گفتگو با شیما مرادی: ایفلا، پورتوریکو آری، ایران شاید وقتی دیگر !

مقدمه:

ایفلا یا فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری ، نهاد هدایت کننده ی بین المللی و نمایانگر علایق و جهت گیری ها در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی می باشد ، به عبارت دیگر ایفلا صدای اهل حرفه کتابداری و اطلاع رسانی در سطح جهان است.ایفلا که درسال ۱۹۲۷ در فراهمایی بین المللی ادینبرو بنیان نهاده شد ، در شرایط حاضر دارای ۱۷۰۰ عضو از ۱۵۵ کشور جهان است. اعضای ایفلا به هفت گروه عمده از جمله : انجمن ها ، موسسات ، افراد ، شرکتها و کتابخانه های آموزشگاهی تقسیم می شود.دبیر خانه ایفلا در   لاهه ی هلند است. ایفلا سازمانی مستقل ، بین المللی و غیردولتی و غیرانتفاعی است که با اهداف اصلی ارتقای سطح استاندارهای خدمات کتابداری و اطلاع رسانی ، تلاش در جهت شناساندن ارزش خدمات کتابداری و اطلاع رسانی و عهده دار بودن نمایندگی علایق اعضا در سطح جهان فعالیت می کند. موضوع فعالیت های اصلی ایفلا ، مسایل موجود در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی است که کمیته های حرفه ای عهده دار انجام آن هستند.

سایت ایفلا به نشانی www.ifla.org منبعی مهم در دسترسی به طیف وسیعی از اطلاعات در مورد این نهاد و سایر مباحث کتابداری و اطلاع رسانی است.

ایفلا ۲۰۱۱ در کشور پورتوریکو برگزار گردید و دکتر شیما مرادی ، فارغ التحصیل دکتری کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران به عنوان یکی از دریافت­کنندگان «جایزه سفر ایفلا» و نماینده این دانشگاه در این همایش شرکت داشتند. شایان ذکر است که ایشان به تازگی از پایان نامه دکتری خود با عنوان “تحلیل پیوندهای درون وب سایت های دانشگاههای ایران به منظور ارایه مدل ارتباط علمی تحت وب” ، به راهنمایی دکتر فاطمه نوشین فرد و مشاوره دکتر کیوان کوشا و دکتر فهیمه باب الحوایجی دفاع کرده اند. مصاحبه ی ما با ایشان درباره ی ایفلا ۲۰۱۱ پیش روی شماست :

 

عطف : اجلاس امسال حول چه موضوعات و در چند بخش برگزار گردید و چند روز طول کشید و در هر روز چند ساعت؟

  • هفتاد و هفتمین کنفرانس جهانی کتابداری و اطلاع رسانی ایفلا با موضوع اصلی «کتابخانه­­ها فراتر از کتابخانه­ها: یکپارچگی، نوآوری و اطلاعات برای همه»[۱] از ۱۳ تا ۱۸ آگوست ۲۰۱۱ در پورتوریکو برگزار شد. همانند سال­های گذشته جلساتی پیش و پس از همایش از ۱۱ تا ۱۹ آگوست نیز تشکیل شد و ذکر این نکته خالی از لطف نیست که همایش امسال به صورت رسمی در ۱۴ آگوست آغاز گردید. آدرس سایت همایش امسال http://conference.ifla.org/ifla77 است که در آن می­توان به اطلاعات بسیاری از جمله متن رایگان تمامی مقالات، متن مصاحبه­ها و سخنرانی­های مهم دست یافت.

 

عطف :.مباحث مطرح شده در اجلاس ایفلا به چه زبان هایی ارایه می شد و  حدودا از چند کشور شرکت کننده حضور داشتند ؟

  • بر اساس سخنرانی رییس ایفلا در روز افتتاحیه، امسال ۲۲۰۰ شرکت­کننده از ۲۵۰ کشور در همایش شرکت کرده بودند و برخی از جلسات ـ بنا به درخواست ریاست آن بخش و نیاز مخاطبان ـ به هفت زبان زنده دنیا ترجمه می­شد. البته برخی از جلسات نیز با کمک شرکت­کنندگان به طور هم­زمان _ خصوصا در بخش پرسش و پاسخ_ ترجمه شد و این نشان از همکاری علمی و در عین حال دوستانه شرکت­کنندگان در ایفلا بود.

 

عطف : طبق شنیده ها  شما موفق به اخذ گرنت در این اجلاس شدید، لطفا نحوه ی اخذ اون رو توضیح بدید و در کل چند نفر در ایفلای امسال موفق به اخذ این گرنت شدند؟

  • با مراجعه به بخش مربوط به گرنتها و جوائز در سایت ایفلا http://archive.ifla.org/III/members/grants.htm اطلاعات بسیاری در این زمینه برای علاقمندان موجود است و نیز اطلاعات گرنت­های امسال نیز در http://conference.ifla.org/ifla77/conference-participation-grants در دسترس است. سال ۲۰۱۱ قرار بود ۱۰ گرنت به شرکت­کنندگان کشورهای درحال توسعه و ۱۲ گرنت به آمریکای لاتین اختصاص یابد که بنده در گردهمایی­ها و جلسات خصوصی ایفلا برای دریافت­کنندگان این گرنت­ها، تنها ده نفر از کشورهای مختلف نظیر کانادا، انگلستان، اسپانیا، آفریقای جنوبی، فلیپین و .. را ملاقات کردم، ظاهرا هزینه­های شرکت در همایش امسال برای ایفلا غیرمترقبه بوده و به این دلیل تعداد گرنت­ها محدود شده بود. همچنین باخبر شدم که از ایران درخواستهای زیادی دریافت کرده بودند که متاسفانه تنها اینجانب انتخاب شده بودم.  من در سال ۲۰۰۵ و ایفلای نروژ نیز این گرنت را دریافت کرده بودم که در آن زمان، جایزه سفر تنها به ده نفر از کتابداران کشورهای در حال توسعه و آمریکای جنوبی تعلق گرفته بود.

 عطف : از ایران مقالات و پوسترهای چه افرادی پذیرفته شد و چه افرادی از ایران در این همایش تونستند شرکت کنند؟

  • ظاهرا امسال مقالاتی از دانشگاه­ها و سازمان­های گوناگون در ایفلا پذیرفته شده بود که به دلیل عدم شرکت کتابداران محترم به دلایل گوناگونی نظیر هزینه بالای شرکت در همایش و عدم دریافت روادید، تنها سه مقاله زیر در بخش شفاهی ارائه شدند.
Digitization as a means of preservation: a case for the Digital Parliamentary Library of Iran/AZADEH HEIDARI and MAHDI KARIMIAN SICHANI

The status of ministries’ website of Middle Eastern countries in achieving e-Government/MOHADDESH DOKHTESMATI, MARYAM  Saberi and SHIMA MORADI

Innovation of using renewable energy resources instead of conventional systems in public libraries of Tehran: an Iranian experience/ZAHRA ABAZARI and FAHIMEH BABALHAVAEJI


و نیز مقاله جناب آقای دکترنادر نقشینه به صورت پوستر با عنوان زیر ارائه شد.

Information Ecology as Tool for repurposing of Information-Intensive Social Networks

گفتنی است به جز مقاله آخر که توسط استاد ارجمند سرکار خانم دکتر اباذری ارائه شد، دو سخنرانی شفاهی و تنها پوستر نماینده ایران توسط اینجانب ارائه شدند.

عطف : چند وقت پیش مطلبی در نشریه عطف منتشر شد به نام ” ایفلا در شهرک اکباتان ” و در ان به این مساله پرداخته بودند که چگونه ایفلا به پورتوریکو میرود ….خب کشور پورتوریکو ، حداقل از نظر کتابداری و اطلاع رسانی کشور شناخته شده و مطرحی نیست ، به نظر شما  ، چگونه این کشور موفق به اخذ میزبانی همایشی به این اهمیت شده است؟

  • من نیز آن مطلب جالب را خوانده بودم. پورتوریکو کشور مستقلی نیست و یکی از ایالتهای آمریکا محسوب می­شود لذا با این توصیف به نظرم پاسخ سئوال شما داده می­شود! دلیل ایفلا برای برگزاری همایش در کشورهای مختلف علاوه بر ایجاد تنوع برای شرکت­کنندگان، توسعه فرهنگ و آداب و رسوم آن کشور است و دلیل قرار دادن «عصر فرهنگی» در همایش­های سالانه ایفلا، تاکید بر این موضوع است که فرهنگ و تاریخ یک کشور از کتابخانه­های آن جدا نیست. در خلال صحبتی که با رییس ایفلا درباره نحوه انتخاب کشورها و معرفی فعالیت­های ایرانیان(معرفی آیلیزا، لیزنا، ادکا، گروه­ها بحث الکترونیک و … ) در این حوزه داشتم، ایشان به این نکته اشاره کردند که ایفلا معمولا برای برگزاری همایش­های برنامه­ای هفت ساله دارد یعنی هر هفت سال مشخص می­شود که همایش­های سال­های بعد در کدام کشورها برگزار می­شوند و این انتخاب بر مبنای رایِ بخش­های مختلف ایفلا و میزان آمادگی کشور مربوطه صورت می­گیرد. وی افزود که شرکت فعالانه و حضور پررنگ کشورها در جلسات مدیریتی و علمی ایفلا به همراه ضمانت مالی قوی برای برگزاری همایش و … از مواردی است که به میزبانی کشور/ایالت­ها می­انجامد. ایشان تاکید کردند که اگرچه پورتوریکو ایالتی فقیر با تاریخچه علمی نه چندان قوی در زمینه کتابداری است اما فعالیت پررنگ دولت مردان و کتابداران این ایالت به همراه ضمانت مالی بسیار قوی دولت آمریکا، ایفلا را بر آن داشت که آنجا را به عنوان میزبان ۲۰۱۱ معرفی کند. از سوی دیگر این ایالت تضمین کرد که برای همایش فضای خوبی را از جهت برگزاری همایش، امنیت، اسکان و گردشگری تامین کند که انصافا تمامی جنبه­های مذکور را به خوبی عملی کرد.

 در خلال صحبتی که با رییس ایفلا درباره نحوه انتخاب کشورها و معرفی فعالیت­های ایرانیان(معرفی آیلیزا، لیزنا، ادکا، گروه­ها بحث الکترونیک و … ) در این حوزه داشتم، ایشان به این نکته اشاره کردند که ایفلا معمولا برای برگزاری همایش­های برنامه­ای هفت ساله دارد یعنی هر هفت سال مشخص می­شود که همایش­های سال­های بعد در کدام کشورها برگزار می­شوند و این انتخاب بر مبنای رایِ بخش­های مختلف ایفلا و میزان آمادگی کشور مربوطه صورت می­گیرد. وی افزود که شرکت فعالانه و حضور پررنگ کشورها در جلسات مدیریتی و علمی ایفلا به همراه ضمانت مالی قوی برای برگزاری همایش و … از مواردی است که به میزبانی کشور/ایالت­ها می­انجامد. ایشان تاکید کردند که اگرچه پورتوریکو ایالتی فقیر با تاریخچه علمی نه چندان قوی در زمینه کتابداری است اما فعالیت پررنگ دولت مردان و کتابداران این ایالت به همراه ضمانت مالی بسیار قوی دولت آمریکا، ایفلا را بر آن داشت که آنجا را به عنوان میزبان ۲۰۱۱ معرفی کند.

عطف : به نظر شما چرا تا کنون ایران موفق به  میزبانی همایش ایفلا نشده است؟

  • در ادامه پاسخ قبلی،  رییس ایفلا تاکید کرد که اگرچه ایران ممکن است از لحاظ کتابداری قوی باشد و پژوهشگران خوبی داشته باشد اما میزان حضور این کشور در بخش­های مختلف ایفلا و نیز استقبال کتابداران از این همایش بسیار ضعیف بوده است و این مطمئنا در تصمیم­گیری­ها موثر است. ایشان می­گفتند که برای مثال، شما اولین کتابدار ایرانی هستید که با من در این باره صحبت کرده­اید و پیش از این کسی از ایران با ایشان مکاتبه و پیشنهادی مبنی بر فعالیت مشترک یا همکاری ایران را در بخش­های مختلف مطرح نکرده بود. البته من مشکلات مربوط به صدور روادیدِ گروهی از پژوهشگران ایرانی را به ایشان اطلاع دادم اما بدیهی است که این دلیل مکفی برای حضور کمرنگ کتابداران ایرانی در ایفلا و سایر مجامع بین­المللی علمی سال­های پیشین نبوده است. ایشان ذکر کردند که برای انتخاب یک کشور حمایت بخش مربوطه در ایفلا (که ایران در بخش آسیا و اقیانوسیه قرار می­گیرد) برای میزبانی همایش، مورد توجه است. در راستای این گفته، با بخش فوق مذاکره کردم و متوجه شدم که فردی که از ایران در این بخش فعالیت خوب و موثری داشته به ناگاه و بدون اطلاع ترک همکاری کرده است و دلایل این کار هنوز برای همکاران این بخش مشخص و قابل هضم نیست. از آنجا که به عنوان یک ایرانی با سازمان­های ایرانی آشنا هستم و از حمایت­های مقطعی و سفارشی گروهی از مدیران آگاهم، دلیل ترک نابهنگام این همکاری، آن هم زمانی که کار به انتها رسیده بود و قرار بوده جلسه­ای در ایران با حضور نمایندگانی از ایفلا برگزار بشود، برایم قابل درک است، اما تصورم این است که این نوع برخورد می­تواند در نگرش پژوهشگرانِ کشورهای دیگر در عدم توانایی در انجامِ کارهای گروهی در ایران موثر باشد. پرزیدنت قبلی ایفلا پیشنهاد دادند که کتابداران علاقمند ایرانی از همکاری­های کوچک در ایفلا شروع کنند. همین که بتوانند به طور منظم در جلسات شرکت کنند و تنها مستمع نباشند برای شروع کافیست. برای همکاری با ایفلا لازم نیست حتما برگزار کننده باشید، کافیست در جلسات حضور موثر داشته باشید و در طرح­های مشترک شرکت کرده و هر سازمان همانند سایر کشورها هر سال در این همایش نماینده­ای داشته باشد که کارهای را منظم دنبال کند. وی معتقد بود این به شناساندن ایرانیان و کتابداران ایرانی به ایفلا کمک خواهد کرد و زمینه­ساز اقدامات بزرگتر خواهد شد.  رییس ایفلا تاکید کرد که اگرچه ایران ممکن است از لحاظ کتابداری قوی باشد و پژوهشگران خوبی داشته باشد اما میزان حضور این کشور در بخش­های مختلف ایفلا و نیز استقبال کتابداران از این همایش بسیار ضعیف بوده است و این مطمئنا در تصمیم­گیری­ها موثر است. ایشان می­گفتند که برای مثال، شما اولین کتابدار ایرانی هستید که با من در این باره صحبت کرده­اید و پیش از این کسی از ایران با ایشان مکاتبه و پیشنهادی مبنی بر فعالیت مشترک یا همکاری ایران را در بخش­های مختلف مطرح نکرده بود.

عطف : در حین برگزاری همایش از چه مکانهایی از کشور پورتوریکو بازدید کردید و در این بازدید ها چه چیزی از این کشور برای شما جالب بود؟

  • حقیقت این است که من وقت آزاد زیادی در پورتوریکو نداشتم و تنها موفق به دیدن قلعه معروف و محله قدیمی سان خوان شدم. اما
    چیزی که در این جمهوری به راحتی به چشم می­خورد توجه به صنعت گردشگری است و اینکه مردم به خوبی از کوچکترین یادگاری­های گذشتگانشان ـ حتی سنگفرش خیابان­هایشان که متعلق به زمان­های گذشته است ـ نگهداری می­کنند. پورتوریکو چیز زیادی برای عرضه به عموم ندارد اما بزرگترین بندر تفریحی برای کشتی­های مسافرتی دنیاست و با وجود سیل و طوفانهای تخریب­گر و منابع طبیعی بسیار اندک، سالانه میلیون­ها گردشگر را به خود جذب می­کنند. به نظر شما چه دلیل محکمی به جز گردشگری قوی و قدرت تبلیغاتی فوق­العاده می­تواند پاسخگوی این استقبال بی­نظیر باشد؟ البته در این زمینه همکاری فوق­العاده مردم با دولت برای پررنگ دیده شدن این منطقه برای گردشگران، نیز نباید نادیده گرفته شود.

عطف : در مواجه با کتابداران پورتوریکویی انها را چگونه دیدید؟  از نظر دانش، شخصیت ومخصوصا  اعتماد به نفسی که به هر حال خیلی از کتابداران ندارند؟

  • امکان برقراری ارتباط با کتابداران پورتوریکو در این همایش از طریق «از من بپرس»ها و راهنماها برایم میسر شد. آنها را مردمی شاد، اجتماعی و بسیار خونگرم یافتم که برایشان فرقی نمی­کرد در چه شغلی هستند. مهم این بود که در هر شغل بهترین باشند. این حرفی بود که یکی از کتابداران جوان پورتوریکو به من زد. البته دلیل این گفته شاید این باشد که کتابداران این ایالت نیز همانند سایر ایالات امریکا تحت چارچوب و قوانین خاصی حقوق می­گیرند که از آن راضی هستند. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بیشتر جوانان این منطقه نیز خواهان زندگی در سایر ایالتهای آمریکا هستند و این ایالت را به دلیل وضع آب و هوا و نبود امکانات نمی­پسندند و این شاید دلیلی باشد که اهالی این جزیره به جوانان توجه زیادی می­کنند. کتابداران پورتوریکو نیز همانند سایر دنیا سعی می­کنند که دانش خود روزآمد سازند و هم­پای دانش روز کتابداری جهان حرکت کنند و نیز از آثار باستانی و کهن خود به خوبی محافظت و نگهداری نمایند. مصاحبه ایفلا با یکی از کتابداران آن دیار را اینجا[۲] بخوانید. فراموش کردم که بگویم به قول اهالی آنجا، این جزیره قدیمی­ترین منطقه در قاره آمریکا است.

عطف :اگه اشتباه نکرده باشم قبلا هم در اجلاس های جهانی ایفلا شرکت کرده اید ، ضمن بیان اون اجلاس ها ، نقاط تمایز این اجلاس با اجلاس های قبلی رو بیان کنید؟

  • بلی این بار سومی بود که در ایفلا شرکت می­کردم. پیش­تر نیز در همایش سال ۲۰۰۵ در نروژ به عنوان کتابدار منتخبِ ایفلا و ۲۰۰۹ در ایتالیا به عنوان نماینده پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران شرکت کرده بودم.  همانطور که گفتم ایفلا برنامه منظم و محکمی دارد که از هفت سال قبل بسته می­شود و چیزی که هر سال را از سال­های قبل متمایز می­سازد، کشور میزبان است که فرهنگ و رسوم خود را با ایفلای کتابدارانه در هم می­آمیزد و همایشی متفاوت خلق می­کند. ایفلای امسال را از لحاظ «برقراری ارتباطات» و همکاری­های علمی بسیار متفاوت دیدم و این نکته­ای بود که در سخنان رییس ایفلا بارها مطرح شد. ایفلا همایشی علمی است اما هدف اصلی آن تبادل تجربه، دانش، برقراری ارتباطات علمی و بنیانگذاری طرح­ها و همکاری­های مشترک آینده است. ایفلا صرفا شرکت در یک همایش علمی نیست بلکه به نظر من شرکت در نمایشگاه و جلسات مباحثه گروهی ایفلا از حضور در جلسات گوناگون و عکس گرفتن از اسلایدهای سخنرانان اهمیت بیشتری دارد.

 چیزی که در این جمهوری به راحتی به چشم می­خورد توجه به صنعت گردشگری است و اینکه مردم به خوبی از کوچکترین یادگاری­های گذشتگانشان ـ حتی سنگفرش خیابان­هایشان که متعلق به زمان­های گذشته است ـ نگهداری می­کنند. پورتوریکو چیز زیادی برای عرضه به عموم ندارد اما بزرگترین بندر تفریحی برای کشتی­های مسافرتی دنیاست و با وجود سیل و طوفانهای تخریب­گر و منابع طبیعی بسیار اندک، سالانه میلیون­ها گردشگر را به خود جذب می­کنند

عطف : در تعامل و صبحتی که با اهالی کتابداری و اطلاع رسانی جهان داشتید ، آن ها چه دیدگاههایی راجع به کتابداری و اطلاع رسانی ایران داشتند ؟

  • من با خیلی­ها در مورد کتابداری ایران صحبت کردم، به جرات می­توانم بگویم که بسیار برایشان عجیب بود که ایران در سطح دکتری هم کتابدار تربیت می­کند و اینکه زنان نیز می­توانند در سطوح بالا فعالیت علمی داشته باشند. افراد بسیاری از من در مورد تعداد دانشگاه­هایی که در آن کتابداری تدریس می­شود پرسیدند و از پاسخ آن ـ خصوصا در مورد مقطع دکتری ـ شگفت­زده شدند!

 

عطف : احتمالا حضور کشورهای آمریکای لاتین در ایفلای امسال به خاطر بعد مسافت پر رنگ تر بود. آیا شما به رهیافت و شناخت کلی از وضعیت این حرفه در آمریکای لاتین دست پیدا کردید ؟

  • به نظرم بُعد مسافت برای شرکت در یک همایش و بهره­برداری از تجارب عملی و علمی متخصصان از دید کشورهای دیگر چندان مهم نیست. کتابداران بسیاری از چین، آمریکا و استرالیا در این همایش شرکت کرده بودند که حضور در این همایش را برای دانشگاه/سازمانشان امری بدیهی و اجباری می­دانستند. اما در مورد وضعیت رشته­، بر حسب تجربه شخصی در سه سالی که که در ایفلا شرکت کرده­ام، سعی داشتم با کتابداران کشورهای مختلف صحبت کنم و نظرشان را در مورد وضعیت حرفه­شان جویا شوم. با صحبت­های جسته گریخته با کتابداران ملل مختلف به این نتیجه رسیدم که این رشته همانند سایر رشته­های مهندسی و پزشکی در همه کشورها محبوبیت ندارد اما جالب این است که معدودی از کشورها همچون ما، به دنبال کسب مقبولیت و محدودیت عامه مردم هستند! بقیه این رشته را انتخاب می­کنند، ادامه می­دهند و سعی می­کنند که به بهترین نحوه به همه خدمات بدهند. به نظرم اینکه انرژی خود را صرف اثبات توانایی­ها و لیاقت­ها به همه اقشار جامعه کنیم، از سرعت پیشرفتمان می­کاهد. در پاسخ به پرسش من خیلی­ها می­پرسیدند که چرا این سئوال را می­پرسی؟ مگر مهم است که دیگران در مورد ما چه فکر می­کنند؟ اگر خوب عمل کنیم و کاربر از ما راضی باشد کافیست. جالب است بدانید، دلیل طرح این پرسش توسط اینجانب این بود که مطمئن بودم کتابداران ایرانی در زمان بازگشت چنین سئوالی را از من خواهند پرسید!

 من با خیلی­ها در مورد کتابداری ایران صحبت کردم، به جرات می­توانم بگویم که بسیار برایشان عجیب بود که ایران در سطح دکتری هم کتابدار تربیت می­کند و اینکه زنان نیز می­توانند در سطوح بالا فعالیت علمی داشته باشند. افراد بسیاری از من در مورد تعداد دانشگاه­هایی که در آن کتابداری تدریس می­شود پرسیدند و از پاسخ آن ـ خصوصا در مورد مقطع دکتری ـ شگفت­زده شدند!

عطف : راجع به موضوعات مطرح کتابداری و اطلاع رسانی جهان و ایران چه نظری دارید؟ یعنی موضوعات روز کتابداری و اطلاع رسانی جهان از نظر شما چیست و این موضوعات در ایران بیشتر روی چه مباحثی دور می زند؟

  • در جلساتی که در زمینه موضوعات روز دنیا مطرح شد، سه عامل مدیریت کاربران، کتابخانه برای تلفن­های همراه و مشکلات رقومی­سازی مطرح شد. مدیریت کاربران این بار از این جهت مطرح شد که با وجود فناوری­های جدید و ابزارهای گوناگون، مخاطبین ما هوشمندتر شده­اند و پاسخگویی به پرسش­های تخصصی ایشان نیازمند کسب توانایی­های جدید برای کتابداران است که این با گذشت زمان برای هر شغلی اتفاق افتاده است. دنیا در حال گذر است و ما نیز همانند مشاغل دیگر باید در جریان گذر باشیم وگرنه از قافله پیشرفت عقب خواهیم ماند. موضوع دوم که در همایش بسیار پررنگ بود تلفنهای همراه و اینترنت بی­سیم بود که این امکان، کتابخانه را ملزم به ارائه خدمات به تلفن­های همراه و ابزارهای نوین فناورانه می­کند و بحث بیشتر جلسات ایفلا در این زمینه بود. موضوع سوم به فضای اندک، رشد سریع مطالب علمی و رقومی­سازی منابع اختصاص یافته بود و اینکه کتابخانه­ها باید همه نوع اطلاعات را از علمی گرفته تا توییترها و مطالبی که در فیسبوک توسط افراد گوناگون در سطح وب ارائه می­شود، پوشش دهند! حقیقت این است که در دو سال گذشته ارتباط خوبی بین کتابداری ایران و کشورهای دیگر مشاهده می­کردم اما این­بار فضا را عملی­تر و کاربردی­تر دیدم. احساس کردم که ما تا عمل کردن به مقالاتِ روزآمد و پژوهش­های علمی آنچنانی­مان که اتفاقا استنادهای بسیار در محافل علمی دریافت می­کند، فاصله بسیار داریم. کافیست عناوین مقالات ایفلای امسال را نگاه کنید، بیشتر مقالات جامعه محدودی را در نظر گرفته­اند و موضوعی را در آن بررسی کرده­اند اما آن را به صورت عملی اجرا کرده و نتیجه را ارائه داده­اند. این مقالات با کارهای پژوهشی خودمان مقایسه کنید، قضاوت را به عهده خوانندگان محترم می­گذارم.

عطف : برای افراد علاقمندی که بخواهند برای اجلاس های ایفلا مقاله بنویسند و گرنت دریافت کنند، چه توصیه ای دارید؟ چه کار باید بکنند؟

  • برای اطلاع و درخواست گرنت باید به آدرسهایی که در سئوال چهارم ذکر کردم مراجعه شود و دقیقا طبق آنچه خواسته شده مدارک تکمیل و در زمان ذکر شده برایشان ارائه گردد. در تنظیم درخواست باید دلیل شرکت در ایفلا به روشنی و مستدل نوشته شود تا مورد قبول واقع گردد. از سویی داشتن سوابق علمی و تجربی خوب، فعالیت­های شاخص و نیز تسلط به زبان انگلیسی در مکاتبات و تکمیل فرمها از عوامل مهم دیگر در انتخاب است. همانطور که از مسئولین ایفلا پرسیدم عامل سن در بیشتر موارد مطرح نیست و کسانی که امسال این جایزه را دریافت کرده بودند، روسای کتابخانه­ها و دانشگاه­ها بودند و میانگین سنی دریافت­کنندگان جایزه بسیار بالا بود.

 عطف : کتابخانه ملی ایران از چند سال پیش اقدام به  انتشار گزیده ی مقالات ایفلا با ترجمه فارسی می کند.این کار تا چه حد می تواند مفید واقع شود و غیر از این راهکار ، چه راهکارهایی را برای اطلاع رسانی بیشتر به اهالی کتابداری و اطلاع رسانی ایران در خصوص این اجلاس پیشنهاد می کنید؟

  • اتفاقا یکی از مسئولین اجرایی ایفلا در نشستی در این مورد صحبت کرد و گفت که چند سال پیش یک کتابدار ایرانی تنها پس از گذشت ۲ روز از اتمام ایفلا از وی درخواست کرده که مقالات را جهت ترجمه برایش ارسال کنند و این سرعت عملکرد برای وی مثال­زدنی بود. در مورد اطلاع­رسانی این اجلاس و سایر همایش­های مربوط به کتابداری، اقدام لیزنا را شایسته تقدیر می­دانم که حتی بخشی جداگانه به این همایش اختصاص داده بود. البته پیشنهادم این است که از این پس به جای برقراری ارتباط با شرکت­کنندگان همایش­ها برای تغذیه اطلاعاتی خبرگزاری، با مسئولین همایش نیز تماس گرفته شود و خیلی از اطلاعات از طریق ایشان به راحتی کسب می­شود. اطلاع­رسانی همایش­ها در نشریات و وبلاگ­ها، برگزاری­ سخنرانی­ توسط انجمن کتابداری و مراکز مرتبط برای کسب اطلاعات از یافته­های شرکت­کنندگان این همایش­ها و نیز تشویق دانشجویان و کتابداران در دانشگاه­ها و سازمان­ها به شرکت در این همایش­ها راه­کارهای خوبی برای آگاه­سازی علاقمندان می­توانند باشند.

عطف : آیا نفس حضور در ایفلا میتواند برای یک شخص یا کشور راهگشا باشد؟ یا مسائل دیگری وجود دارد که  ایفلا را برای افراد و کشورها کارامد و موثر میکند؟ یعنی  اگر ایفلا در همین پاکستان بود و ۱۰۰ نفر از ایران میرفتند آنوقت اتفاقی در کتابداری ایران می افتاد یا نه؟

  • سئوال خوبی است. به نظرم تنها شرکت در یک همایشی چون ایفلا که در آن بر کاربردها و تجربه­ها تکیه می­شود کافی نیست. تا وقتی عوامل متعدد مدیریتی، ساختاری و فناورانه دست به دست ندهند بهترین ایده­ها  افکار عملی نخواهند شد. البته معتقدم که برای کسب ایده و نظر آن هم در همایشی با این وسعت­ و برای پوشش همه­جانبه ابعاد گوناگون آن لازم است که از هر سازمان یا دانشگاه علاقمند حداقل دو نفر در همایش حضور یابند و در مباحث شرکت کنند تا به این حضور رنگ زنند و زمان کافی برای معرفی فعالیت­های ایرانیان وجود داشته باشد. ایفلا در کنار همایش سالانه خود، نمایشگاهی دارد که کوچکترینِ آن ـ همانند آنچه امسال برگزار شد ـ سیصد غرفه دارد و پوشش اطلاعات مربوط به فناوری­ها، ابزارها و روش­های جدید در این غرفه­ها نیازمند داشتن نمایندگانی است که در برقراری ارتباط مهارت و به زبان انگلیسی تسلط دارند. ایفلا تنها یک همایش علمی عادی نیست، شرکت مستمر و منظم بنیاد «بیل و ملیندا گیتس»، شرکت­های اطلاعاتی بزرگ دنیا و حتی سخنرانی مدیران ارشد کشورها در مراسم افتتاحیه و اختتامیه این همایش، نشان از اهمیت آن برای کشورها دارد. همچنین فکر می­کنم که شرکت در همایش چیزی نیست که نتیجه زودبازده داشته باشد، مدیران محترم سازمان­ها و کتابخانه­ها در درازمدت اثرات مثبت و خلاقانه حضور کتابدارانشان در چنین همایش­هایی را ملاحظه خواهند نمود. شرکت در این همایش­ها می­تواند به انجام طرح­های مشترک بین­المللی و دریافت جوائز علمی منجر شود­.

 

عطف : علاقمندان برای آگاهی بیشتر از مسایل ایفلای امسال به چه سایت ها و وبلاگ هایی می تونند مراجعه کنند و شما از چه طریقی به اطلاع رسانی در این خصوص پرداختید؟

  • کلیه اطلاعات در سایت ایفلا که در ابتدا ذکر کردید قابل دسترسی است و من تا جایی که توانستم اخبار و اطلاعات را از طریق وبلاگ شخصی­ام http://shmoradi.webs.com/apps/blog پوشش دادم. اخبار مرتبط معمولا از طریق وبلاگ­ها و گروه بحث الکترونیکی مشهد به اطلاع عموم می­رسد.

 

عطف : اگه در پایان صحبتی دارید ، بفرمایید

  • از توجه همه کتابداران سپاسگزارم و امیدوارم که کتابداران ایرانی در سال­های دیگر در مجامع بین­المللی حضور پررنگی داشته باشند.و در پایان از وقتی که برای این مصاحبه گذاشتید صمیمانه تشکر می کنم

[۱] Libraries beyond libraries: Integration, Innovation and Information for all

[۲] http://express.ifla.org/node/2800

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *