مقدمه:
ایفلا یا فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری ، نهاد هدایت کننده ی بین المللی و نمایانگر علایق و جهت گیری ها در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی می باشد ، به عبارت دیگر ایفلا صدای اهل حرفه کتابداری و اطلاع رسانی در سطح جهان است.ایفلا که درسال ۱۹۲۷ در فراهمایی بین المللی ادینبرو بنیان نهاده شد ، در شرایط حاضر دارای ۱۷۰۰ عضو از ۱۵۵ کشور جهان است. اعضای ایفلا به هفت گروه عمده از جمله : انجمن ها ، موسسات ، افراد ، شرکتها و کتابخانه های آموزشگاهی تقسیم می شود.دبیر خانه ایفلا در لاهه ی هلند است. ایفلا سازمانی مستقل ، بین المللی و غیردولتی و غیرانتفاعی است که با اهداف اصلی ارتقای سطح استاندارهای خدمات کتابداری و اطلاع رسانی ، تلاش در جهت شناساندن ارزش خدمات کتابداری و اطلاع رسانی و عهده دار بودن نمایندگی علایق اعضا در سطح جهان فعالیت می کند. موضوع فعالیت های اصلی ایفلا ، مسایل موجود در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی است که کمیته های حرفه ای عهده دار انجام آن هستند.
سایت ایفلا به نشانی www.ifla.org منبعی مهم در دسترسی به طیف وسیعی از اطلاعات در مورد این نهاد و سایر مباحث کتابداری و اطلاع رسانی است.
ایفلا ۲۰۱۱ در کشور پورتوریکو برگزار گردید و دکتر شیما مرادی ، فارغ التحصیل دکتری کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران به عنوان یکی از دریافتکنندگان «جایزه سفر ایفلا» و نماینده این دانشگاه در این همایش شرکت داشتند. شایان ذکر است که ایشان به تازگی از پایان نامه دکتری خود با عنوان “تحلیل پیوندهای درون وب سایت های دانشگاههای ایران به منظور ارایه مدل ارتباط علمی تحت وب” ، به راهنمایی دکتر فاطمه نوشین فرد و مشاوره دکتر کیوان کوشا و دکتر فهیمه باب الحوایجی دفاع کرده اند. مصاحبه ی ما با ایشان درباره ی ایفلا ۲۰۱۱ پیش روی شماست :
عطف : اجلاس امسال حول چه موضوعات و در چند بخش برگزار گردید و چند روز طول کشید و در هر روز چند ساعت؟
- هفتاد و هفتمین کنفرانس جهانی کتابداری و اطلاع رسانی ایفلا با موضوع اصلی «کتابخانهها فراتر از کتابخانهها: یکپارچگی، نوآوری و اطلاعات برای همه»[۱] از ۱۳ تا ۱۸ آگوست ۲۰۱۱ در پورتوریکو برگزار شد. همانند سالهای گذشته جلساتی پیش و پس از همایش از ۱۱ تا ۱۹ آگوست نیز تشکیل شد و ذکر این نکته خالی از لطف نیست که همایش امسال به صورت رسمی در ۱۴ آگوست آغاز گردید. آدرس سایت همایش امسال http://conference.ifla.org/ifla77 است که در آن میتوان به اطلاعات بسیاری از جمله متن رایگان تمامی مقالات، متن مصاحبهها و سخنرانیهای مهم دست یافت.
عطف :.مباحث مطرح شده در اجلاس ایفلا به چه زبان هایی ارایه می شد و حدودا از چند کشور شرکت کننده حضور داشتند ؟
- بر اساس سخنرانی رییس ایفلا در روز افتتاحیه، امسال ۲۲۰۰ شرکتکننده از ۲۵۰ کشور در همایش شرکت کرده بودند و برخی از جلسات ـ بنا به درخواست ریاست آن بخش و نیاز مخاطبان ـ به هفت زبان زنده دنیا ترجمه میشد. البته برخی از جلسات نیز با کمک شرکتکنندگان به طور همزمان _ خصوصا در بخش پرسش و پاسخ_ ترجمه شد و این نشان از همکاری علمی و در عین حال دوستانه شرکتکنندگان در ایفلا بود.
عطف : طبق شنیده ها شما موفق به اخذ گرنت در این اجلاس شدید، لطفا نحوه ی اخذ اون رو توضیح بدید و در کل چند نفر در ایفلای امسال موفق به اخذ این گرنت شدند؟
- با مراجعه به بخش مربوط به گرنتها و جوائز در سایت ایفلا http://archive.ifla.org/III/members/grants.htm اطلاعات بسیاری در این زمینه برای علاقمندان موجود است و نیز اطلاعات گرنتهای امسال نیز در http://conference.ifla.org/ifla77/conference-participation-grants در دسترس است. سال ۲۰۱۱ قرار بود ۱۰ گرنت به شرکتکنندگان کشورهای درحال توسعه و ۱۲ گرنت به آمریکای لاتین اختصاص یابد که بنده در گردهماییها و جلسات خصوصی ایفلا برای دریافتکنندگان این گرنتها، تنها ده نفر از کشورهای مختلف نظیر کانادا، انگلستان، اسپانیا، آفریقای جنوبی، فلیپین و .. را ملاقات کردم، ظاهرا هزینههای شرکت در همایش امسال برای ایفلا غیرمترقبه بوده و به این دلیل تعداد گرنتها محدود شده بود. همچنین باخبر شدم که از ایران درخواستهای زیادی دریافت کرده بودند که متاسفانه تنها اینجانب انتخاب شده بودم. من در سال ۲۰۰۵ و ایفلای نروژ نیز این گرنت را دریافت کرده بودم که در آن زمان، جایزه سفر تنها به ده نفر از کتابداران کشورهای در حال توسعه و آمریکای جنوبی تعلق گرفته بود.
عطف : از ایران مقالات و پوسترهای چه افرادی پذیرفته شد و چه افرادی از ایران در این همایش تونستند شرکت کنند؟
- ظاهرا امسال مقالاتی از دانشگاهها و سازمانهای گوناگون در ایفلا پذیرفته شده بود که به دلیل عدم شرکت کتابداران محترم به دلایل گوناگونی نظیر هزینه بالای شرکت در همایش و عدم دریافت روادید، تنها سه مقاله زیر در بخش شفاهی ارائه شدند.
The status of ministries’ website of Middle Eastern countries in achieving e-Government/MOHADDESH DOKHTESMATI, MARYAM Saberi and SHIMA MORADI
Innovation of using renewable energy resources instead of conventional systems in public libraries of Tehran: an Iranian experience/ZAHRA ABAZARI and FAHIMEH BABALHAVAEJI
و نیز مقاله جناب آقای دکترنادر نقشینه به صورت پوستر با عنوان زیر ارائه شد.
Information Ecology as Tool for repurposing of Information-Intensive Social Networks
گفتنی است به جز مقاله آخر که توسط استاد ارجمند سرکار خانم دکتر اباذری ارائه شد، دو سخنرانی شفاهی و تنها پوستر نماینده ایران توسط اینجانب ارائه شدند.
عطف : چند وقت پیش مطلبی در نشریه عطف منتشر شد به نام ” ایفلا در شهرک اکباتان ” و در ان به این مساله پرداخته بودند که چگونه ایفلا به پورتوریکو میرود ….خب کشور پورتوریکو ، حداقل از نظر کتابداری و اطلاع رسانی کشور شناخته شده و مطرحی نیست ، به نظر شما ، چگونه این کشور موفق به اخذ میزبانی همایشی به این اهمیت شده است؟
- من نیز آن مطلب جالب را خوانده بودم. پورتوریکو کشور مستقلی نیست و یکی از ایالتهای آمریکا محسوب میشود لذا با این توصیف به نظرم پاسخ سئوال شما داده میشود! دلیل ایفلا برای برگزاری همایش در کشورهای مختلف علاوه بر ایجاد تنوع برای شرکتکنندگان، توسعه فرهنگ و آداب و رسوم آن کشور است و دلیل قرار دادن «عصر فرهنگی» در همایشهای سالانه ایفلا، تاکید بر این موضوع است که فرهنگ و تاریخ یک کشور از کتابخانههای آن جدا نیست. در خلال صحبتی که با رییس ایفلا درباره نحوه انتخاب کشورها و معرفی فعالیتهای ایرانیان(معرفی آیلیزا، لیزنا، ادکا، گروهها بحث الکترونیک و … ) در این حوزه داشتم، ایشان به این نکته اشاره کردند که ایفلا معمولا برای برگزاری همایشهای برنامهای هفت ساله دارد یعنی هر هفت سال مشخص میشود که همایشهای سالهای بعد در کدام کشورها برگزار میشوند و این انتخاب بر مبنای رایِ بخشهای مختلف ایفلا و میزان آمادگی کشور مربوطه صورت میگیرد. وی افزود که شرکت فعالانه و حضور پررنگ کشورها در جلسات مدیریتی و علمی ایفلا به همراه ضمانت مالی قوی برای برگزاری همایش و … از مواردی است که به میزبانی کشور/ایالتها میانجامد. ایشان تاکید کردند که اگرچه پورتوریکو ایالتی فقیر با تاریخچه علمی نه چندان قوی در زمینه کتابداری است اما فعالیت پررنگ دولت مردان و کتابداران این ایالت به همراه ضمانت مالی بسیار قوی دولت آمریکا، ایفلا را بر آن داشت که آنجا را به عنوان میزبان ۲۰۱۱ معرفی کند. از سوی دیگر این ایالت تضمین کرد که برای همایش فضای خوبی را از جهت برگزاری همایش، امنیت، اسکان و گردشگری تامین کند که انصافا تمامی جنبههای مذکور را به خوبی عملی کرد.
در خلال صحبتی که با رییس ایفلا درباره نحوه انتخاب کشورها و معرفی فعالیتهای ایرانیان(معرفی آیلیزا، لیزنا، ادکا، گروهها بحث الکترونیک و … ) در این حوزه داشتم، ایشان به این نکته اشاره کردند که ایفلا معمولا برای برگزاری همایشهای برنامهای هفت ساله دارد یعنی هر هفت سال مشخص میشود که همایشهای سالهای بعد در کدام کشورها برگزار میشوند و این انتخاب بر مبنای رایِ بخشهای مختلف ایفلا و میزان آمادگی کشور مربوطه صورت میگیرد. وی افزود که شرکت فعالانه و حضور پررنگ کشورها در جلسات مدیریتی و علمی ایفلا به همراه ضمانت مالی قوی برای برگزاری همایش و … از مواردی است که به میزبانی کشور/ایالتها میانجامد. ایشان تاکید کردند که اگرچه پورتوریکو ایالتی فقیر با تاریخچه علمی نه چندان قوی در زمینه کتابداری است اما فعالیت پررنگ دولت مردان و کتابداران این ایالت به همراه ضمانت مالی بسیار قوی دولت آمریکا، ایفلا را بر آن داشت که آنجا را به عنوان میزبان ۲۰۱۱ معرفی کند.
عطف : به نظر شما چرا تا کنون ایران موفق به میزبانی همایش ایفلا نشده است؟
- در ادامه پاسخ قبلی، رییس ایفلا تاکید کرد که اگرچه ایران ممکن است از لحاظ کتابداری قوی باشد و پژوهشگران خوبی داشته باشد اما میزان حضور این کشور در بخشهای مختلف ایفلا و نیز استقبال کتابداران از این همایش بسیار ضعیف بوده است و این مطمئنا در تصمیمگیریها موثر است. ایشان میگفتند که برای مثال، شما اولین کتابدار ایرانی هستید که با من در این باره صحبت کردهاید و پیش از این کسی از ایران با ایشان مکاتبه و پیشنهادی مبنی بر فعالیت مشترک یا همکاری ایران را در بخشهای مختلف مطرح نکرده بود. البته من مشکلات مربوط به صدور روادیدِ گروهی از پژوهشگران ایرانی را به ایشان اطلاع دادم اما بدیهی است که این دلیل مکفی برای حضور کمرنگ کتابداران ایرانی در ایفلا و سایر مجامع بینالمللی علمی سالهای پیشین نبوده است. ایشان ذکر کردند که برای انتخاب یک کشور حمایت بخش مربوطه در ایفلا (که ایران در بخش آسیا و اقیانوسیه قرار میگیرد) برای میزبانی همایش، مورد توجه است. در راستای این گفته، با بخش فوق مذاکره کردم و متوجه شدم که فردی که از ایران در این بخش فعالیت خوب و موثری داشته به ناگاه و بدون اطلاع ترک همکاری کرده است و دلایل این کار هنوز برای همکاران این بخش مشخص و قابل هضم نیست. از آنجا که به عنوان یک ایرانی با سازمانهای ایرانی آشنا هستم و از حمایتهای مقطعی و سفارشی گروهی از مدیران آگاهم، دلیل ترک نابهنگام این همکاری، آن هم زمانی که کار به انتها رسیده بود و قرار بوده جلسهای در ایران با حضور نمایندگانی از ایفلا برگزار بشود، برایم قابل درک است، اما تصورم این است که این نوع برخورد میتواند در نگرش پژوهشگرانِ کشورهای دیگر در عدم توانایی در انجامِ کارهای گروهی در ایران موثر باشد. پرزیدنت قبلی ایفلا پیشنهاد دادند که کتابداران علاقمند ایرانی از همکاریهای کوچک در ایفلا شروع کنند. همین که بتوانند به طور منظم در جلسات شرکت کنند و تنها مستمع نباشند برای شروع کافیست. برای همکاری با ایفلا لازم نیست حتما برگزار کننده باشید، کافیست در جلسات حضور موثر داشته باشید و در طرحهای مشترک شرکت کرده و هر سازمان همانند سایر کشورها هر سال در این همایش نمایندهای داشته باشد که کارهای را منظم دنبال کند. وی معتقد بود این به شناساندن ایرانیان و کتابداران ایرانی به ایفلا کمک خواهد کرد و زمینهساز اقدامات بزرگتر خواهد شد. رییس ایفلا تاکید کرد که اگرچه ایران ممکن است از لحاظ کتابداری قوی باشد و پژوهشگران خوبی داشته باشد اما میزان حضور این کشور در بخشهای مختلف ایفلا و نیز استقبال کتابداران از این همایش بسیار ضعیف بوده است و این مطمئنا در تصمیمگیریها موثر است. ایشان میگفتند که برای مثال، شما اولین کتابدار ایرانی هستید که با من در این باره صحبت کردهاید و پیش از این کسی از ایران با ایشان مکاتبه و پیشنهادی مبنی بر فعالیت مشترک یا همکاری ایران را در بخشهای مختلف مطرح نکرده بود.
عطف : در حین برگزاری همایش از چه مکانهایی از کشور پورتوریکو بازدید کردید و در این بازدید ها چه چیزی از این کشور برای شما جالب بود؟
- حقیقت این است که من وقت آزاد زیادی در پورتوریکو نداشتم و تنها موفق به دیدن قلعه معروف و محله قدیمی سان خوان شدم. اما
چیزی که در این جمهوری به راحتی به چشم میخورد توجه به صنعت گردشگری است و اینکه مردم به خوبی از کوچکترین یادگاریهای گذشتگانشان ـ حتی سنگفرش خیابانهایشان که متعلق به زمانهای گذشته است ـ نگهداری میکنند. پورتوریکو چیز زیادی برای عرضه به عموم ندارد اما بزرگترین بندر تفریحی برای کشتیهای مسافرتی دنیاست و با وجود سیل و طوفانهای تخریبگر و منابع طبیعی بسیار اندک، سالانه میلیونها گردشگر را به خود جذب میکنند. به نظر شما چه دلیل محکمی به جز گردشگری قوی و قدرت تبلیغاتی فوقالعاده میتواند پاسخگوی این استقبال بینظیر باشد؟ البته در این زمینه همکاری فوقالعاده مردم با دولت برای پررنگ دیده شدن این منطقه برای گردشگران، نیز نباید نادیده گرفته شود.
عطف : در مواجه با کتابداران پورتوریکویی انها را چگونه دیدید؟ از نظر دانش، شخصیت ومخصوصا اعتماد به نفسی که به هر حال خیلی از کتابداران ندارند؟
- امکان برقراری ارتباط با کتابداران پورتوریکو در این همایش از طریق «از من بپرس»ها و راهنماها برایم میسر شد. آنها را مردمی شاد، اجتماعی و بسیار خونگرم یافتم که برایشان فرقی نمیکرد در چه شغلی هستند. مهم این بود که در هر شغل بهترین باشند. این حرفی بود که یکی از کتابداران جوان پورتوریکو به من زد. البته دلیل این گفته شاید این باشد که کتابداران این ایالت نیز همانند سایر ایالات امریکا تحت چارچوب و قوانین خاصی حقوق میگیرند که از آن راضی هستند. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بیشتر جوانان این منطقه نیز خواهان زندگی در سایر ایالتهای آمریکا هستند و این ایالت را به دلیل وضع آب و هوا و نبود امکانات نمیپسندند و این شاید دلیلی باشد که اهالی این جزیره به جوانان توجه زیادی میکنند. کتابداران پورتوریکو نیز همانند سایر دنیا سعی میکنند که دانش خود روزآمد سازند و همپای دانش روز کتابداری جهان حرکت کنند و نیز از آثار باستانی و کهن خود به خوبی محافظت و نگهداری نمایند. مصاحبه ایفلا با یکی از کتابداران آن دیار را اینجا[۲] بخوانید. فراموش کردم که بگویم به قول اهالی آنجا، این جزیره قدیمیترین منطقه در قاره آمریکا است.
عطف :اگه اشتباه نکرده باشم قبلا هم در اجلاس های جهانی ایفلا شرکت کرده اید ، ضمن بیان اون اجلاس ها ، نقاط تمایز این اجلاس با اجلاس های قبلی رو بیان کنید؟
- بلی این بار سومی بود که در ایفلا شرکت میکردم. پیشتر نیز در همایش سال ۲۰۰۵ در نروژ به عنوان کتابدار منتخبِ ایفلا و ۲۰۰۹ در ایتالیا به عنوان نماینده پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران شرکت کرده بودم. همانطور که گفتم ایفلا برنامه منظم و محکمی دارد که از هفت سال قبل بسته میشود و چیزی که هر سال را از سالهای قبل متمایز میسازد، کشور میزبان است که فرهنگ و رسوم خود را با ایفلای کتابدارانه در هم میآمیزد و همایشی متفاوت خلق میکند. ایفلای امسال را از لحاظ «برقراری ارتباطات» و همکاریهای علمی بسیار متفاوت دیدم و این نکتهای بود که در سخنان رییس ایفلا بارها مطرح شد. ایفلا همایشی علمی است اما هدف اصلی آن تبادل تجربه، دانش، برقراری ارتباطات علمی و بنیانگذاری طرحها و همکاریهای مشترک آینده است. ایفلا صرفا شرکت در یک همایش علمی نیست بلکه به نظر من شرکت در نمایشگاه و جلسات مباحثه گروهی ایفلا از حضور در جلسات گوناگون و عکس گرفتن از اسلایدهای سخنرانان اهمیت بیشتری دارد.
چیزی که در این جمهوری به راحتی به چشم میخورد توجه به صنعت گردشگری است و اینکه مردم به خوبی از کوچکترین یادگاریهای گذشتگانشان ـ حتی سنگفرش خیابانهایشان که متعلق به زمانهای گذشته است ـ نگهداری میکنند. پورتوریکو چیز زیادی برای عرضه به عموم ندارد اما بزرگترین بندر تفریحی برای کشتیهای مسافرتی دنیاست و با وجود سیل و طوفانهای تخریبگر و منابع طبیعی بسیار اندک، سالانه میلیونها گردشگر را به خود جذب میکنند
عطف : در تعامل و صبحتی که با اهالی کتابداری و اطلاع رسانی جهان داشتید ، آن ها چه دیدگاههایی راجع به کتابداری و اطلاع رسانی ایران داشتند ؟
- من با خیلیها در مورد کتابداری ایران صحبت کردم، به جرات میتوانم بگویم که بسیار برایشان عجیب بود که ایران در سطح دکتری هم کتابدار تربیت میکند و اینکه زنان نیز میتوانند در سطوح بالا فعالیت علمی داشته باشند. افراد بسیاری از من در مورد تعداد دانشگاههایی که در آن کتابداری تدریس میشود پرسیدند و از پاسخ آن ـ خصوصا در مورد مقطع دکتری ـ شگفتزده شدند!
عطف : احتمالا حضور کشورهای آمریکای لاتین در ایفلای امسال به خاطر بعد مسافت پر رنگ تر بود. آیا شما به رهیافت و شناخت کلی از وضعیت این حرفه در آمریکای لاتین دست پیدا کردید ؟
- به نظرم بُعد مسافت برای شرکت در یک همایش و بهرهبرداری از تجارب عملی و علمی متخصصان از دید کشورهای دیگر چندان مهم نیست. کتابداران بسیاری از چین، آمریکا و استرالیا در این همایش شرکت کرده بودند که حضور در این همایش را برای دانشگاه/سازمانشان امری بدیهی و اجباری میدانستند. اما در مورد وضعیت رشته، بر حسب تجربه شخصی در سه سالی که که در ایفلا شرکت کردهام، سعی داشتم با کتابداران کشورهای مختلف صحبت کنم و نظرشان را در مورد وضعیت حرفهشان جویا شوم. با صحبتهای جسته گریخته با کتابداران ملل مختلف به این نتیجه رسیدم که این رشته همانند سایر رشتههای مهندسی و پزشکی در همه کشورها محبوبیت ندارد اما جالب این است که معدودی از کشورها همچون ما، به دنبال کسب مقبولیت و محدودیت عامه مردم هستند! بقیه این رشته را انتخاب میکنند، ادامه میدهند و سعی میکنند که به بهترین نحوه به همه خدمات بدهند. به نظرم اینکه انرژی خود را صرف اثبات تواناییها و لیاقتها به همه اقشار جامعه کنیم، از سرعت پیشرفتمان میکاهد. در پاسخ به پرسش من خیلیها میپرسیدند که چرا این سئوال را میپرسی؟ مگر مهم است که دیگران در مورد ما چه فکر میکنند؟ اگر خوب عمل کنیم و کاربر از ما راضی باشد کافیست. جالب است بدانید، دلیل طرح این پرسش توسط اینجانب این بود که مطمئن بودم کتابداران ایرانی در زمان بازگشت چنین سئوالی را از من خواهند پرسید!
من با خیلیها در مورد کتابداری ایران صحبت کردم، به جرات میتوانم بگویم که بسیار برایشان عجیب بود که ایران در سطح دکتری هم کتابدار تربیت میکند و اینکه زنان نیز میتوانند در سطوح بالا فعالیت علمی داشته باشند. افراد بسیاری از من در مورد تعداد دانشگاههایی که در آن کتابداری تدریس میشود پرسیدند و از پاسخ آن ـ خصوصا در مورد مقطع دکتری ـ شگفتزده شدند!
عطف : راجع به موضوعات مطرح کتابداری و اطلاع رسانی جهان و ایران چه نظری دارید؟ یعنی موضوعات روز کتابداری و اطلاع رسانی جهان از نظر شما چیست و این موضوعات در ایران بیشتر روی چه مباحثی دور می زند؟
- در جلساتی که در زمینه موضوعات روز دنیا مطرح شد، سه عامل مدیریت کاربران، کتابخانه برای تلفنهای همراه و مشکلات رقومیسازی مطرح شد. مدیریت کاربران این بار از این جهت مطرح شد که با وجود فناوریهای جدید و ابزارهای گوناگون، مخاطبین ما هوشمندتر شدهاند و پاسخگویی به پرسشهای تخصصی ایشان نیازمند کسب تواناییهای جدید برای کتابداران است که این با گذشت زمان برای هر شغلی اتفاق افتاده است. دنیا در حال گذر است و ما نیز همانند مشاغل دیگر باید در جریان گذر باشیم وگرنه از قافله پیشرفت عقب خواهیم ماند. موضوع دوم که در همایش بسیار پررنگ بود تلفنهای همراه و اینترنت بیسیم بود که این امکان، کتابخانه را ملزم به ارائه خدمات به تلفنهای همراه و ابزارهای نوین فناورانه میکند و بحث بیشتر جلسات ایفلا در این زمینه بود. موضوع سوم به فضای اندک، رشد سریع مطالب علمی و رقومیسازی منابع اختصاص یافته بود و اینکه کتابخانهها باید همه نوع اطلاعات را از علمی گرفته تا توییترها و مطالبی که در فیسبوک توسط افراد گوناگون در سطح وب ارائه میشود، پوشش دهند! حقیقت این است که در دو سال گذشته ارتباط خوبی بین کتابداری ایران و کشورهای دیگر مشاهده میکردم اما اینبار فضا را عملیتر و کاربردیتر دیدم. احساس کردم که ما تا عمل کردن به مقالاتِ روزآمد و پژوهشهای علمی آنچنانیمان که اتفاقا استنادهای بسیار در محافل علمی دریافت میکند، فاصله بسیار داریم. کافیست عناوین مقالات ایفلای امسال را نگاه کنید، بیشتر مقالات جامعه محدودی را در نظر گرفتهاند و موضوعی را در آن بررسی کردهاند اما آن را به صورت عملی اجرا کرده و نتیجه را ارائه دادهاند. این مقالات با کارهای پژوهشی خودمان مقایسه کنید، قضاوت را به عهده خوانندگان محترم میگذارم.
عطف : برای افراد علاقمندی که بخواهند برای اجلاس های ایفلا مقاله بنویسند و گرنت دریافت کنند، چه توصیه ای دارید؟ چه کار باید بکنند؟
- برای اطلاع و درخواست گرنت باید به آدرسهایی که در سئوال چهارم ذکر کردم مراجعه شود و دقیقا طبق آنچه خواسته شده مدارک تکمیل و در زمان ذکر شده برایشان ارائه گردد. در تنظیم درخواست باید دلیل شرکت در ایفلا به روشنی و مستدل نوشته شود تا مورد قبول واقع گردد. از سویی داشتن سوابق علمی و تجربی خوب، فعالیتهای شاخص و نیز تسلط به زبان انگلیسی در مکاتبات و تکمیل فرمها از عوامل مهم دیگر در انتخاب است. همانطور که از مسئولین ایفلا پرسیدم عامل سن در بیشتر موارد مطرح نیست و کسانی که امسال این جایزه را دریافت کرده بودند، روسای کتابخانهها و دانشگاهها بودند و میانگین سنی دریافتکنندگان جایزه بسیار بالا بود.
عطف : کتابخانه ملی ایران از چند سال پیش اقدام به انتشار گزیده ی مقالات ایفلا با ترجمه فارسی می کند.این کار تا چه حد می تواند مفید واقع شود و غیر از این راهکار ، چه راهکارهایی را برای اطلاع رسانی بیشتر به اهالی کتابداری و اطلاع رسانی ایران در خصوص این اجلاس پیشنهاد می کنید؟
- اتفاقا یکی از مسئولین اجرایی ایفلا در نشستی در این مورد صحبت کرد و گفت که چند سال پیش یک کتابدار ایرانی تنها پس از گذشت ۲ روز از اتمام ایفلا از وی درخواست کرده که مقالات را جهت ترجمه برایش ارسال کنند و این سرعت عملکرد برای وی مثالزدنی بود. در مورد اطلاعرسانی این اجلاس و سایر همایشهای مربوط به کتابداری، اقدام لیزنا را شایسته تقدیر میدانم که حتی بخشی جداگانه به این همایش اختصاص داده بود. البته پیشنهادم این است که از این پس به جای برقراری ارتباط با شرکتکنندگان همایشها برای تغذیه اطلاعاتی خبرگزاری، با مسئولین همایش نیز تماس گرفته شود و خیلی از اطلاعات از طریق ایشان به راحتی کسب میشود. اطلاعرسانی همایشها در نشریات و وبلاگها، برگزاری سخنرانی توسط انجمن کتابداری و مراکز مرتبط برای کسب اطلاعات از یافتههای شرکتکنندگان این همایشها و نیز تشویق دانشجویان و کتابداران در دانشگاهها و سازمانها به شرکت در این همایشها راهکارهای خوبی برای آگاهسازی علاقمندان میتوانند باشند.
عطف : آیا نفس حضور در ایفلا میتواند برای یک شخص یا کشور راهگشا باشد؟ یا مسائل دیگری وجود دارد که ایفلا را برای افراد و کشورها کارامد و موثر میکند؟ یعنی اگر ایفلا در همین پاکستان بود و ۱۰۰ نفر از ایران میرفتند آنوقت اتفاقی در کتابداری ایران می افتاد یا نه؟
- سئوال خوبی است. به نظرم تنها شرکت در یک همایشی چون ایفلا که در آن بر کاربردها و تجربهها تکیه میشود کافی نیست. تا وقتی عوامل متعدد مدیریتی، ساختاری و فناورانه دست به دست ندهند بهترین ایدهها افکار عملی نخواهند شد. البته معتقدم که برای کسب ایده و نظر آن هم در همایشی با این وسعت و برای پوشش همهجانبه ابعاد گوناگون آن لازم است که از هر سازمان یا دانشگاه علاقمند حداقل دو نفر در همایش حضور یابند و در مباحث شرکت کنند تا به این حضور رنگ زنند و زمان کافی برای معرفی فعالیتهای ایرانیان وجود داشته باشد. ایفلا در کنار همایش سالانه خود، نمایشگاهی دارد که کوچکترینِ آن ـ همانند آنچه امسال برگزار شد ـ سیصد غرفه دارد و پوشش اطلاعات مربوط به فناوریها، ابزارها و روشهای جدید در این غرفهها نیازمند داشتن نمایندگانی است که در برقراری ارتباط مهارت و به زبان انگلیسی تسلط دارند. ایفلا تنها یک همایش علمی عادی نیست، شرکت مستمر و منظم بنیاد «بیل و ملیندا گیتس»، شرکتهای اطلاعاتی بزرگ دنیا و حتی سخنرانی مدیران ارشد کشورها در مراسم افتتاحیه و اختتامیه این همایش، نشان از اهمیت آن برای کشورها دارد. همچنین فکر میکنم که شرکت در همایش چیزی نیست که نتیجه زودبازده داشته باشد، مدیران محترم سازمانها و کتابخانهها در درازمدت اثرات مثبت و خلاقانه حضور کتابدارانشان در چنین همایشهایی را ملاحظه خواهند نمود. شرکت در این همایشها میتواند به انجام طرحهای مشترک بینالمللی و دریافت جوائز علمی منجر شود.
عطف : علاقمندان برای آگاهی بیشتر از مسایل ایفلای امسال به چه سایت ها و وبلاگ هایی می تونند مراجعه کنند و شما از چه طریقی به اطلاع رسانی در این خصوص پرداختید؟
- کلیه اطلاعات در سایت ایفلا که در ابتدا ذکر کردید قابل دسترسی است و من تا جایی که توانستم اخبار و اطلاعات را از طریق وبلاگ شخصیام http://shmoradi.webs.com/apps/blog پوشش دادم. اخبار مرتبط معمولا از طریق وبلاگها و گروه بحث الکترونیکی مشهد به اطلاع عموم میرسد.
عطف : اگه در پایان صحبتی دارید ، بفرمایید
- از توجه همه کتابداران سپاسگزارم و امیدوارم که کتابداران ایرانی در سالهای دیگر در مجامع بینالمللی حضور پررنگی داشته باشند.و در پایان از وقتی که برای این مصاحبه گذاشتید صمیمانه تشکر می کنم
[۱] Libraries beyond libraries: Integration, Innovation and Information for all
[۲] http://express.ifla.org/node/2800