اهمیت کتابدار در کتابخانه های آموزشگاهی

چکیده:

کتابخانه ها و کتابداران آموزشگاهی در روند آموزش و رفع نیازهای دانش آموزان تأثیر بسزایی دارند یکی از کارکردهای مهم آنان کمک به برنامه های آموزشی مدرسه و ایجاد و توسعه مهارت در بین دانش آموزان است مقاله حاضر به بررسی تعریف مرتبط و اهمیت کتابدار در کتابخانه آموزشگاهی می پردازد.

مقدمه :

کتابخانه آموزشگاهی بخش یا جزئی از ساختار مدرسه است که برای خدمت به اهداف سازمان مادر موجودیت یافته است این کتابخانه در صورتی که در سیستم آموزشی به رسمیت شناخته شود بر پیشرفت اندیشه و فرهنگ دانش آموز عمیقاً اثر می گذارد آن چه که به عنوان هدف نهایی کتابخانه های آموزشگاهی مورد توجه قرار می گیرد آموزش تفکر منطقی برای تصمیم درست در موقعیت های مختلف زندگی است نقش کتابدار در کتابخانه های آموزشگاهی مهم و قابل توجه است چرا که کتابدار با معلمان و کارشناسان برنامه ریزی آموزشی کار می کند تا بتواند پیشرفت علمی و تفکر انتقادی مورد لزوم برای موفقیت در زندگی را برای دانش آموزان فراهم نماید و این زمانی میسر می شود که جامعه مدرسه به کتابدار به عنوان یک متخصص اطلاعات نگاه کند امروزه کتابداران با بررسی موضوعات در کتابخانه های آموزشگاهی و توجه به رفع مشکلات در این حوزه، نقش قابل توجهی را ایفا می کنند.

 

تعریف کتابخانه :

واژه کتابخانه ترکیبی اضافی است از دو کلمه ی عربی و فارسی کتاب+ خانه ؛ کتاب واژه ای عربی است به معنای نوشتن یا چیزی مکتوب و خانه از ریشه پهلوی « خان » به معنای فضا، مکان و اتاق است. یونانیها به آن Bibliotheca  و رومیها Libri می گفتند که از واژه Liberبه معنای کتاب مشتق شده بود در انگلیس قرون وسطی به آن Librarie
و در فرانسه قدیم به آن Librairie می گفتند این واژه با تغییراتی که کرد در انگلیسی به Libraray تبدیل شدو در بیشتر زبان های لاتینی و اروپایی از واژه هایی مثل Bibliothegue ،Bibliothek ، Biblioteca برای آن استفاده می شود درایران باستان از اصطلاح « دژنبشت » یا قلعه کتاب ها برای رساندن مفهوم کتابخانه استفاده می شد.
( مزینانی ۱۳۷۹ ،۷۵ ) در معنای متعارف مجموعه ای از کتاب ها که در یک محل، به منظور بهره گیری سامان یافته باشد کتابخانه نامیده می شود اما این معنا همواره تحت تاثیر تحولات فناوری اطلاعات دگرگون شده است در دوران باستان و پیش از آن که کتاب فناوری اصلی انتقال پیام مضبوط باشد لوح های گلی، طومار و کرکس، مکان هایی را
می انباشتند که امروزه ما آن ها را کتابخانه می نامیم.

(دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی ۱۳۸۵، ج۲) کتابخانه مجموعه ای است پویا از منابع اطلاعاتی که به قصد اشاعه دانش و اطلاع در محلی گرد می آید و ذخیره
و سازماندهی می شود به گونه ای که به هنگام نیاز بتوان هم منابع و هم اطلاعات مورد نیاز را سریع وآسان بازیابی کرد( هدایی۱۳۸۱، ۶۶ ) به عبارتدیگر کتابخانه یک موسسه اجتماعی است که به آن کتاب و اسناد و دانش بشری به طور مرتب با طبقه بندی
و فهرست نویسی دقیق،برای پاسخگویی به نیازمندیهای مختلف مرد، اخذ اطلاعات
و کسب معلومات و تفریحات و سرگرمیهای سالم، گردآوری می شوند.(امانی و آذر نوید۱۳۸۰، ۲۰)

تعریف:

کتابخانه آموزشگاهی واحدی خدماتی در مدارس ابتدایی و متوسطه است که به منظور حمایت از برنامه های آموزشی ایجاد می شود و باید بتواند از راه تامین مواد، امکانات
و خدمات، پاسخگویی نیازهای آموزشی، اطلاعاتی تحقیقاتی، فردی و اوقات فراغت دانش آموزان و معلمان باشد این کتابخانه ها با عنوان هایی تقلید: مرکز منابع کتابخانه مدرسه، مرکز رسانه ها، مرکز آموزشی و یا آزمایشگاه یادگیری نیز شناخته شوند.

(دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی۱۳۸۵، ج۲) در تعریف دیگر کتابخانه آموزشگاهی کتابخانه ای درون سازمان مدرسه هاست که طرح ریزی شده است
(۳۵۰، ۱۹۹۲چوپرا۱) همچنین کتابخانه آموزشگاهی، کتابخانه ای در یک موسسه عمومی یا خصوصی است که نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و نیازهای تحصیلی معلمان و کارکنان را برآورده می کند و معمولا به وسیله کتابدار مدرسه یا متخصص رسانه ای اداره می شود.(اشرفی ریزی۱۳۸۳،۷۰) البته کتابخانه مدرسه به عنوان بخشی از نظام آموزشی می تواند امکان دستیابی به علم و دانش امروزی را مهیا سازد وانگیزه حیات بخش خودآموزی و فراگیری آزاد در مخاطب خود پرورش دهد صاحبنظران آموزشی معتقدند که کتابخانه مدرسه مکمل یکدیگرند و فراگیری در مدرسه بدون کتابخانه کار دشواری است خودآموزی شاگرد را روشن بین بار می آورد و شک علمی را که پایه همه پیشرفتها است. در وی پایدار می کند این نوع کتابخانه با بهره مندی از پشتیبانی کتابدار مسئول پویا وآگاه بخش خدمات عمومی می تواند دانش آموزان را از وضعیتی که فقط یک سلسله اطلاعات و علم شناخته شده را به حافظه سپرده به تدریج خارج کند وآن ها را در فرایند پرورش روحیه هدف گیری و جستجوگیری قرار دهد.(عمادخراسانی ۱۳۸۷، ۵۹) این نوع کتابخانه ها از اوایل قرن۲۰ همراه با تحولات و تغییراتی شکل گرفت که به تدریج درامر آموزش و پرورش کشورهای پیشرفته به وجود آمدند وبیشتر مخصوص دبستان ها و دبیرستان ها هستند(احمدی فصیح۱۳۸۵، ۱۸) کتابخانه های آموزشگاهی در صورتی که در سیستم آموزشی به رسمیت شناخته شوند بر پیشرفت اندیشه و فرهنگ دانش آموز عمیقاً اثرمی گذارد در این مرحله دانش آموز در می یابد که کتاب و کتابخانه را می تواند برای فراگیری واقعی به کارگیرد به طوری که پس از پایان تحصیلات دچار کم سودی نشود این کتابخانه ها می تواند امکان آموزش مستمر و نیز نوعی دوباره آموزی را در دنیای اختراعها و دگرگونیها شگرف و پیاپی امروز به وجود می آورند
(مجیدی ۱۳۷۸،۱۸).

تاریخ کتابخانه های آموزشگاهی می تواند به زمانی برگردد که کتابها و سایر منابع نوشتاری به عنوان به عنوان ضمیمه ای بر درس معلم و گسترش دانش متون درسی به کار گرفت پیوند کلی کتابخانه مدرسه و منابع آن در برنامه درسی بیش از هر زمانی اخیراً به دلیل دو عامل اصلی گسترش یافته است تغییر شیوه آموزش بر اساس تحقیق در یادگیری دانش آموزان و دیگر افزایش منابع اطلاعاتی فایل دسترسی که می تواند به عنوان متن آموزشی مورد استفاده قرار گیرد بر اثر تغییر شیوه آموزش ها مدارس به عنوان مرکز واحده با وظیفه توجه آموزش به نیازهای فردی و مستقل دانش آموزان جا افتاد برنامه یک کتابخانه آموزشگاهی بر اساس فلسفه فعالیتهای عمده آموزشی تنظیم می شود کتابخانه آموزشگاهی با انواع منابع غنی شرط لازم ارتقاء محتوا در چرخه تنظیم وروشمندآموزشی نیازهای دانش آموزان است کتابخانه آموزشگاهی به عنوان پل ارتباط میان مدرسه
و جامعه برای ایجاد امکانات گسترش دانش در مدرسه و به وجود آمدن چالشهای ذهنی میان کودکان و نوجوانان تعریف می شود(هنس داتر۱۹۹۵،۳۳۷۲). در سیستم آموزشی مدرن امروزی کتابخانه های مدرسه به عنوان یک ابزار ضروری مورد نظر قرار گرفته است و برای آن ارزش قائلند به گونه ای که کتابها به صورت کامل، جزئیات برنامه آموزشی مدرسه را تحت پوشش قرار می دهند بر این اساس الزام مدارس در بهره جویی از کتابخانه به منزله روندی مکمل از حوضه آموزش با استفاده ازموارد منبع پژوهشی تصور می شود که بر اساس دگرگونی در روش های آموزشی طراحی می شود.

اهداف کتابخانه آموزشگاهی

هدف کتابخانه آموزشگاهی پشتیبانی از فعالیت های آموزشی در مدارس است این هدف از دو راه حاصل میگردد:

فراهم آوردن وسایلی که کودکان بتوانند اطلاعات مورد نیاز را یافته و تشویق آن ها به عادت استفاده از کتابها به منظور یافتن اطلاعات و به جهت سرگرمی. برخلاف هرآن چه که در کتابخانه وجود دارد و به هر گونه ای که کتابخانه سازماندهی شده است برنامه ریزی باید طوری باشد که دانش آموزان کمک کندگاهی ایده مساعدت از طریق آموزگاران و زمانی به طور مشتقیم در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد چنان که کتابخانه آموزشگاهی بخواهد در خدمت هدف خویش باشد باید به عنوان بخشی اساسی در فعالیتهای آموزشگاه شناخته شود و برنامه درسی آموزشگاه لازم است به گونه ای طراحی گردد که کتابخانه نقشی مرکزی ایفا نماید کتابخانه نیز به نوبه  خود باید به گونه ای سازمان یابد که آموزگاران بتوانند بر پشتیبانی کتابخانه در یادگیری کودکان تکیه کند(ری ۱۳۷۵، ۱) هدفهای کتابخانه آموزشگاهی را می توان به این شرح برشمرد: الف:کمک به پیشبرد برنامه های آموزشی ب:  مرکز یادگیری و اگاهی و غنای فرهنگی ج:ایجاد عادت به مطالعه و لذت بردن از آن  د: یاد دادن شیوه بهره گیری از کتاب
و کتابخانه و روش پژوهش هـ : یاری رساندن به سوادآموزی و کسب مهارت در خواندن و: همکاری با دیگرکتابخانه های عمومی  ی: پرورش استعدادهای نهفته کودکان
م: کمک در رسیدن به خودآموزی دائم ن: بر انگیختن ذوق نطالعه در دانش آموزان
( اشرفی ریزی ۷۱،۱۳۸۳).

وظایف کتابخانه آموزشگاهی

  • شرکت مؤثر در برنامه های آموزشگاهی و تهیه منابعی که مواد درسی را تکمیل کند و به آن ها عمق بخشد و نیز همکاری در تنظیم برنامه های درسی یا هم فکری در تجدید نظر آن ها
  • تهیه مجموعه مناسب از کتابهای خواندنی در زمینه های علوم و فنون مختلف با توجه به معاد درس ها، استعدادهای ذهنی، علایق و نیازهای خاص دانش آموزان مدرسه
  • همکاری با معلمان در ترغیب دانش آموزان به خواندن، ایجاد و پرورش ذوق مطالعه و بالا بردن مهارت خواندن در آن ها
  • آشنا کردن دانش آموزان به کار کتابخانه، پاسخ گویی به پرسش ها و راهنمایی انان در انتخاب کتاب و منابع مطلوب
  • همکاری نزدیک با کتابخانه هاب عمومی و آشناکردن دانش آموزان با مجموعه و فعالیت آن ها
  • کمک به دانش آموزان به منظور تجدید زیباشناختی و ذوق هنری
  • ترغیب دانش آموزان به پژوهش و مطالعات شخصی
  • ایجاد تجربه در دانش آموزان به منظور عادت به زندگی اجتماعی
    ( نشاط،۱۳۸۳ص. ۴۶-۵۳)

انواع کتابخانه های آموزشگاهی

کتابخانه های آموزشگاهی از نظر وسعت و مکان به دو نوع تقسیم می شوند:

الف) کتابخانه مرکزی: کتابخانه ای است که همه ی مواد کتابی مانند مواد دیداری، شنیداری و رایانه ای و…. در محلی مناسب و یکجا به نام کتابخانه گردآوری می شود
و همه ی دانش آموزان، معلمان و دیگر کارکنان مدرسه، برای مطالعه، پژوهش و امانت گرفتن کتاب به آن مراجعه می کنند( عباس هرمزی۱۳۸۶، ۶۵)

ب) کتابخانه کلاسی: این نوع کتابخانه مخصوص کلاس است. کتابخانه کلاسی حاوی مجموعه ای است که نیازهای دانش آموزان همان کلاس را تامین می کند مزیت عمده این نوع کتابخانه در آن است که معلم بر مطالعه دانش آموزان نظارت و کنترل دارد به علاوه معلمان به هنگام ندریس می توانند به این مواد اشاره نمود و از آن ها استفاده نمایند درمدارس ابتدایی در صورتی که کتابخانه مرکزی وجود نباشد کتابخانه کلاسی بسیار مفید است (احمدی، فصیح۱۳۸۵، ۶۹)

کتابخانه آموزشگاهی ازنظر مقطع آموزشی، شامل انواع گوناگون به شرح زیر هستند:

الف) کتابخانه های کودکستانی( قبل از دبستان) جامعه استفاده کننده این نوع کتابخانه عبارتند از:

دانش اموزان شش یا هفت ساله تا یازده ساله و معلمان و کارکنان اداری دبستان مواد کتابخانه ای را انواع مواد کتابی مانند مواد دیواری و شنیداری تشکیل می دهند( اشرفی، ریزی ۱۳۸۳، ۷۳ -۷۲)

ج) کتابخانه های راهنمایی تحصیلی: جامع استفاده کننده این کتابخانه ها را دانش آموزان یازده تا پانزده سال( نوجوان) پایه های اول، دوم، سوم راهنمایی تحصیلی و معلمان و کارکنان اداری و خدماتی راهنمایی تحصیلی تشکیل می دهند.

د) کتابخانه های دبیرستانی : جامعه استفاده کننده این کتابخانه ها را دانش آموزان چهارده تا بیست ساله و دبیران و کارکنان اداری و خدماتی دبیرستان تشکیل
می دهند.حجم مواد کتابی و غیر کتابی کتابخانه آموزشگاهی دبیرستان ها می تواند گسترده نامحدود باشد. دانش آموزان دبیرستانی، به طور کلی به دلیل شرایط سنی واز نظررشد جسمی و نیازهای روحی و اجتماعی، در واقع اغلب ویژگی های افراد بزرگسال را دارا هستند و به اغلب کتابها و مواد غیرکتابی نیازمندند. تشکیل انواع گردهماهیها
و بحث ها و گفتگو ها، نقد کتابها و انواع موضوهای ادبی، علمی، اجتماعی، سیاسی
و هنری می تواند در رشد و گسترش دامنه آگاهی و کارایی آنان موثر واقع شود.

هـ ) کتابخانه های دبیرستانی پیش دانشگاهی: دبیرستان هایی که برنامه درسی آن ها به یک یا چند رشته تحصیلی اختصاص دارد، طبیعی است که کتابخانه تخصصی در یک یا چند رشته تحصیلی داشته باشد در این صورت، مواد کتابخانه با برنامه های درسی
و تخصصی ان ها کم و بیش هماهنگ خواهد بود جامعه استفاده کننده این کتابخانه ها را مانند دیگر کتابخانه های  دبیرستانی دانش اموزان تا بیست ساله و دبیران و کارکنان اداری و خدماتی، اولیای دانش آموزان دبیرستان تشکیل می دهد.

و) کتابخانه های مجتمع آموزشگاهی در بعضی از مراکز آموزشی دو یا چند مقطع آموزشی، دارای ساختمان و مدیریت لکریست  و واحدی هستند در این مجتمع ها ممکن است همه ی مقطع های آموزشی یعنی کودکستان یا آمادگس دبستان، راهنمایی تحصیلی
و دبیرستان در یک جا و با مدیریت مشترک اداره شوند و در عین حال همه ی این مقاطع یک کتابخانه مشترک مرکزی داشته باشند در چنین شرایطی استفاده کننده گان این قبیل کتابخانه ها را دانش آموزان همه ی مقطع ها، معلمان و کارکنان اداری و خدماتی ان ها
و اولیای دانش اموزان تشکیل می دهند ساختمان این نوع مجتمع ها به طور معمول به گونه ای ساخته می شود که با دارا بودن فضا و امکانات کافی، امکان بهره گیری از کتابخانه در شرایط مناسب برای همه دانش آموزان فراهم شود این کتابخانه ها دارای بخش های گوناگون برای گروههای سنی و مقطع های مختلف هستند.( مجیدی ۱۳۷۸ف ۲۹-۳۱)

کتابدار

تعریف: کتابدارکسی است که با داشتن دانش کتابداری به کار کتابداری و امور فنی آن اشتغال داشته باشد به طوراحض به رئیس کتابخانه نیز اطلاق می شود یعنی کسی که مسئول کتابخانه، محتوای آن، انتخاب کتاب مواد دیداری و شنیداری و سایر مواد کتابخانه ای است که برروی هم مجموعه کتابخانه را تشکیل می دهد.(سلطانی۱۳۷۹، ۳۴۱).

در دوران گذشته، کتابداران گرچه بسیار نادر، ولی غلبا اهل علم و درایت و صاحب آثار و تالیف بودند در روزگار باستان واژه های دانشمند، کتابشناس و کتابدار مترادف یکدیگرند به کار می رفتند و افرادی که در این زمینه فعالیت داشتند از احترام خاصی برخوردار بودند چنان چه ابن سینا مدت زمان کوتاهی را که کتابدار کتابخانه نوح بن منصور سامانی بود دوره پر افتخار زندگی خود نامید و شادروان پروین اعتصامی یکی از شاعران مشهور کشورمان، در سال۱۳۱۵ با سمت کتابداردر دانشسرای عالی مشغول به کار شده بود به تدریج، نقش کتابدار به خاطر نیاز علمی جامعه متحول شد در واقع پلی بین سنتها و نوگرایی های جامعه خود شد(عماد خراسانی ۱۳۷۸، ۲۱)

نقش کتابدار درکتابخانه آموزشگاهی

کتابدار مدرسه به کتابداران حرفه ای آموزشی دیده که در خدمت کتابخانه مدرسه هستنند گفته می شود سرپرست کتابخانه مدرسه  به عضوی از کارکنان کتابخانه و یا مکان آموزشی گفته می شود که کتابخانه های مدارس را بررسی و کتابدارهای مدرسه را هدایت و در صورت نیاز به آنها پیشنهاد می دهد.(۳۵۰،  چوپرا۱) اساساً نقش آموزش کتابدار آموزشگاهی درگیری فعال با برنامه درسی و اهداف آموزشی مدرسه است این کارممکن است شکلی یا اطلاعاتی باشد هم مداخه گرانه و هم کمال بخش، هم حمایتی و هم خدمات رسان و بالاخره هم به پیامدها توجه داشته باشد وهم به فرآیندها.

کتابدارن آموشگاهی ضمن سهیم بودن در توسعه آموزشگاه های خود به عنوان جامعه آموزشی منحصر به فرد تعاملی و قدرتمند چالش های مهمی در پیش رو دارند. به ویژه اینکه آن ها در حال حاضردر بطن محیطی به شدت اطلاع مدار و فناورانه قرار گرفته اند این چالش ها مخصوصا بر فعالیت های تخصی متمرکز است فعالیت هایی که با پژوهش شکل می گیرد آموزشی که به ساخت دانش هدایت می کند و برای کسب آگاهی از تحقیق بهره می جوید در حالی که به کار مبتنی بر شواهد تاکید دارد یعنی عرصه ای که درآن سهم اصلی نقش آموزشی کتابدار آموزشگاهی در پیامدهای آموزشی به وضوح درک شده هستند می گردد و مورد تجلیل و قدردانی قرارمی گیرد(تاد۲۰۰۲، ۲۴۴)

کتابداران مدارس به عنوان حرفه ای تلقی می شوند همان طوری که تربیت معلمان نیازمند تجربه هایی در کلاس مدارس است و در برنامه های آموزشی برای این کتابداران تایید اصلی بر نقش کتابخانه به عنوان چارچوب اصلی تدریس و نقش فعال کتابداران مدارس در کلاس های درس است دنیا به سرعت در حال ورود به عصر انقلاب تکنولوژی است دستیابی راحت به طیف وسیع منابع نیازمند بازنگری نظام آموزشی کتابداران مدارس به منظور توانایی آن ها برای طراحی و آموزش مهارت های کسب اطلاعات به وسیله معلمان و دانش آموزان است چنین آموزشی می تواند به عنوان جزء ترکیب کننده ای در برنامه های اساسی آموزشی کتابداران مدارس جدید پیش بینی شود(هنس داتر ۱۹۹۵، ۳۳۹ ) وجود کتابدار متخصص از مهم ترین عناصر پویا در هر نظام آموزشی است زیرا در هدایت دانش آموزان به سمت جستجوو ارزیابی منابع اطلاعاتی و نیز کسب عادت های مطالعه پژوهش در آن ها بسیار موثر استو کتابدار با شرکت در برنامه های آموزشی
و مشارکت در تهیه منابع درسی کمک اموزشی سبب پیشرفت دانش آموزان در امر یادگیری آن ها می شود از سویی دانش آموزان با راهنمایی کتابدار به آسانی اطلاعات مورد نیاز خود را به دست می آورد کتابدار متخصص آموزشگاهی باید به شیوه ها
و فعالیت هایی فکر کند که برای دانش آموزان و افراد تحت آموزش فرصت افزایش دانش و استقلال در برابر گزینش اطلاعات واسناد را فراهم سازد این متخصص وسایل ارتباط جمعی باید در حدی باشد که توانایی های دانش آموزان را تجزیه و تحلیل کند. استعدادهایشان را ارزشیابی کند و نیازهایشان را بشناسد او باید شیوه استفاده از کتاب ها به ویژه کتاب های مرجع عمومی و اختصاصی و نشریات و مواد دیداری – شنیداری را دانسته و بتواند آن ها را آموزش دهدو تحول در ایفای نقش ها یکی از پیامدهای عصر پیشرفت و فناوری است امروزه تحولات سیاسی در نظام آموزشی و دگرگونی های شگرف در رسانه ها موجب شده تا نقش کتابداران مدارس از نگهبانی کتاب ها به سوی رهبری و هدایت دانش آموزان و معلمان در جهت شناخت منابع حرکت کند زیرا آن ها در چگونگی به دست آوردن مهارت های جستجو و بازیابی اطلاعات به مثابه بخش سازنده ای از یک برنامه کامل آموزشی با مخاطبان خود همکاری کنند.(عباسی، هرمزی۱۳۸۹، ۷۷- ۷۸) وجود کتابدارن آگاه و تعلیم دیده در کتابخانه  های مدارس
و بهره مندی از دانش و بینش آن ها در برنامه ریزی های آموزشی در همانند سازی نظام رسمی آموزش و پرورش جامعه با گسترش فراینده علوم و فنون در سطح مختلف ملی، منطقه ای و بین المللی کمک بسیار مهم و موثری است(عماد خراسانی۱۳۸۷، ۷۱)

از وظایف مهم کتابدار مدرسه انتخاب کتاب، حفظ تعادل بین موضوعات و تازه نگه داشتن مجموعه کتابخانه است کتابدار باید در هنگام انتخاب کتاب هدفهای کتابخانه را در نظر بگیرد و نسبت به تخصیص بودجه لازم جهت خرید کتاب احترام نماید(امانی و آذر نوید۱۳۸۰ ، ۴۹) . نقش اموزشی کتابدار کتابخانه آموزشگاهی نقش رهبری موثر است ابعاد این نقش رهبری شامل این موارد است:

رهبری آگاهانه : علاقه به تحقیق در زمینه مربوط و یادگیری از ان و استفاده از این تحقیق ها برای شکل دادن به ابتکارات آموزشی.

رهبری هدفمند : احراز دیدی روشن از نتایج مطلوب یادگیری برای دانش آموزان تمرکز بر اندوخته های فکری دانش آموزان به منظور توانمندی در دانش پروری، ایجاد فهم و درک و کسب معنا

رهبری مدبرانه : داشتن طرحی برای تبدیل پنداره یادگیری به عمل از طریق یادگیری مبتنی بر پوشش به منظور کسب درک و فهم و دانش پروری

رهبری خلاق : تلفیق خلافانه توانایی به منظور دستیابی به ارزش های واقعی و مستند سازی شواهد و نتایج یادگیری واقعی دانش آموزان

رهبری انعطاف پذیر: داشتن قابلیت انعطاف و انطباق سطحی بالا یادگیری مستمر. تغییر
و تحوا، مداوم و نواوری مکرر

رهبری باثبات : ثبت شواهد محلی، شناسایی و قدر دانستن موقعیت ها نتایج و اثرات این ابعاد، سنگ بنا برای آینده برتر کتابداران کتابخانه های آموزشگاهی و نتایج برتر نقش آنان را تشکیل می دهد. آینده ای که بر فرایندها و نتایج مبتنی است، تکوینی و اطلاعاتی است، مداخله گرانه و جدایی ناپذیر است پشتیبانی کننده و خدمت مدار است.
(تاد ۲۰۰۲، ۲۵۶)هنگامی که کتابداران مدرسه خدمت همکاری با معلمان را داشته باشند و زمان در کتابخانه به صورت دقیق تنظیم شده باشد کودکان در یافتن و در میان گذاشتن اطلاعات با هم و در میان افزایش تفکر کنجکاوانه و مهارت ها علاقه ی بیشتر نشان می دهند و پایه مطالعات در طول عمرشان ریخته می شود.(۲۵۸۵، ۲۰۰۳، دراک۲) تربیت کتابدار به خودی خود هدف نیست بلکه هدف را باید مساله کتاب و کتابخوانی در نظام آموزشی و پرورش دانست و درمقابل این هدف است که باید میزان موفقیت یا عدم موفقیت را سنجید(انصاری ۱۳۵۴، ۷۶) کتابدار آموزشگاهی مهارت ها و شایستگی هایی را به کار می گیرد تا : الف) رابطی موثر در داخل مدرسه ب) فعال در برقراری ارتباط با همکاران در سازمان ج) از نظر اجتماعی، ماهر در گسترش و حفظ روابط با افراد و پایگاه های مختلف قدرت موجود در هر نهاد باشد به علاوه کتابدار آموزشگاهی به عنوان آموزگار و معلم خصوصی و هم چنین به عنوان ارزشیابی منابع در جهت حمایت از امر یادگیری مؤثر عمل خواهد کرد(تیلک ۱۹۹۹، ۲۷۰)

 

نتیجه گیری :

به طور کلی وجود کتابدار متخصص از مهم ترین عناصر پویا در هر نظام اموزشی است که در کتابخانه های آموزشگاهی می تواند تاثیر بسزایی در موفقیت دانش آموزان داشته باشد زیرا با شرکت در برنامه های آموزشی و مشارکت در تهیه منابع درسی و کمک اموزشی سبب پیشرفت دانش آموزان دردامر یادگیری می شود و دانش آموزان با راهنمایی کتابدار به آسانی اطلاعات مورد نیاز خود را به دست می آورند که سرانجام این امرموجب وسیع تر شدن افق فکری دانش آموزان و آماده کردن آنان برای زندگی و کار بهتر درآینده خواهد شد.

فهرست منابع :

  • مزینانی، علی، ۱۳۷۹ف کتابخانه و کتابداری، تهران : سخت.
  • هدایی، محمد، ۱۳۸۱، مبانی کتابداری و اطلاع رسانی، تهران : فرتاب.
  • امانی، غفور؛ آذر نوید، فریده، ۱۳۸۰، کتابخانه های مدارس و نقش آن در ایجاد عادت مطالعه در
  • دانش آموزان، اردبیل : تراز.
  • اشرفی ریزی، حسن. ۱۳۸۳. درآمدی بر مطالعه و نقش خدمات ویژه کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگ مطالعه. تهران : چاپار.
  • عماد خراسانی، نسرین دخت۱۳۸۷. خدمات عمومی در کتابخانه های آموزشگاهی. تهران : کتابدار.
  • احمدی فصیح، صدیقه.۱۳۸۵. ایجاد و گسترش کتابخانه های آموزشگاهی و نقش کتابخانه مدرسه در ایجاد عادت مطالعه در دانش آموزان. تهران : چاپار.
  • مجیدی، موسی.۱۳۷۸. راهنمای ایجاد و گسترش کتابخانه های آموزشگاهی. تهران: سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی دفتر انتشارات کمک آموزشی
  • هانس داتر، سیگرن کلارا. آن چه کتابدارن مدارس باید بدانند: راهنمای ویژگی های اساسی ترجمه ی نوشین موسوی، گزیر مقالات ایفلا ( ترکیه، ۲۰- ۲۶ اوت ۱۹۹۵)، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۷۵
  • ری، کالین.۱۳۷۵. کتابخانه آموزشگاهی: راهنمایی برای معلم، کتابدار، ترجمه مهرداد نیکنام، نیره امامی، تهران : دبیرخانه هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور
  • نشاط، نرگس؛ حری، عباس. کتابخانه آموزشگاهی در مدرسه کتابخانه مدار، تهران: شبکه کتاب، ۱۳۸۳
  • عباسی هرمزی، سوسن، ۱۳۸۶، کتابخانه های مدارس( تاریخچه، اهداف، وظایف، خدمات، استانداردها، توصیه ها) ویژه مدیران، معلمان، تهران: مؤسسه نشر شهر
  • سلطانی، پوری، ۱۳۷۹، دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، تهران: فرهنگ معاصر
  • تاد، راس جی، کتابدار مدرسه به عوان معلم : نتایج آموزشی و احترام مبتنی بر شواهد. ترجمه ی حسین مختاری معمار، گزیده مقالات ایفلا( گلاسکو، ۱۸- ۲۴ اوت ۲۰۰۲)، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۳.
  • انصاری، نوش آفرین، ۱۳۵۴ مجموعه مقالات درباره کتاب و کتابداری، تهران : توس
  • تیلک، آنتونی، نقش کتابداران آموزشگاهی در فراهم نمودن شرایط برای ابداع
    و رشد فردی در کتابخانه های مدارس، ترجمه ی سیمین نیازی، گزیده مقالات ایفلا( بانکوک، ۲۰- ۲۸ اوت۱۹۹۵، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

Chopra,R.N,1992,Dictionary of Library Science,University of New Delhi (INDIA).

Drake,MiriamA,2003,Encyclopedia of Library and Information Science, Atlanta,Georgia,U.S.A,M.Dekker,Vol.4.

۱.CHOPRA

۲. Drake

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *