل نقد بحث نو «هرمنوتیک» دید دانشجویان را نسبت به نوشتن به ویژه نقد، آن هم نقد تطبیقی کاملاً وسعت می‌بخشد، به طوری که دانشجو با استفاده از این خط مشی، به جای آنکه گزارشگر خوب و بد اثری باشد، می‌تواند با دلیل و مدرک ارزش هنری هر اثر را محک بزند و راجع به آن علمی و آکادمیک بحث کند.
همچنین نویسنده روش‌های یادگیری و یادآوری را که در روان‌شناسی یادگیری اهمیت چندانی دارد، مورد توجه قرار داده است؛ مثلاً تأکیداتی مثل بلندخواندن، استفادۀ پی‌درپی از فرهنگ لغت، یادداشت‌برداری و اینکه کدام قسمت شعر برای یادداشت مناسب‌تر است را آورده است. گفتنی است که وی در این کتاب با نگاهی انتقادی، روش کلیشه‌ای نوشتن که نوشته را به سه قسمت مقدمه، متن و نتیجه تقسیم می‌کند را رد می‌کند و به جای آن نکات تازه و خلاق را می‌نشاند. عیب‌های رایج نویسندگان تازه‌کار را برمی‌شمرد و تذکر می‌دهد. از دیگر نکات مهم این کتاب توجهی است که به علم لغت و فیلولوژی دارد. در اینجا با توجه به آرای شکلوفسکی و سوسور نظریه‌های فرمالیست‌ها و ساختارگرایان را بدون آنکه با ذکر نام این دانشمندان مطلب را مغشوش کند، نشان می‌دهد.
از مسائل دیگر مورد توجه نویسنده تعریف زیبایی است که از ادبیات با توجه به مسئلۀ تعهد ادبی و التزام در هنر به دست می‌دهد. در زمینۀ اخلاقی و سیاسی با آوردن شاهد مثال از ادبیات کشورش، برده‌داری و استثمارگری انگلیس را در کشورهای مستعمره به سختی نکوهش کرده است و عنوان آن را از طریق ادبا امری ستوده و ارزشمند ذکر می‌کند و نقش‌های ادبیات را در توسع دامنه‌های اندیشه و آزادی‌خواهی و انسانیت و محترم شمردن ملت‌ها بر می‌شمرد.
همچنین بین کار روزنامه‌نگاری و رمان‌نویسی، اشتراک و افتراقات را ذکر نموده است و ظاهراً جز دانیل دفو هیچ روزنامه‌نگاری را شایستۀ اسم نویسندگی ندانسته است، البته آنان را گزارشگران خوب و عالی در زمینۀ شغلی خود محسوب کرده است و نه نویسنده.

فهرست مطالب

مقدمه مترجم
پیش‌گفتار

فصل اول:

چگونگی نوشتن مقالۀ نقد دانشگاهی
عناوین شما تا چه حد منطقی است
بحث
عناوین کوتاه ممکن است درخواست‌های طولانی و سنجیده‌ای برای توضیح داشته باشند
عناوینی که ممکن است به شما بگوید چه مقدار به خواندن نیاز دارید

فصل دوم:
تحقیق برای جستجو
مجدداً بخوانید
با صدای بلندخواندن
خواندن را همراه با فرهنگ لغت انجام دهید
هرگونه عادت مخصوص به حفظ کردن را ترک کنید
یادداشت‌برداری صفحات را از قسمت پیچیدۀ متن شروع نکنید

فصل سوم:
تحقیق و نگارش متن
یادداشت بردارید
منابع فرعی و ثانوی و بعضی مشکلات در نظریه‌های ادبی
شرح زندگی و تاریخ ادبیات
انتقاد چاپ شده
بحث در مورد موضع مقاله‌تان با دوستان و خویشاوندان
طرح یک مباحثه
محدودبودن دیدگاه
سنجش قرینه‌ها
پاراگراف‌بندی
سیستمی برای سلسله مراتب
قضیه اثبات نشده، تناقض، تألیف اصول (تز ـ انتی تز ـ سنتز)
بحث
نظم نگارش
سبک متن ما
شروع و پایان

فصل چهارم:
پالایش یا غلط‌گیری
تکرار
رابطه و طول
متن شعر
تحلیل و تفسیر
نکتۀ مهم
تفسیر و انتحال
تصریح کردن بدون برداشت‌های لفظی
نقل قول

فصل پنجم:
سبک
خواننده را به خاطر داشته باشید
وضوح
از لغات آشنا استفاده کنید
استفاده از زبان روز
استفاده از جملات کوتاه و نقل قول‌های مستقیم
استفاده از حال ساده
اقتصاد
خلاصه‌کار باشید
قول ندهید، عمل کنید
ایده‌هایی که در مقاله شما هستند فرض می‌شود مال شما هستند
اجتناب از تکرار
دقت
قوانین کلی گرایش به نفهمیدن و فریب دارد
از کاربرد اسامی جمع بپرهیزید
مکتب‌های خطرناکی که نیاز به تعریف بیشتر دارد
حذف عبارات مبهم
دقیقاً ستایش یا سرزنش مناسب هر عبارت را پیدا کنید
ادعایتان را برای نظریه‌تان بزرگ نکنید
بعضی لغات مشابه به طرف اغراق هدایت می‌شوند
مبالغه‌کردن و دست کم‌گرفتن موضوعی است
وابسته به درجه‌بندی و زمینه متن

فصل ششم:
معرفی
از چرک‌‌نویس ناهموار به نسخه‌ای زیبا
مقدمات در صفحه اول
برای توضیحات جایی در نظر بگیرید
عناوین آثار ادبی
عناوین محققانه اثر انتقادی
نقل قول‌ها
هویت منبع هر نقل قول
کتاب‌شناسی
تفسیر مؤلف
یادداشت الحاقی به عنوان مطایبه
افزوده‌های مترجم:
هرمنوتیک
خلاصه‌ای از کتاب نقد ادبی دکتر عبدالحسین فرزاد
معرفی برخی از شخصیت‌ها
نکات مهم برای نقد داستان
داستان زرملک
نقد داستان زرملک
عناصر مهم نقد شعر
نقص (شعر)
نقد شعر نقص
سؤالات پراکندۀ نقد ادبی و پاسخ آنها

_________________________________________

این مطلب از سایت انسان شناسی و فرهنگ گرفته شده است.